در كشورهای توسعه یافته فعالیتهای پیگیر سرویس های تنظیم خانواده منجر به كاهش نرخ رشد كل جمعیت از 2/ در سالهای 1960 به 7/1 % در حال حاضر شده است ولی با تمام این تلاشها در اكثر كشورهای توسعه نیافته خانواده ها امكانات و آگاهی كافی برای اقدام به روشهای ضد بارداری را ندارند. و به طور كلی در حال حاضر 300 میلیون زوج در دنیا دسترسی به سرویسهای تنظیم خانواده ندارد.

چگونه حاملگی بوجود می آید

دستگاه تناسلی مرد: شامل غده پروستات- لوله های منی بر – بیضه- آلت دستگاه تناسلی زن : شامل تخمدان ها لوله های رحم , رحم مهبل و دستگاه تناسلی خارجی می باشد.در حول و حوش روز چهاردهم طبق عادت ماهیانه یك تخمك از یكی از تخمدانها پرتاب می شود و این تخمك وارد لوله های رحم می شود برای اینكه تخمك تبدیل به تخم گردد باید مرد و زن با هم نزدیكی كنند و اسپرم مرد از طریق انزال وارد رحم زن می شود اسپرم خود را به تخمك رسانده و با آن لقاح می كند و تخم بوجود می آید تخم در مخاط رحم جایگزین می شود و پس از گذشت 9 ماه تبدیل به جنین كامل می شود و به دنیا می آید. بشر برای تداوم حیات خود نیاز به تداوم نسل دارد همان چیزی كه اصطلاحاً تناسل یا تولید مثل نامیده می شود.

روشهای جراحی جلوگیری از بارداری

بستن لوله ها یا عقیم سازی توسط جراحی پر طرفدارترین شكل پیشگیری از بارداری در میان زوجهای واقع در سنین باروری می باشد.در سال 1987 مطابق با اظهار انجمن داوطلبان بستن لوله به طریق جراحی نزدیك به 976000 عمل بستن لوله در ایالات متحده انجام شده كه 66 درصد آنها روی زنان صورت گرفته است.

تا چندین سال اخیر ,بستن لوله در زنان به عنوان یك روش تنظیم خانواده توسط گروههای مختلف اجتماعی محكوم شده بود. برای مثال تا سال 1969 ,كالج آمریكائی متخصص زنان و زایمان توصیه می كرد كه هر خانم 30 ساله پیش از بستن لوله ها,باید چهار بچه سالم داشته باشد. حتی امروزه محدودیتهای اعمال شده توسط دولت مركزی باعث گردیده كه نانی كه تمكن مالی لازم ندارند از بستن لوله ها بی نصیب بمانند چرا كه ممكن است بودجه سازمان ارائه دهنده این خدمات قطع شود. این محدودیتها علاوه بر نسلهای آینده در نظر نردانی كه آنها را اعمال كرده و ترویج داده اند هم مسخره بنظر خواهند رسید.

بستن لوله ها در زنان

بیش از 5 میلیون زن در ایالات متحده و در خلال سالهای دهه 1970 تحت عمل جراحی بستن لوله ها قرار گرفتند . از لحاظ پزشكی , این عمل را در حین سزارین انجام می دهند.در زنانی كه به صورت واژینال زایمان می كنند, اوایل دوره نفاس زمان دلخواهی برای بستن لوله هاست. لوله های فالوپ به طور مستقیم در زیر دیواره شكم قرار داشته و در دسترس هستند كه البته این حالت به مدت چند روز پس از زایمان وجود دارد.

بنابراین انجام عمل جراحی ساده بوده و نیاز به بستری شدن دراز مدت ندارد .وجود تمامی این عوامل باعث می شود كه انجام عمل را در این زمان كم خطر تر از هر زمان دیگر بدانیم.

بستن لوله ها بلافاصله پس از زایمان واژینال ,معایبی به دنبال دارد. از آنجا كه مادر معمولاً چند زاست ,احتمالاً بدون دریافت بی حسی مناسب برای وارد شدن به حفره صفاق زایمان نموده است.به این دلایل بعضی تمایل دارند كه 12 تا 24 ساعت صبر كنند. برای مثال در بیمارستان پاركلند به منظور كاهش دوره اقامت در بیمارستان ,بستن لوله ها در اوایل دوره نفاس در بخش جراحی مامائی و در صبح روز پس از زایمان صوت می گیرد. احتمال ایجاد خونریزی پس از زایمان در زنان چند زا بعد از 12 ساعت نخست پس از زایمان , به مقدار قابل توجهی كاهش می یابد.مسئله دیگر آنكه وضعیت نوزاد را می توان در چند ساعت پس از تولد بصورت دقیق تری تعیین نمود.

