تاریخچه و مبانی نظری طراحی پارك و باغسازی

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                         صفحه

فصل اول: بررسی تاریخچه باغسازی............... 1

1-1- باغهای جهان............................. 2

1. بین النهرین............................ 2
2. مصر.................................... 3
3. یونان.................................. 5
4. روم.................................... 7

1-2- باغسازی در قرون وسطی ................... 8

1-2-1- باغهای اروپا.......................... 8

1-2-2- باغهای اسلامی در اسپانیا............... 9

1-2-3- ایران از قرن پنجم تا پانزدهم.......... 9

1-2-4- قرون میانی از قرن پنجم تا پانزدهم..... 11

1-2-5- از قرن پنجم تا یازدهم................. 11

1-2-6- از قرن یازدهم به بعد.................. 12

1-2-7- باغهای خلفای بنی امیه در اندلس از قرن هشتم تا پانزدهم میلادی............................................. 13

1-3- باغسازی بعد از قرون وسطی................ 14

1-3-1- دوره انسانگرایی از قرن پانزدهم تا اواخر قرن شانزدهم   14

1-3-2- نمونه های ویلا- باغ- منظر.............. 16

1-3-3- دوره باروك............................ 18

1-3-4- نمونه های «ویلا- پارك»................. 20   

1-3-5- نقش فرانسه در تكامل طراحی منظر قرن هفدهم 21

1-3-6- مجموعه «و- لو- ویكونت»................ 23

1-3-7- مجموعه ورسای.......................... 24

1-3-8- عصر روشنگری قرن هجدهم................. 25

1-3-9- باغ های منظره ای در انگلستان قرن هجدهم 28

1-3-10- فرهنگ باغ سازی چین................... 31

1-3-11- جایگاه نقاشی منظر فرانسه در باغسازی انگلستان 32

1-3-12- روشام................................ 34

1-3-13- استوهاوس............................. 34   

1-3-14- استارهد.............................. 35

1-3- تاریخچه و سبكهای پردیس سازی در ایران.... 36

1-4- تحول تاریخی باغ در ایران................ 41

1-4-1- باغ های تیموری........................ 41

1-4-2- باغ های صفوی یا شاه عباسی............. 43

1-4-3- باغ های قاجاری........................ 45

1-4-4- باغهای شیراز.......................... 46

1-4-5- باغهای تبریز.......................... 47

1-4-6- باغ فین كاشان......................... 49   

1-4-7- باغ شاهزاده ماهان كرمان............... 49

1-4-8- باغ گلشن طبس ......................... 50

فصل دوم: مبانی نظری.......................... 52

2-1- بررسی و تحلیل باغهای ایرانی............. 53   

2-1-1- بررسی عناصر باغهای ایرانی............. 53

2-1-1-1- آب نما و استخر...................... 53

2-1-1-2- كوشك................................ 55

2-1-1-3- درخت و گیاه......................... 55

2-1-1-4- حصار................................ 57

2-1-1-5- زمین................................ 57   

2-1-2- بررسی مفاهیم در معماری باغ............ 58

2-1-2-1- حس مكان یا مكانیت................... 58

2-1-2-2- همزمان زمان- صورت................... 60

2-1-2-3- نواخت و ریتم........................ 60

2-1-2-4- هندسه............................... 61

2-1-2-5- ابعاد نمادین........................ 62

2-1-2-6- رنگ................................. 64

2-1-3- خصوصیات كالبدی باغ ایرانی............. 66

2-1-3-1- باغ واقع در محیط های هموار.......... 66

2-1-3-2- باغ واقع در روی تپه................. 67

2-1-3-3- باغ آبی............................. 68

2-1-3-4- باغ- خانه........................... 68

2-1-3-5- باغ واقع در كنار رودخانه............ 69

2-2- آب و طبیعت در معماری.................... 71

2-2-1- آب و معماری........................... 71

2-2-2- طبیعت و معماری........................ 91

2-2-1-1- طبیعت بستری برای معماری............. 92

2-2-1-2- طبیعت عنصری از معماری............... 94

2-2-1-3- طبیعت آرایه ای بر معماری............ 95

2-2-1-4- طبیعت رهنمودی در معماری............. 96

2-3- رمانیسم، بنیان های معرفت شناختی و نمود آن در هنر و معماری............................................. 103

2-3-1- بنیان های معرفت شناسانه رمانتیسم و اهمیت ذهنی هنرمند  104

2-3-2- نقش تخیل درمعرفت شناسی رماتیسم و تأثیر آن در زیبایی‌شناسی............................................. 107

2-3-3- عاطفه و احساسات هنر رمانتیك........... 112

2-3-4- گرایش به گوتیك در معماری و برانگیختگی احساسات 114

2-3-5- طبیعت و نگرش تازه رمانتیك‌ها به آن ونمود آن در هنرومعماری............................................. 115

2-3-6- طبیعت گرایی رمانتیك های انگلیس و تحول باغ سازی    117

2-3-7- جنبش نئوگوتیك در هنر و معماری فرانسه.. 119

2-3-8- بررسی اجمالی فرم و محتوا در هنر رمانتیك 121

2-3-9- نتیجه................................. 124

2-4- توریسم و گردشگری در ایران...............

