مقدمه

موضوع جامعه‌شناسی روستایی:‌

جامعه‌شناسی روستایی یكی از رشته‌های جامعه‌شناسی است كه از لحاظ روش و موضوع با جامعه شناسی عمومی ارتباط نزدیك دارد، بدین معنی كه در جامعه شناسی روستایی نیز از روشهای پهنانگر و از فنون رایج در رشته‌های جامعه شناسی نظیر پرسشنامه و مصاحبه و نمونه‌گیری استفاده می‌شود.

ویژگی این رشته از جامعه شناسی آن است كه به بررسی شكل‌‌بندیهای اجتماعی و فرهنگی مربوط به جوامع روستایی می‌پردازد و بدین ترتیب زمینة كار آن شامل سیستمها و خرده سیستمهای موجود در جامعه روستایی از قبیل انجمنها،‌ گروهها،‌ نهادها، ارزشها، هنجارها، قشرها و انواع پدیده‌های اجتماعی است كه حیات جامعة روستایی را تشكیل می‌دهد. به دیگر سخن، اگر علم جامعه‌شناسی روستایی را می‌توان رشته‌ای از جامعه‌شناسی دانست كه بطور كلی پدیده های جامعه روستایی را با روش علمی مورد بررسی قرار می‌دهد.

جامعه شناسی روستایی در بررسیهای خود از رشته‌های متعدد علوم اجتماعی یاری می‌گیرد كه مهمترین آنها عبارتند از جغرافیای انسانی، جمعیت شناسی، اقتصاد،‌ تاریخ و آمار. هر یك از این رشته‌ها بطور مستقیم یا غیرمستقیم با جامعه شناسی روستایی مرتبط است: بنابراین، جامعه شناس روستایی الزاماً باید حداقل آشنایی لازم را با آنها داشته باشد . این نكته را بایستی خاطر نشان ساخت كه از یك طرف،‌ تحقیق و ارزیابی اساس آگاهیهای لازم برای توسعة‌روستایی محسوب می‌شود و از طرف دیگر، دگرگونهای جامعة‌ روستایی در قرن حاضر را باید با تكنولوژی نیز در ارتباط قرار داد،‌ زیرا نتایج  و یا عواقب اجتماعی ورود فنون جدید در جامعة روستایی به منزلة پدیده‌های جدید می تواند مورد بررسی قرار گیرد و بر اساس آن تصمیمات لازم اتخاذ شود. به عنوان مثال كاهش مهاجرتهای فصلی در پی ورود ماشین و استفادة از آن در امر درو و بذر پاشی و بسته‌بندی و غیره و یا جذب گروههای خوش نشین به وسیلة‌ صنایع تبدیلی و تولیدی درون منطقة‌ روستایی موجب كاهش بیكاری و در ضمن مانع مهاجرتهای وسیع از روستا به شهر می شود.

همچنین این تحقیق با عنوان «جامعه شناسی روستای امامزادة‌ ارومیه» كه مربوط به درس جامعه شناسی روستایی رشتة‌ خدمات پرورشی مقطع كاردانی تحت نظارت جناب آقای استاد دكتر رستگار گردآوری و در دو بخش و چهار فصل تهیه گردیده كه امید است پذیرا واقع گردد.

از متغیرهای مهمی كه سیاست های مخلتف رشد و توسعه در مناطق را تحت تأثیر قرار می دهد اشتغال می باشد. تجربه نشان داده است كه در میان مناطق مختلف یك كشور نابرابریهای زیادی در مورد اشتغال وجود دارد و عمدتاً به دلیل نداشتن شناخت واقعی از سیاست های متخذه در مناطق و ارزیابی تأثیر آنها بر متغیرهای مختلف اقتصادی از جمله اشتغال بوده است. با توجه به وجود نیروی كار جوان فراوان در كشور و اولویت قایل شدن دولت جهت رفع معضل بیكاری در برنامه های توسعه اقتصادی از جمله برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی،‌ ضروری است در جهت شناخت وضعیت اشتغال مناطق مختلف كشور،‌ اقداماتی اساسی صورت گیرد تا از آن طریق طراحی و اجرای برنامه های اقتصادی واقع گرایانه تر و مؤثرتر اعمال گردند. بنابراین آنچه در این بررسی و تحقیق مطرح خواهد شد بررسی وضعیت اشتغال استان آذربایجان غربی و شهرستانهای تابعه در بخشهای مختلف اقتصادی و در مقاطع زمانی مخلتف می باشد.

به بیان دیگر مسئله اساسی تحقیق حاضر بررسی سهم بخشهای مختلف اقتصادی استان و شهرستانهای تابعه در اشتغال در سه مقطع زمانی 1355، 1365 ، 1375 و بدست آوردن فعالیتهای پایه برای استان و همچنین تحلیل تغییرات میزان اشتغال در گروهای عمده فعالیت می باشد.

1-1-2 اهمیت موضوع

تحقیق در زمینه موضوع حاضر در استان آذربایجان غربی برای اولین بار انجام می شود. بنابراین شناخت وضعیت اشتغال و بررسی تغییرات ساختاری اشتغال در بخشهای عمده اقتصادی و زیربخشهای آن در سطح استان و شهرستانهای تابعه یك ضرورت است. اولویت اول دولت در سیاست های اقتصادی در برنامه های مختلف توسعه اقتصادی اول و دوم و سوم مسئله اشتغال بوده و خواهد بود. به این منظور سیاست گذاران در منطقه اعم از استانداری، سازمان برنامه و بودجه استان، اداره كار، اداره صنایع، اداره كشاورزی و … در صورت شناخت مناسب از مسئله اشتغال قادر خواهند بود تا در زمینه تعیین و جهت دهی سرمایه گذاریها در بخشهای مختلف و توزیع آن موفق گردند.

تجزیه و تحلیل اشتغال در مناطق مختلف كشور مسلماً به درك بهتر جریان ایجاد اشتغال كمك می نمایند. اكثر سیاست گذاران علاقمند به دانستن روند تغییرات اشتغال در مناطق بوده چرا كه این امر رابطه تنگاتنگی با مسئله نابرابری در میزان بیكاری در مناطق مختلف دارد. ضمن اینكه عدم برنامه ریزی صحیح در امر اشتغال تمركز غیراداری جمعیت را در مناطق خاص بدنبال خواهد داشت. علاوه بر دلایل فوق اشتغال با بازار تولید مرتبط و بازار تولید نیز بدون شك در تغییر قدرت رقابتی منطقه در مقایسه با سایر مناطق كشور نقشی اساسی را ایفا می نماید.