عوامل مؤثر در طرح روسازی

عوامل مؤثر در طرح روسازیها را می توان به 6 گروه تقسیم كرد كه عبارت اند از:

الف) خاك بستر روسازی (جنس، مقاومت، قابلیت جذب رطوبت، قابلیت تراكم  ...)

ب) مصالح روسازی ( جنس، مقاومت، دوام، نفوذپذیری  ...)

ج)شرایط جوی ( رطوبت، یخبندان، درجه حرارت  ...)

د) وسایل نقلیه ( نوع، وزن، تعداد  ...)

ه) مخارج (مصالح، ماشین آلات، نیروی انسانی، تعمیر و نگهداری، اتلاف وقت  ...)

و) سیستم مورد نظر ( راه یا فرودگاه)

روش طرح روسازی معمولاً به این نحو است كه ابتدا با بررسی های ژئوتكنیكی خاك بستر روسازی، منابع مصالح، شرایط اقلیمی و جوی منطقه و آمد و شد احتمالی وسائل نقلیه چندین طرح كه از نقطه نظر فنی قابل قبول هستند انتخاب می شود. سپس با بررسی این طرحها، طرحی كه از نقطه نظر اقتصادی بهترین است به عنوان طرح نهائی انتخاب می شود.

انواع روسازی ها

روسازیها دارای انواع مختلف هستند كه از نقطه نظر نحوه گسترش تنش در آنها و نحوه تحمل بارهای وارد آنها را می توان به دو دسته كلی روسازیهای انعطاف پذیر و روسازیهای سخت تقسیم كرد. روسازیهای انعطاف پذیر كه شامل انواع روسازیهای آسفالتی و شنی می باشند روسازیهایی هستند كه در آنها از لایه های با سختی (ضریب ارتجاعی) كم استفاده می شود. این نوع روسازیها بارهای خارجی را بدون گسترش زیاد و در یك سطح نسبتاً كوچك به خاك بستر روسازی منتقل می كنند. در مورد روسازیهای قابل انعطاف، خاك بستر نقش فوق العاده مهمی را در طرح روسازی بازی می كند و از این نظر بررسی و مطالعه خاك بستر روسازی باید با دقت بیشتری انجام شود.

روسازیهای سخت كه شامل روسازیهای بتنی هستند، روسازیهائی می باشند كه در آنها از یك یا چند لایه با سختی زیاد استفاده می شود. این نوع روسازیها بارهای خارجی را بدون تغییر شكل زیاد صفحه بتنی در یك سطح نسبتاً وسیع به خاك بستر روسازی منتقل می نمایند. روسازیهای بتنی خود انواع مختلفی به شرح زیر دارد كه در فصول مربوط مفصلاً شرح آن آمده است:

1- روسازیهای بتنی با دال ساده ( دال غیرمسلح)

2- روسازیهای بتنی با دال مسلح

3- روسازیهای بتنی با دال (فولاد) یكسره

4- روسازیهای بتنی پیش تنیده

5- روسازیهای بتنی با رشته های فولادی.

حداقل مقاومت مصالح سنگی معمولاً بر حسب CBR تعیین می شود. حداقل مقاومت مصالح سنگی بستگی به موقعیت لایه مورد نظر در سیستم روسازی، نوع بارگذاری ها ( راه- فرودگاه) و نظر طراح دارد.

هر اندازه لایه مورد نظر در عمق بیشتری قرار داشته و یا میزان بارهای وارد كمتر باشد حداقل مقاومت را می توان كمتر اختیار نمود.

به موجب آیین نامه سازمان برنامه، انستیتوآسفالت و FAA حداقل مقاومت مصالح سنگی زیر اساس و اساس به ترتیب به 20 و 80 درصد محدود شده است. حداقل مقاومت مصالح رویه های شنی طبق آیین نامه سازمان برنامه 80 درصد مقرر شده است. كلیه این مقادیر برای نمونه های اشباع شده می باشد.

اجرای لایه های زیر اساس و اساس و رویه شنی

مقاومت و قدرت باربری لایه های زیر اساس، اساس و رویه شنی تابعی از تراكم آنهاست. این لایه باید در ضخامت های كم ( 15 سانتیمتر) پخش و در درصد رطوبت بهینه كوبیده شوند. پخش مصالح هر لایه باید پس از اتمام عملیات پخش و كوبیدن لایه زیر آن انجام شود. پخش مصالح ممكن است به وسیله پخش كن مكانیكی یا كامیون های پخش كن و یا تیغه گریدر انجام شود. ساده ترین روش پخش مصالح سنگی ابتدا ریسه كردن و یا كپه كردن مصالح سنگی در طول و بر روی سطح آماده شده راه، و سپس پخش آن با تیغه گریدر است. پخش مصالح به وسیله پخش كن مكانیكی از دقت بیشتری برخوردار است و كیفیت لایه به دست آمده از نظر یكنواختی ضخامت آن بهتر است.

مقدار آب لازم جهت آب پاشی لایه های زیر اساس، اساس و رویه شنی باید به انجام آزمایش تراكم ( اشتو استاندارد یا اشتو اصلاح شده) و تعیین درصد رطوبت بهینه به دست آید. متراكم كردن لایه های زیر اساس و اساس و رویه شنی با استفاده از غلتك انجام می شود. غلتك های مناسب برای كوبیدن و متراكم كردن لایه های مصالح شنی غلتك های چرخ فولادی، غلتك های چرخ لاستیكی و غلتك های لرزنده است. غلتك زدن باید به موازات محور طولی راه و از لبه های كناری شده و به محور طولی راه ادامه یابد. در قوسهایی كه راه دارای شیب عرضی است، غلتك زدن باید از لبه داخلی قوس شروع شده و به طرف لبه خارجی كه دارای ارتفاع بیشتری از لبه داخلی است ادامه یابد. غلتك زدن باید به صورت یكنواخت و با سرعت كم ( حدود 5 كیلومتر در ساعت برای غلتك های چرخ فولادی و حدود 8 كیلومتر در ساعت برای غلتك های چرخ لاستیكی) انجام شود. از تغییر جهت دادن های ناگهانی غلتك باید اجتناب شود.