شهر ماسوله (زیستگاه تاریخی)

این شهر تاریخی در وسعتی معادل 6/1 هكتار و در چهار محله ی خانه بر، كشه سر، اسد محله و مسجد بر شكل گرفته است. دارای بازاری در چهار طبقه می باشد كه هر چهار محله به طور مستقل به بافت بازار شهر ارتباط بی واسطه دارند. در حال حاضر در ماسوله بیش از 350 واحد مسكونی وجود دارد كه در گذشته (حدود صد سال پیش)، این تعداد به 600 واحد بالغ می گردیده است. وجود بیش از 120 واحد تجاری در محدوده بازار آن، بیش از 6 كاروان سرا، دو حمام قدیمی، بیش از 33 چشمه عمومی، ده مسجد و پنج امامزاده حاكی از رونق و شكوفایی این شهر در دوره های متأخر می باشد. جمعیت ماسوله طی 60 سال گذشته از حدود 3500 نفر به 900 نفر كاهش یافته است، این امر نشانه سیر نزولی تاریخ این شهر كهن است.

انسان هایی كه در یك زندگی كاملاً سازگار با طبیعت، این زیستگاه و این كالبد شهری و معماری خارق العاده را خلق كردند، اگر می دانستند آیندگانشان این گونه با دست آوردهایشان رفتار می كنند، بی شك، به سادگی آنها را به آیندگان نمی سپردند.

در دهه های اخیر و به دلایل گوناگون هویت تاریخی فرهنگی و زیست محیطی این مجموعه نادر مخدوش شده است و وضعیت فعلی این بافت باارزش در شأن شهرت قبله نمی باشد.

با این همه شهرت و محبوبیت ماسوله در میان پنج شهر- روستای شگفت انگیز (ابیانه، كندوان، میمند و سرسید آقا) زبان زد خاص و عام است. شاید سالیانه چند هزار نفر مسافر از این شهر تاریخی و مناظر تاریخی و طبیعی آن دیدن می كنند. این تعداد مسافر بیشتر در سه ماهه تابستان از این شهر بازدید می كنند، چرا كه هوای آن در این فصل معتدل و مرطوب است. گرچه كه زیبایی های آن در سه فصل دیگر سال چه بسا بیش از تابستان است.