حاملگی و تشخیص آن

زایمان در چشم اندازی وسیع

مامایی شاخه ای از طب است كه وضع حمل , پیامدها و عوارض آنرا مورد بحث قرار می دهد . بنابراین اساسا" دیدگاه آن متوجه پدیده حاملگی , زایمان و دوران نقاهت پس از زایمان و شرایط طبیعی و غیر طبیعی و اداره صحیح آن می باشد .

در چشم انداز ویسع تر , مامایی تولید مثل یك جمعیت را مد نظر قرار     می دهد . مراقبت های صحیح مامایی , سلامت فیزیكی و عقلانی را در بین زوج ها و نوزادان آنها برقرار می كند و تمایلات سالمی را در جهت مسائل جنسی , زندگی خانوادگی و موقعیت خانواده در جامعه بوجود می آورد .

اهداف طب مامایی

هدف متعالی طب مامایی اینست كه هر حاملگی از روی میل بوده و در نهایت بوجود مادر و فرزندی سالم ختم شود .

در مامایی تلاش می شود كه تعداد زنان و نورادانی كه در اثر روند زایمان از بین می روند یا از لحاظ فیزیكی , هوشی و روانی صدمه می بینند به حداقل برساند . بالاخره اینكه طب مامایی عوامل اجتماعی موثر روی تولید را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد .

برای كمك به كاهش تعداد مادران و نوزادانی كه در اثر حاملگی و زایمان از بین می روند , این نكته مهم است كه از تعداد مرگ و میرها در سال مطلع باشیم .

علل شایع مرگ و میر مادران

خون ریزی , هیپرتانسیون و عفونت نیمی از موارد مرگ و میر مادران را تشكیل می دهد . علل خونریزیهای زایمانی متعدد بوده و شامل خونریزی پس از زایمان , خونریزی به همراه سقط جنین , خونریزی حاملگی خارج از رحم , خونریزی ناشی از محل غیر عادی یا كنده شدن جفت و خونریزی از پارگی رحم باشد . هیپرتانسیون ایجاد شده در حاملگی در حدود 6 تا 8 درصد حاملگی ها بروز می كند و بطور شایع بادفع پروتئین از ادرار و در حالات شدید با تشنج و كما همراه است . عفونت در دوره تماس یا عفونت لگنی پس از زایمان معمولا" با عفونت رحم و پارامتریال آغاز می شود . ولی گاهی اوقات توسعه می یابد منجر به بروز پریتونیت , ترومبزبلیت و باكتریمی می گردد .

در حدود 37 سال از كشف داروهای ضدبارداری تزریقی می گذرد و امروز حدود 150 كشور جهان به میزان قابل توجهی از این داروها استفاده می كنن.(16)

حدود 5/1 میلیون نفر در چین و آمریكای لاتین تزریق ماهانه هورمون را به عنوان روش پیشگیری از حاملگی انتخاب نموده اند (17)

داروهای تزریقی كه بیشتر در جهان مورد استفاده اند شامل موارد زیر است:

•  DMPA
•  لیونل
• NET-EN

DMPA با نام تجاری دپو- پروورا Noristerateپیشتاز همه این روشهای طولانی اثر تزریقی می باشد. (17)

DMPA در بیش از 90 كشور و NET-EN در بیش از 40 كشور دنیا به عنوان روشهای پیشگیری از حاملگی تائید شده اند.(17)

علاوه بر این روش های تركیبی و كوتاه اثر دیگری نیز وجود دارد كه به طور خلاصه از آنها سخن به میان خواهد رفت.

CICS « تزریقی های تركیبی»

نام وسایل پیشگیری از بارداری تركیبی  تزریقی یا CICS به یك گروه جلوگیری از بارداری هورمونی كمكی اطلاق می گردد كه به وسیله تزریق در عضله داده می‌شود. اصطلاح تركیبی نشان می دهد كه این مواد قابل تزریق شامل پروژسترون و استروژن با هم است.

دو مورد اول تولیدات جدیدی است كه درسرتاسر جهان استفاده می گردد اما مورد سوم بیشتر در برخی كشورهای آمریكای لاتین مورد استفاده قرار می‌گیرد .