سهام (بورس)

بدین ترتیب سرمایه گذاری در فعالیت سودده اقتصادی و تولیدی،‌خود باعث بالا رفتن سطوح درآمدی و قدرت خرید شده و از طرفی افزایش تعداد فعالیت واحدهای تولیدی و خدماتی،‌منجر به عرضه محصولات و خدمات بهتر و رقابتی تر گشته است.

آشنایی با نهادهایی كه در چرخه رونق اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردارند، برای همگان مفید است. از آن جهت كه این آشنایی باعث می گردد تا سرمایه ها براستی در جایگاه خود به گردش درآید و فرصتها بدرستی در دسترس همگان قرار گیرد. آشنایی با بازار بورس سهام و كالا از جمله مهمترین این موارد است. بورس اوراق بهادار به عنوان بازار سازمان یافته و متشكل، گردش سرمایه و سهام و اوراق بهادار را تسهیل می نماید. بسیاری از پس اندازها و سرمایه ها ، مستقیماً از طریق صاحبان سرمایه یا غیرمستقیم از طریق بانك ها، شركت ها و صندوق های سرمایه گذاری در نهایت در این بازار به گردش درآمده و در فعالیت های اقتصادی مشاركت می نمایند.

بورس كالا نیز بازار یكپارچه و سازمان یافته ای است كه در آن خریداران و فروشندگان، تولیدكنندگان و مصرف كنندگان، دلالان و معامله گران به گردش و داد و ستد كالا كمك كرده، در نتیجه قیمت ها به تعادل رسیده و ریسك و مخاطره موجود در بازار، هم برای تولیدكننده و هم برای مصرف كننده نهایی به حداقل می رسد.

سرمایه گذاری

• سرمایه
• بازار سرمایه
• سرمایه گذاری
• انواع سرمایه گذاری
• ریسك و بازده
• بورس

با شروع زندگی جمعی انسانها،‌علم اقتصاد پا به عرصه وجود نهاد. آنجا كه هر فرد یا خانواده در ازای كار و خدمت یا عرضه كالا و محصول، پاداش و مزدی می ستاند. كشاورزی كه گندم مازاد بر مصرفش را عرضه می كرد، می توانست دیگر اقلام مورد نیاز خود را دریافت نماید. در واقع كشاورز دریافته بود كه اگر بخواهد به تنهایی كلیه مایحتاج خود را تأمین نماید، ناچار است به كیفیت پایین دست ساخته های خود قانع باشد و حتی مجبور شود دست از بعضی از نیازمندی هایش بشوید.

شاید جزء اولین یافته های انسان در زندگی جمعی بود كه می توانست به جای آنكه خودش نخ بریسد، پارچه ببافد، كشاورزی و گله داری كند، به شكار برود و ... ، از آنجا كه در موقعیت بهتری برای كشاورزی بود (مثلا زمین كشاورزیش در كنار رودخانه قرار داشت یا خاك آن حاصلخیزتر بود)، با كیفیت بهتر و مقدار بیشتری محصول تولید كند و اجازه دهد دیگرانی كه در موقعیت بهتری برای شكار هستند برای خودشان و او شكار كنند. بنابراین كافی است او محصولات خود را با شكار، پارچه و دام همسایگان خود معاوضه نماید. این نوع مبادله كالا به كالا كه داد و ستد پایاپای نامیده می شود، پایه و اساس تمامی داد و ستدهای امروزی است.

این نوع معامله با وجود سادگی، مشكلاتی نیز دارد. عرضه كننده كالا باید همان موقع معامله را پایاپای كند. در صورتی كه شاید كالای طرف مقابل را نه در این زمان بلكه حتی در فصل دیگر احتیاج داشته باشد. دامنه این نوع معاملات از لحاظ زمانی و مكانی نیز بسیار محدود است، چرا كه نه شكار شكارچی تا فصل دروی گندم سالم می ماند و نه كشاورز می تواند محصول خود را برای مبادله به شهرهای دوردست بفرستد.

