كمردرد و راه‌های پیشگیری از آن

اكثر متخصصین پزشكی بر این باورند كه ماهیت 70 درصد كمردردها مكانیكی (ناشی از عدم تحرك) است و از شرایط نامناسب كار، وضعیت نادرست بدن و عوامل محیطی ناشی می شود از سوی دیگر، معلولیتهای ناشی از ضایعات كمری شایعترین و در عین حال مهمترین عامل ایجاد محدودیتهای حركتی در گروههای زیر 45 سال است این معلولیتها از آنها به وجود می آید كه بیمار مبتلا به فتق دیسك مهره های كمر می شود و به دلیل فشار دیسك كه اعصاب نخاعی دچار فلج اندام تحتانی می گردد كمردرد یكی از عوامل ناتوانی افراد بین 45 تا 65 سال می باشد.

كمردرد و علل بروز آن

كمردرد یكی از پیدیده های ناخوشایند انسان در جوامع امروزی است شتاب زندگی ماشینی، انسان را گرفتار عوارض بی شماری ساخت كه كاهش تحرك و بروز ضایعت عضلانی- اسكلتی، یكی از عواقب آن به شمار می آید در میان ضایعات مذكور كمردرد از همة شایعتر است به طوری كه كسی را می توان یافت كه در طول زندگی خود حداقل یك بار كمردرد را تجربه كرده باشد در بعضی بیماران، كمردرد پس از مدتی بر طرف می شود و در برخی دیگر ناتوانی ها و معلولیتهای طولانی، بر جای می گذارد.

به طور كلی هر عاملی كه موجب آسیب هر یك از بخش های ستون فقرات كمری شود كمر درد را به دنبال خواهد داشت به بیان بهتر عوامل متعددی در ایجاد كمردرد نقش دارد كه از آن جمله می توان از بلند كردن اجسام سنگین، حمل نادرست اجسام، ضربه ها، انجام فعالیت های طولانی، چاقی، رانندگی های طولانی، تصادفات فشار ناشی از كار، حركت ناگهانی و كنترل نشده، وضعیت های نادرست و غیر طبیعی بدن، گرفتگی و اسپاسم عضلانی بیماریهای روماتیسمی،‌ بیماریهای استخوانی، ضایعات مادرزادی مهره ها، آرتروز،‌ فتق دیسك بین مهره ای كاهش تحركت مهره‌ها، فشارهای روانی، ترس، نگرانی، اضطراب، و ضعف عضلات پشت كمر، نام برد. امروزه متخصین پزشكی كمردرد را بر اساس علل آن، به سه گروه تقسیم كرده اند:

1) كمردردهای التهابی     2) كمردردهای مكانیكی   3) كمردردهای ارگانیك

كمردردهای التهابی

علت این گونه كمردردها، بروز التهابهای موضعی یا عمومی در ساختمان های اطراف مهره می باشد به طور معمول بیماران مبتلا به كمردردهای التهابی از درد سوزش ناحیه كمر شكایت دارند. و قادر به تحرك یا تغییر وضعیت تند نیستند و در مرحله التهابی انجام حركت های ورزشی نامناسب سبب تشدید درد كمر می شود لذا تجویز حركات ورزشی مناسب در این دوره از اهمیت زیادی برخوردار است.

كمردردهای مكانیكی      

كمردردهای مكانیكی از شایعترین نوع كمردردها می باشد این گونه دردها هنگامی ایجاد می شوند كه مفاصل در وضعیت نامناسب قرار گیرند به این حال بافت نرم آنها نظیر (كپسول مفصلی، رباط، عضله ، تاندول و...) تحت كشیدگی زیاد قرار گرفته، دردناك می شوند. دردهای مكانیكی معمولاً عمل طبیعی ستون مهر ها، دیسك بین مهره ای و بافت نرم اطراف را دچار اختلال می سازد و در حال حاضر نظر اكثر متخصصین پزشكی و فیزیوتراپی بر این است كه ورزش- درمان و اصلاح وضعیت های نادرست بدن است بهبود این گونه كمردردها می شود.

كمردردهای ارگانیك

كمردردهای ارگانیك، ضایعاتی هستند كه در اثر اختلالات مادرزادی ستون فقرات نظیر عدم تشكیل كامل مهره ها در دوران جنینی به وجو می آیند. علاوه بر این در مواردی نیز  در احشاء شكمی مانند كلیه ها، دستگاه تناسلی، دستگاه گوارشی و... به ستون مهره ها منتقل شده به صورت كمردرد بروز می كند به این گونه موارد، ورزش در درمان مبتلایان به كمردرد مفید واقع نمی شود لذا توصیه می شود كه قبل از تشخیص دقیق علت كمردرد، از انجام حركات ورزشی خود داری كنید.

پیشگیری از كمردرد

مهمترین مواردی كه در پیشگیری از كمردرد و (عود آن) مؤثرند از این قرارند:

• از انجام حركت ها ناگهانی، خشن و تند بر سبب وارد آمدن فشارهای زیاد به ستون مهره ها می شود خودداری نمایید.
• از حفظ یك وضعیت به مدت طولانی پرهیز كنید
• سعی كنید وضعیت صحیح بدن را در همه حال حفظ كنید
•  از نگه داشتن ستون فقرات در وضعیت های نادرست بپرهیزید
• از بلند كردن اجسام سنگین و حمل آنها به تنهایی خودداری كنید
• با انجام حركات ورزشی مناسب، عضله تنه را تقویت نموده، بافت های كوتاه شده ی ستون مهره ها را به حالت طبیعی برگردانید
• از اضطراب و نگرانیهای بی مورد بپرهیزید
• هرگز از كفش های لغزنده استفاده نكنید زیرا پشت و كمر شما تحمل فشار ناگهانی را ندارند
• هنگام كار كردن، سطوح كار باید متناسب با قد خود تنظیم كنید
• هنگام رانندگی، مراقب وضعیت تنه‌ی خود باشید در طول مسافرت به طور متناوب اتومبیل را متوقف و اندكی استراحت كنید. هنگام استفاده از موتور سیكلت نیز باید مراقب وضعیت كمرتان باشید.
• هنگام خرید در فروشگاهها از چرخ دستی استفاده كنید و یا از فرد دیگری كمك بگیرید به علاوه اجناس خریدرای شده تقسیم كنید
•  از رفت و‌آمد در سطوح لغزنده خودداری نمایید و هنگام پیاده روی از كفش های مناسبی كه پا را به طور كامل حمایت می كنند، استفاده كنید، از پوشیدن صندل  و دمپایی در این مواقع بپرهیزید. كفش ها بهتر است cm3-5 پاشنه داشته باشند.

اصلاح وضعیت ایستاده

این شكل ها وضعیت صحیح بدن را در حالت ایستاده همراه با بعضی از وضعیت های غیر طبیعی نشان می دهد برای حفظ وضعیت صحیح ایستاده، نكات زیر حائز اهمیت است:

• سرخود را بالا نگاه دارید به طوری كه چانه به موازات سطح زمین باشد
• قفسه سینه را بالا نگه دارید
• شانه ها را در حالت طبیعی و راحت حفظ نمایید

• زانوها را صاف نگه دارید
• همیشه وزن بدن را درحالت ایستاده به طور مساوی روی پاها تقسیم كنید.

سعی كنید وزن بدن روی بخش میانی پا وارد شود.