روشهای تدریس علوم اجتماعی

بچه ها آگاهی از همه رشته های علومی اجتماعی را در امر یادگرفتن دربارة‌ انسان و جهان نیاز دارند. اما مدارس چگونه می توانند همه آن چیزهایی كه برای دانستن و درك كردن جهان پیچیده وجود دارد را طوری كه جهان ما از حقایق و اطلاعات پر شود به نوجوانان آموزش دهند؟

حقایق

همه حقایق تاریخ، جغرافی یا علم اقتصاد را بررسی می كنید. اینجا باید میلیونها حقیقت كه بچه ها می توانند از هر یك از این علوم اجتماعی یاد بگیرند وجود داشته باشد. حقایق یا دانستن چیزهایی كه اتفاق می افتد هر روز زیاد می شود. در سال 1962 انجمن آمریكایی جوامع علمی و انجمن ملی برای مطالعات اجتماعی تا 2000 صفحه كامل از حقایق را در كتابها، روزنامه ها و گزارشاتی كه هر لحظه در جایی از جهان منتشر شده بود را نشان دادند. به خاطر افزایش همیشگی تعدادشان،‌فكر تدریس مطالعات اجتماعی با توجه به حقایق غیر واقع بینانه است.

همچنین،‌ همه حقایق ارزش دانستن یا تدریس ندارند. با تغییر جهانمان ،‌رشد تكنولوژی و تغییر فرهنگها، ارزشها و نگرشها، حقایق می توانند خیلی فوری در مورد مفید بودن بی اعتبار شوند. اكثر ما می توانیم با دقت مقداری از حقایق به خاطر سپرده شده كه مدت طولانی از پذیرش آنها نگذشته را به خاطر بیاوریم. «نمی توانیم موضوعات را خلق كنیم و نمی توانیم آنها را نابود كنیم،» «هفتاد و شش عنصر وجود دارند» یا «مردم هرگز نمی توانند به ماه دسترسی یابند به دلیل اینكه خیلی زیاد از ما دور است. و این ها به ما كه برای حفظ كردن پایتخت كشورهای خارجی تلاش می كنیم باز هم با حقایق دیگر پاداش داده اند - امروزه هیچ كشوری بدون پایتخت نمی تواند وجود داشته باشد.

در یك روش ، تدریس مطالعات اجتماعی خیلی آسانتر خواهد شد،‌اگر هدف آموزش دادن حقایقی از رشته های علوم اجتماعی تاریخ، جغرافی ، علم اقتصاد و غیره می باشد، زیرا بچه ها می توانند به آسانی حقایق را حفظ كنند. اما چون آنها برای نوجوانان معنی كمی دارند، و چون با تجارت بچه ها ،‌ارتباط خیلی كمی دارند،‌حقایق فوراً فراموش می شوند. اغلب وقتی كه نوجوانان از طریق فرستادن حقایق به حافظه تدریس شده اند،‌آنها بیشتر دوست دارند چیزهایی را كه با صحبت كردن تدریس شده است را طوطی وار تكرار كنند - آنها می توانند از بر بخوانند،‌اما بچه ها و طوطی ها هیچ آگاهی یا دركی از آنچه آنها می گویند ندارند.

مفاهیم

بچه ها به یك ذخیره حقایق از هر یك از رشته های علومی اجتماعی در دسترسشان نیاز دارند. بدون حقایق بچه ها احتمالاً در هنگام یادگیری و درك كردن مشكل دارند. حقایق به آجرهای ساختمان تشبیه شده اند. این حقایق برای ساخت آنها خیلی ضروری است،‌اما حقایق مثل یك مجموعه از آجر ها به به كاربردن ،‌جمع آوری كردن و سازماندهی در داخل یك كل با معنی نیاز دارند یادگیری بوسیله جمع آوری و سازماندهی كردن حقایق رشته های علوم اجتماعی ، و یادگیری از طریق به كاربردن آنها برای یادگرفتن چیزهای جدید،‌ به نظر می رسد در جهان امروز از یادگیری ساده حقایق مهمتر باشد، نیازهای بچه ها را برای جمع آوری و سازماندهی كردن حقایق شناسایی كنید. امروزه معلمان علوم اجتماعی  یه جای یادگیری حقایق روی پروراندن تكوین تمركز می كنند. بر عكس حقایق، مفاهیم نظم و ترتیب پدید می آورند و به زندگی معنی می دهند. آنها برای سازماندهی حقایق و اطلاعات برای بچه ها و كمك كردن به آنها برای آسان كردن زندگی شان كار می كنند.

