سیری در آثار باستانی عراق

هنگامیكه اوضاع سیاسی در كشورهای مشرق‌زمین در نیمة قرن سوم میلادی (باظهور ساسانیان) دستخوش تحوٌل گشت، دوران تمدن درخشان حضر(هاترا) نیز اوفول و پایان یافت و همة آثار تمدن فروكش نمود و به بوته فراموشی رفت تا زمانیكه مدیریت آثار باستانی كشور به سال 1951 میلادی برآن شد كه آثار باقیماندة تمدن هاترا را كاوش كند. در مراحل اوٌلیه كاوش، پیوسته به خاك‌برداری بناهای برجای مانده مشغول بودند و سپس تدریجاً به بازسازی و احیاء ابنیه هاترا اقدام شد. كتابِ «حضر شهر خورشید» به‌عنوان شناسنامه و سند تاریخی این‌شهر باستانی محسوب می‌شود. بنابراین تاآنجا كه كاوشهای باستانشناسی انجام گرفته و امكان بررسی و شناسایی جهت آشكار‌كردن تمدن

معماری حضر معماری حضر بطور كلی در شیوة ساخت و ساز و استفاده از مواد و مصالح و نوع سبك معماری و هنرهای تزیینی و آرایشی بناها اسلوب‌های ویژة خود را داراست. در آثار معماری حضر، معمولاً از سنگهای تفته و گچ به كثرت استفاده شده و نیز در ساخت ایوانها كه یكی از عنصرهای اصلی سبك معماری آن بشمار می‌آید. تزیینات برروی ایوانهای معبد كبیر با ساختنِ مجسمه‌ها و آرایشهای هنری و ستونها و نیمه ستونهای نهاده شده با اسلوب معینی از معماری دقیق آن حكایت می‌كند. ابنیة حضر در مرحلة اول به دو نوع تقسیم می‌شود: یكدسته كه با خشت خام و ملاط گچ ساخته شده‌اند و دسته دیگر از ابنیه كه ارتفاع بلندی را دارا هستند كه با تخته سنگهای بزرگ و تفتیده همراه با استفاده از گچ ساخته شده‌اند. براین اساس شهر حضر از كهننترین شهرهای معروفی است كه در ابنیه آن گچ به‌طور وسیعی بكار گرفته شده‌است. البته ملاط در آثار و بناهای شهرهای قدیمی مثل آشور و نینوی و بابل كه از گل ساده و احیاناً از قیر بوده كاربرد داشته است. ساختمانهای مسكونی و معابد كوچك از ابنیة نوع اوٌل است كه معمولاً با خشت خام و گچ ساخته شده‌اند البته قسمت زیربنایی دیوارها را بطور بسیار قلیل از قطعه سنگهای مرتب و به‌ اندازه ساخته‌اند. و پس از آن ساختمان را به همین شیوه به اتمام رسانده و اطاقها و دیوارهای آن را با خشت خام و گچ محكم می‌كردند.