چنین بود كه كالای كمكی سومی وارد داد و ستدهای پایاپای شد كه تا حد زیادی مشكلات را برطرف می نمود. كالای استاندارد و مورد قبول همگان، دارای ارزش تقریباً ثابت و قابل اتكا، با توانایی بالا برای مبادله با هر نوع كالا و خدمات و قابل حمل و نقل و ذخیره و نگهداری، طلا و مسكوكات آن. با اتكا به این كالای كمكی كه اكنون پول نماینده آن است،‌طرف دیگر تمامی داد و ستدها جای خود را به آن دادند. كشاورزی كه كالایی برای عرضه دارد، در یك طرف بازار كالای خود را با پول معاوضه می نماید و در طرف دیگر بازار همان پول را به ازای پارچه و دام مورد نیاز خود می پردازد. اكنون مقیاسی همگانی و قابل فهم وجود دارد كه تمامی كالاها و خدمات را با آن بسنجند.

اكنون می توان پول را به جای هر كالا یا خدماتی ذخیره و پس انداز كرد، به شهر دیگری برد و هر جا و هر زمان كه نیاز باشد به كالا و یا خدماتی دیگر تبدیل نمود. میزان پول نزد هر كس قدرت خرید او رانشان می دهد. پس انداز پول به معنی ذخیره توانایی خرید كالا و خدمات است.

سرمایه

با پیچیده تر و گسترده تر شدن كارها و خدمات و تخصصی تر شدن آنها، دیگر بسختی می توان انتظار داشت كه كسی به تنهایی بتواند خود اقدام به تأسیس واحدی جهت انجام آن كار یا ارائه خدمات نماید. پر واضح است كه با وجود واحدهای بزرگ و پرتوان،‌اگر كسی به تنهایی چنین اقدامی نماید، توان رقابتی كافی نخواهد داشت. راه حل این مشكل در ایجاد بنگاههای اقتصادی شراكتی است. بدین معنی كه صاحبان ایده و متخصصان از یكسو و صاحبان سرمایه و پول از سوی دیگر گرد هم می آیند و با تشریك مساعی و شراكت در سود و زیان ،‌بنگاهی تأسیس می كنند تا در جهت كار یا خدمت مورد نظر فعالیت نماید. بدین ترتیب یك شركت تأسیس می شود، شركتی كه هر مؤسس آن سهمی از مالكیت شركت را به خود اختصاص داده است و در سود و زیان مجموعه به اندازه سهمش سهیم است. یك شركت می تواند به روشهای گوناگون تأسیس و راه اندازی شود (شركت با مسئولیت محدود، شركت سهامی خاص،‌شركت سهامی عام یا ... ).

آنگونه كه شرح داده شد، سرمایه ركن اساسی تشكیل و تأسیس هر فعالیتی است. صاحبان سرمایه با مشاركت صاحبان ایده و تخصص،‌اقدام به تأسیس واحدهای تجاری،‌صنعتی یا خدماتی می كنند. این شراكت منجر به تشكیل كارخانه ها، كارگاهها و شركتهای بازرگانی و خدماتی می گردد. فعالیت آغاز می شود و واحد تأسیس شده به سوددهی می رسد و یا احیاناً زیان ده می شود.

اكنون صاحب سرمایه اگر تصمیم بگیرد كه در تأسیس بنگاه اقتصادی دیگری مشاركت نماید، ممكن است مجبور شود مقداری یا تمام سرمایه مصرف شده در بنگاه پیشین را بازپس گیرد. به عبارتی دیگر، از سویی سرمایه ای وجود دارد كه در تأسیس یك واحد اقتصادی بكار رفته است و صاحب آن سرمایه نقداً آنرا در دست ندارد. اما این فرد احساس م یكند كه می تواند با در دست داشتن این سرمایه ،‌كار و فعالیت جدیدی را پایه گذاری نماید. از سوی دیگر، فرد دیگری كه صاحب سرمایه است می خواهد آنرا در فعالیتی با مشخصات موردنظرش سرمایه گذاری كند. كافیست این دو با هم آشنا شوند و در مورد مبلغ،‌شرایط پرداخت و مشخصات دیگر به توافق برسند. آنگاه سرمایه نخست جای خود را به سرمایه دوم می دهد و در بنگاه دیگر عامل تولید كار و فعالیت و ارزش افزوده می گردد.