مفاهیم، بر عكس حقایق همیشه باید با معنی باشد. كلوس میر و ریپلی تعریف كرده اند یك مفهوم را به عنوان :‌

یك ساخت ذهنی یا انتزاعی بوسیله حالت معنی دار روان شناختی، سازمان دادن و توانایی منتقل كردن شناخته شده است كه یك فرد را قادر به انجام كارهای زیرمی سازد(1) درك كردن موضوعات و وقایع متعلق به طبقه یكسان و همچنین تمیز دادن از چیزها و وقایع متعلق به طبقات دیگر، (2) درك كردن سایر مافوق های مرتبط،‌هم تراز و مفاهیم ثانوی در یك سلسله مراتب ،‌(3) فراگرفتن اصول و حل مسایل مرتبط با مفهوم و (4) یادگیری مفهومهای دیگر با سطح پیچیدگی یكسان در زمان كمتر.

مفاهیم مثل یك قفسه بایگانی ذهنی به بچه ها برای سازماندهی و طبقه بندی كردن تجربیاتشان در داخل واحدهای بامعنی خدمت می كنند. بدون یك ذخیره، به خوبی ذخیره مفاهیم بزرگسالان ، بچه ها مجبور خواهند شد هر رویارویی با محیط را به طور جداگانه پردازش كنند. با تصاحب كردن مفاهیم یك سیستم تفكر وجود دارد كه از طریق  تداعی عمل می كند. طبقه بندی ها بوسیله چیزهایی برای مرتب كردن پاسخهای نسبتاً یك دست بوسیله یك مجموعه هماهنگ از محركها شكل گرفته اند. مفاهیم برای كمك كردن به یادگیری بچه ها به روشهای زیر عمل می كنند:

1- آنها به سازماندهی ذهنی فرد و كنار هم چیدن روشن اطلاعات بوسیله ربط دادن آنها در یك واحد یا عقاید كلی كمك می كنند.

2- آنها به یك فرد برای تفسیر كردن ،‌بررسی كردن، كشف كردن و ضمیمه كردن اطلاعات و تجارب جدید كمك می كنند.

3- آنها به یك فرد برای فكر كردن و رسیدن به درك كامل جهانش و درك كامل تغییراتی كه او با آن مواجه است كمك می كنند.

4- آنها كمك می كنند كه مردم به شكل زبانی با یكدیگر ارتباط برقرار كنند؛ به هر حال، چون مفاهیم فردی شده اند، آنها همچنین مشكلاتی را در ارتباط مؤثر بوجود می آورند.

5- آنها وقتی كه به مردم برای یادآوری مشخصاتی كه مورد نیاز هستند كمك می كنند به عنوان سرنخها عمل می كنند.

6- آنها با نظم بخشیدن به تجارب بوسیله ربط دادن و در نظر گرفتن معانی در میان و بین اطلاعات و تجارب ظاهراً ناهم خوان به حیات انسان كمك می كنند.

به هر حال، مفاهیم مثل حقایق همه چیزی نیستند كه بچه ها برای یادگرفتن و درك كردن جهانشان نیاز دارند. بچه ها همچنین به یادگرفتن برای پی بردن به روابط میان مفاهیم نیاز دارند. یك تعمیم به یك گفته اشاره دارد كه یك رابطه را بین دو مفهوم یا مفهوم های بیشتر پدید می آورد یا نشان می دهد. «به هر حال، تعمیمها به جای بیان چیزی بوسیله تك كلمه یا عبارت،‌گزارش یك قانون عمومی یا اصول كه ممكن است در موقعیتهای مختلفی كه مشخصه های مشترك دارند بكار رفته باشند را در بر می گیرند. تعمیمها دستورالعملهایی را كه افراد فعالیتشان را اداره می كنند بوجود می آورند. آنها از مفهومها یا گزاره های ابتدایی حقایق پیچیده تر هستند». آنچه در زیر می آید مثالهایی از تعمیمها هستند: خلاقیتهای جدیدی كه به تغییرات منجر می شوند،‌انسانهایی كه زندگی شان را تغییر می دهند كه روی شرایط موجود پایه ریزی شده است،‌مردم جهان وابسته به هم هستند.

مفاهیم چگونه رشد می یابند

 به منظور تدریس مؤثر مفاهیم در رشته های علوم اجتماعی تاریخ، جغرافی ،‌علم اقتصاد یا تعلیم و تربیت بین المللی، معلمان ابتدا به فهمیدن دقیق اینكه چگونه رشد مفهوم اتفاق می افتد نیاز دارند. به نظر می رسد محققان هم عقیده اند كه مفاهیم از تجارب حسی بچه‌ها رشد می یابند. همه تجارب یك بچه ،‌ لمس كردن ،‌دیدن، شنیدن،‌بوییدن و چشیدن یك شالوده ‌برای رشد مفهوم فراهم می كند. از این تجارب است كه احساسات شكل می گیرند و ادراكات از مفهوم ما بوجود می آیند.

