تكنولوژی تولید پیچ1

یكی از وسیله های مهم صنعت امروز احتیاج مبرم به پیچ و مهره می‌باشد در این جزوه آشنایی مختصری در مورد ساخت پیچ و ماشینهای تولید پیچ ارائه می‌شود.

فصل اول

پیچ‌ها:

تعریف پیچ‌: پیچ قطعه استوانه ای است كه بر سطح استوانه آن شیاری مارپیچ ایجاد شده است و از آن برای اتصال قطعات به كمك مهره استفاده می‌شود. البته برخی اوقات با حدیده كردن قطعه،‌ بدون  كمك  مهره نیز می‌توان اتصال را عملی كرد. به طور كلی از پیچ  برای بستن قطعاتی استفاده می‌شود كه بتوان آنها را به سهولت از هم جدا كرد. از پیچ، همچنین برای ایجاد نیروی طولی زیاد در پرسها و گیره‌ها و برای تبدیل حركت دورانی به حركت مستقیم در ماشین تراش و . . .  استفاده می‌گردد.

معرفی قسمتهای مختلف پیچ:

پیچ شامل دو قسمت اصلی سر و بدنه می‌باشد. سرپیچ به اشكال مختلفی از قبیل شش گوش،‌ چهار گوش، گرد، عدسی، هزینه‌ای، استوانه‌ای و شش گوش یا چهار گوش داخلی (آلن) تولید می‌‌شود كه آچارها می‌تونند با آن درگیر شوند. قسمت بدنه پیچ استوانه ای شكل است و روی سطح جانبی آن دنده‌كاری شده است. دنده‌كاری نیز عبارت از ایجاد شیارهایی به صورت مارپیچی است. شیارها به صورت مثلث، مربع، ذوزنقه و نیم دایره بر روی سطح جانبی بدنه پیچ ایجاد می‌شوند

شكل 1– 1 اجزاء مختلف یك پیچ

یك «دنده پیچ» عبارت است از مسیر مارپیچی كه بر روی استوانة پیچ قرار دارد كه  اگر استوانه را گسترش دهیم متوجه می‌شویم كه یك دنده یا مارپیچ عبارت از وتر مثلث قائم الزاویه ای با قاعده برابر محیط دایره و ارتفاعی معادل گام  است. این ارتفاع عبارت از فاصله‌ای است كه در یك دور كامل بر روی سطح جانبی استوانه بوجود می‌آید و گام پیچ  نامیده می‌شود.
شكل 2-1

در مثلت قائم الزاویة بالا زاویه بین قاعده و وتر مثلث «زاویه مارپیچ» نامیده می‌شود و تانژانت این زاویه را شیب مارپیچ می‌گویند.

چنانچه جهت صعود مارپیچ روی قسمت مرئی (دید) استوانه با محور قائم از چپ به راست باشد پیچ راست گرد است و اگر از راست به چپ باشد پیچ چپ گرد می‌باشد.

در پیچ راست گرد، برای باز كردن مهره لازم است آن را در جهت خلاف عقربه‌های ساعت،‌ و در پیچ چپ گرد باید آن را در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانیم. دنده كاری را پیچها ممكن است یك راهه و یا چند راهه باشد. پیچی را كه مارپیچهای آن فقط از تراش یك مارپیچ ساخته شده باشد پیچ یك راهه گویند.

در صورتی كه پیچ چند راهه عبارت از پیچی است كه مارپیچهای آن از تراش چندین مارپیچ به موازات هم به وجود آمده باشند. در پیچهای چند راهه چون معمولاً شیب دنده‌ها زیاد است از آنها برای كورس زیاد و نیروی كم (پیچهای حركت ماشین تراش و پرس) استفاده می‌شود. در شكل صفحة بعد یك پیچ سه راهه نشان داده شده است.

مشخصات پیچها، معمولاً با ابعاد و گام پیچ تعیین می‌‌شوند:

الف- پیچها به كمك ابعادشان كه عبارت از قطر بزرگتر، قطر كوچكتر،‌ گام پیچ و طول قسمت دنده كاری است مشخص می شوند.

شكل3 –1 ابعاد مشخص كننده یك پیچ و مهره

• قطر بزرگتر عبارت از قطر اصلی و قطر خارجی پیچ است كه می‌‌توان آن را توسط كولیس اندازه گرفت. این قطر با حرف d نشان داده می‌شود.
• قطر كوچكتر عبارت از قطر داخلی یا هسته مركزی پیچ می‌باشد كه تحت تراش قرار نگرفته است. این قطر با حرف  نشان داده می شود.
• گام پیچ عبارت از مقدار طولی است كه پیچ در یك دور گردش بالا یا پایین می‌رود. این طول مساوی فاصله دو دنده مجاور هم در پیچ یك راهه است و با حروف p نشان داده می‌شود.
• طول پیچ، طول قسمت استوانه‌ای است كه در زیر سرپیچ قرار دارد. و طول پیچ با قطر آن تناسب دارد.

معرفی انواع پیچها:

پیچها را از نظر شكل و پروفیل دنده به انواع مختلفی تقسیم می‌كنند كه عبارت اند از:

1- دندة‌ مثلثی كه بیشتر از انواع دیگر متداول است و دارای مقاومت خوب برای اتصالهای مكانیكی می‌‌باشد.

2- دنده مربع كه برای اتصالات و تحت فشار كه كمتر باز و بسته می‌‌شوند. بكار می‌رود.

3- دنده ذوزنقه‌ای كه برای انتقال حركت و نیرو مورد استفاده واقع می‌شود.

4- دنده اره‌ای كه شكل دنده‌های آن ذوزنقه قائم الزاویه است و برای انتقال حركت و نیرو در یك جهت بكار می‌رود.

5- دنده گرد كه برای قطعاتی كه در معرض ضربه قرار می‌گیرند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع فرم و پروفیل دنده‌های پیچها در شكل زیر به منظور مقایسه نشان داده شده است. پیچها از نظر شكل و پروفیل دنده ها دارای استانداردهای مختلفی هستند كه عبارتند از: پیچهای بین المللی متری، پیچهای اینچی،‌ پیچهای لوله اینچی و پیچهای مخصوص.

شكل 4-1 اشكال مختلف دنده‌كاری در پیچ

الف- پیچهای بین المللی متری:

این رشته بر اساس دستگاه متری پایه گذاری شده است. دنده‌ها در این سیستم به شكل مثلث متساوی الاضلاع است كه رأس دنده‌ها آن در ارتفاع مثلث در پیچ و ارتفاع در مهره بریده شده‌اند. همچنین ته شیارهای آن د ارتفاع مثلث در پیچ و ارتفاع در مهره گرد شده‌ند. به این ترتیب یك فضای خالی بین پیچ و مهره ایجاد می‌شود كه مخزن خوبی برای روغن می‌‌باشد و در باز كردن و بستن پیچ و مهره از اصطكاك خشك جلوگیری می‌كند و در نتیجه دوان آن را افزایش می‌دهد. در این دسته،‌ پیچ را با قطر و گام به میلیمتر مشخص می‌كند. مانند پیچ 20M كه عدد 20 معرف قطر پیچ و حرفM معرف سیستم آن می‌باشد. در سیستم متریدو سری پیچ بارزوه وجود دارد.