نرم تنان

- رده دو عصبیها مانند كیتونها

2- رده ناوپایان مانند دنتالیوم

3- رده شكمپایان مانند حلزونهای صدفدار و بی‌صدف.

4- رده تبرپایان مانند صدفهای خوراكی دو كفه‌ای

5- رده سرپایان مانند نوتیلیها

6- اسكوئیدها ، هشتپایان و غیره

فسیل شناسی نرم تنان:

یكی‌ از مهمترین بخش های بی‌مهرگان خصوصاً از نظر مطالعه فسیل شناسی نرم تنان است. نرم تنان در دریا، آبهای شیرین، دریاچه‌ها و بالاخره خشكی زندگی می‌كند.

نام نرمتنان اصولاً برای انواع به كار برده شده كه قسمت سخت ندارند و لذا به دو دسته تقسیم شدند: دسته‌ای دارای قسمت سخت و دستة‌دیگر بدون قسمت سخت می باشند.

اساسی تقسیم بندی جدید به وسیلة‌ دانشمندی فرانسوی پایه گذار شد و او بر اساس شباهت قسمتهای نرم و قسمتهای سخت، نرم تنان را به سه رده تقسیم بندی كرده كه عبارتند از: گاستروپودار، سفالوپودا و دو كفه‌ای‌ها .

صور مشخصة نرم تنان عبارت است از:

1- عدم بند بند بودن بدن

2- تقارن ارگانیسم بدن نسبت به یك صفحه

3- مركزیت عضو حساس در سر (به استثناء پلسی پودا)

4- پوشیده شدن بدن به وسیله پوست

5- خواص اختصاصی دستگاه گوارش و سیستم عصبی

6- صور مشخص در حالات لاروی

پوست دارای سلول‌هایی است كه غشاء را ترشح می‌كند. غشاء در كلیة نرم تنان از كربنات كلسیم ساخته شده و تمام یا قسمتی از آن به صورت كلیست یا آراگونیت است. معمولاً غشاء خارجی گاهی كاملاً داخلی است.

ردة گاستروپودا: بدن معمولاً در یك غشاء مارپیچ غیرمتقارن قرار دارد. سر مشخص و دارای یك یا دو زوج Tentacle و یك زوج چشم است. پا عریض و مسطح است ولی در انواع شناگر به شكل بال مانندی در می‌آید.

ردة شكم پایان

ردة شكم پایان بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین گروه از نرم تنان است و دربرگیرندة بعضی از ابتدایی‌ترین نرم تنان (بعضی از شكم پایان دریازی) و بعضی از تكامل یافته‌ترین آن ها (بعضی شكم پیان خشكی زی) است. صدف این جانوران یك تكه و معمولاً مخروطی شكل است كه تودة‌ احشایی را احاطه كره است. سر و پای عضلانی معمولاً تقارن دو طرفی دارد ولی این تقارن به علت پنج خوردن تودة احشایی، در تودة احشایی به چشم نمی خورد.

شكم پایان از طریق جلد (جبه) و یا حفرة جبه كه نقش شش را بازی می كند، تنفس می‌كند. جداش و یا تك جنس و هر مافرودیت هستند و در عده‌ای چرخة زندگی مستقیم است.