آب نیز عنصری برای تولید و بقا محسوب می شد و برای رویاندن و ایجاد خنكی به كار می رفت واهمیتی تمثیلی و معنوی داشت.

نگرش و اعتقادات موجود در این زمینه، در باغهای معلق یا پردیس های بابل تجلی یافته كه در امتداد دیوارهای شهر بابل در زمین‌های حاصلخیز به صورت یك سری از تراس‌های مشجر روی یكدیگر ساخته شده بود و از فراز آن، جلگه و بیابانهای اطراف دیده می شد. روی هر یك از تراس‌ها گونه‌های گیاهی متفاوت كاشته شده بود.(شكل)

این باغ ها دارای محوری بودند كه با دو ردیف درخت احاطه می شده و از میان آنها جویی از آنها می گذشت.

سیمای این باغها از طریق كشفیات باستان شناسی مشخص شده كه كروكی Lacon آن را نشان دهد. باغهای معلق بابل از قدیمی‌ترین باغهای كهن جهان می‌باشد، این باغ در سال قبل از میلاد مسیح و همزمان با شروع سلسله پادشاهان پارسی احداث شده است. این باغ یكی از عجایب هفتگانه جهان محسوب می شود. باغ مذكور رابه شكل هرم ساخته اند. این هرم را تراس بندی كرده و طبقات و تراسها را از وسط پلكانهای عظیم به یكدیگر مربوط ساخته بودند. در هر تراس درختان و درختچه ها و درختان گلدار فراوان كشت نموده بودند تا باغ به شكل یك كوه پردرخت در آید. در این باغ نه تنها به طور زیبائی بلكه بخاطر پیچیدگی ساختمان و نحوة آبیاری آن حائز اهمیت به سزا می‌باشد.

1-1-2- مصر (3500 سال قبل از میلاد )

جلگه حاصلخیز مصر نیز در امتداد رود پرآب نیل همزمان با تمدن بین النهرین جایگاه یكی از تمدن‌های بزرگ دوران باستان بوده كه از كشاورزی یافته‌ای نیز برخوردار بوده است.

دراین سرزمین، رابطه انسان مبتنی بر “الهام از طبیعت” و “آمیختگی معماری با طبیعت” قرار داشت و ویژگی آن بدین شرح قابل جمع بندی است:

طبیعت پایه الهام معماری بنای معابد مصری بشمار می‌رفت. به نحوی كه مونومان ها ( اهرام، معابد و …) تقلیدی از كوه وجهت نزدیكی به خورشید است، ستون ها تقلیدی از نخل و سرستون ها تقلیدی از گلهای نیلوفر (Lotus) و پاپیروس(Papirus).

معبد دیرالبحری، نمونه بارزی از معماری این دوره است كه تراسهای آن با آمفی تئاتر طبیعی آمیخته شده است و آخرین تراس آن به عنوان المان نهائی بنا به كوه متصل می‌شود.

سیستم باغسازی در مصر باستان، قطعات مسطح مستطیل شكلی بودند و گیاهان در آن با فرم منظمی كاشته می‌شدند و دیوارهای بلندی آنها را احاطه می‌كردند (شكل‌های 8 و9)

این باغ ها با كانالهای آبی كه نخل‌های كوتاهی كنار آنها كاشته شده بود، به قسمت‌های متعدد بصورت شطرنجی تقسیم می‌شدند.

در كناراین كانالهای آب، گذرهایی نیز برای ارتباط قسمتهای مختلف در نظر گرفته می‌شد.

داربست‌های مو نیز در این باغها از در ورودی تا آستانه محل اقامتگاه امتداد می‌یافت.

در مواردی وسط این باغها حوض آبی تعبیه می‌شد كه عمدتاً از زهكش آبهای زمینی تغذیه می‌شدند و محل پرورش گیاهان آبزی بشمار می‌رفتند و در خنك ساختن محیط نقش داشتند.

در اطراف این باغها یك ردیف درخت در كنار دیوار باغ كاشته می‌شد تا از نفوذ بادهای صحرا به داخل آن جلوگیری بعمل آید.

در مجموعه، طراحی این باغها تحت تأثیر عوامل اقلیمی و محیطی آنها قرار داشت و باغها مكانی برای زندگی خصوصی محسوب می‌شدند.

اغلب تصاویر این دوره، تعویض فصول، بذرافشانی، میوه چینی، دامپروری، پرندگان مختلف، مرداب ، رود نیل و دیگر محیط‌های طبیعی را نشان می‌دهند كه بیانگر وابستگی مصریان باستان به عناصر طبیعی پیرامون خویش هستند.