ادراكات به عنوان آنچه از یك موضوع ،‌یك كیفیت یا یك رابطه، به عنوان نتیجه تجارب حسی می دانیم تعریف شده اند. ادراكات تجدید سازمان  یك مجموعه از احساسات وابسته به هم هستند و این الگوی ادراكی به ترتیب مفاهیم یا تجارب عمومی شده ای را بوجود می آورند.

همچنین یك مقدار معینی از حافظه و توانایی تمیز و تعمیم دادن لازمة‌ تكوین مفهوم هستند. بچه ها به مراجعه كردن،‌تمیز دادن میان احساسات و ادراكات گذشته، توجه كردن به شباهتها و تفاوتها به منظور شكل دادن به مفاهیم نیاز دارند. ممكن است بچه ها یك مفهوم از سگ بعنوان یك چیز با چهار پا و یك دم داشته باشند، بعداً بچه ها پی می برند كه اسبها، گربه ها و گاوها هم چهار پا دارند. آنها باید مشخصه های سگ را یادآوری كنند و به خاطر بیاورند و سپس تشخیص دهند كه چقدر آنها با گاو ،‌اسب یا گربه فرق می كنند.

مالان و هرش این فرایند را به عنوان یك كشتی بچه با تجارب و اداراكات و اطلاعاتش و با ربط دادن این تجارب به ایده ها و مفاهیم توصیف كرده اند. او ایده هایش را آزمایش می كند. او تجاربش را وقتی كه آنها كار نمی كنند اصلاح می كند،‌همینكه او آنها را برای كار نیاز دارد. او شكلهای ابتدایی استدلال را به كار می برد، مشاهده می كند، به شباهتها ،‌یادآوریها و تمیزها توجه می كند.»

تكوین مفهوم تحت تأثیر قرار گرفته است بوسیله:

1- هیجانات . روز استیتس : «تفكر عوامل دیگر را با فعالیتهای ذهنی محض درگیر می‌سازد و نه تنها حقایق عینی را بر طبق واقعیت قرار می دهد بلكه احساس و عاطفه را بر می انگیزد كه بخشی از فرایند تفكر هستند. امروزه ما معتقدیم كه نیازهای شخصی تكوین ادراكات و مفهوم های بچه ها را هدایت می كنند واینكه نگرشها و هیجانات مقدار زیادی از فكر بچه را تعیین می كند.

2- وضع جسمانی. ذهن سالم و سلامت جسمانی شرط دیگر تكوین مفهوم است. چشمها، گوشها ، حس لامسه ، چشایی یا بویایی آسیب دیدة بچه ها ادراكات مختلف را از محیطشان ‌دریافت خواهند كرد و مفهومهای مختلف از این جاست.

3- زبان . زبان و تكوین مفهوم دست به دست منتقل می شوند؛ بچه هایی كه قابلیت درست و حسابی زبان را دارند این زبان را برای برچسب زدن وكمك كردن به شكل دادن مفاهیم به كار می برند.

4- تجارب . هر وقت مفهومها از تجارب حسی سرچشمه می گیرند، پس از تجارب بیشتر ،‌بچه ها تراكم بزرگتری از مفهومهایشان دارند.

5- شخصیت. به نظر می رسد بچه های سازگار نسبت به بچه های ناسازگار قادر به شكل دادن دقیق تر مفهومهای كامل باشند. هر طور كه بچه ها دربارة‌خودشان احساس می كنند تحت تأثیر تكوین مفهومشان قرار می گیرند.

6- روابط اجتماعی. تماس با دیگران و تعامل متقابل با هم سن و سالها و بزرگسالان تكوین مفهوم را تسهیل می كند. وقتی كه بچه ها با دیگران تعامل می كنند، آنها به تدریج یاد می گیرند كه دیدگاههای دیگران را درك كنند و می توانند فكر دیگران را در داخل تكوین مفهومهای خودشان بگنجانند.

مشخصات مفهومها

به منظور سازمان دادن به تدریس مطالعات اجتماعی برای تكوین مفهوم، معلمان باید از ماهیت مفهومهای بچه ها آگاه باشند. بدانند كه مفهومهای بچه ها فردی شده، سلسله مراتبی، متراكم،‌اغلب غیردقیق هستند و تشخیص طرح كمكی معلم برای آموزش مؤثر مشكل است.

1- فردی شده. دو نفر یك مفهوم مشابه از یك چیز ندارند، برای این كه دو نفر چگونه می توانند احساسات دقیقاً مشابه را تجربه كنند و آنها را كاملاً یكسان ادراك كنند؟ فكر مفهومها را از زیبایی، صداقت یا وفاداری - تجرید می كند دو نفر دربارة‌این چیزها دقیقاً یكسان فكر نمی كنند یا مفهومشان به تجارب ،‌ادراكات و شخصیت‌شان وابسته است. حتی مفهوم عینی تر از سگ تحت تأثیر تجارب افراد با سگها قرار گرفته است.