بررسی علل گسترش فساد اجتماعی

ارتباط و وابستگی متقابل امور اجتماعی موجب می‌شود كه یك مسأله اجتماعی به پیدایش مسایل اجتماعی دیگر كمك كند. مثلاً فقر و ستیز بین افرادی كه در محلات شلوغ و پرجمعیت فقرنشین شهرها زندگی می كنند. موجب پیدایش و افزایش جرایم دیگر مانند دزدی، تجارت و فحشا می شود و به همین دلیل می‌گوییم پیدایش یك مسأله اجتماعی، بدون مسائل اجتماعی دیگر وجود ندارد بلكه بدین معنی است كه اوضاع و احوال موجود احتمال برخورد با مسائل اجتماعی دیگر را فراهم می‌آورد و زمینه مساعدی برای پیدایش مسائل اجتماعی دیگر فراهم می كند. هیچ انسانی مجرم و گناهكار آفریده نمی‌شود. شرایط نامتعادل اجتماعی- اقتصادی در جامعه ایجاد فساد می كند. همچنین در صورتی كه بنیادها و نهادهای اجتماعی پاسخی برای مسائل افراد جامعه نداشته باشند مفاسد اجتماعی به صورت تصاعدی بالا می‌رود. چرا كه بنیادهای اجتماعی مثل اعضای اصلی بدن هستند كه باید هر كدام كار خود را انجام دهند و تداخل وظایف باعث فساد همه آنها می‌شود.

گام اول بیان مسأله

منظور از مسائل اجتماعی چیست؟ مسائل اجتماعی جامعه پدیده‌هایی اجتماعی اعم از شرایط ساختاری و یا الگوهای كنشی هستند كه در مسیر تحولات اجتماعی بر سر راه توسعه یعنی وضعیت موجود و وضعیت مطلوب مورد توجه مردم و گروه‌های اجتماعی قرار می گیرند و مانع تحقق اهداف و تهدید كننده‌ ارزش‌ها و كمال مطلوب‌های آنها می‌شوند. این پدیده ها معمولا به وسیله اندیشمندان اجتماعی به عنوان موانع توسعه (نظیر خاص‌گرایی‌های فرهنگی و اجتماعی) هزینه‌های توسعه (نظیر آلودگی محیط زیست) و آثار و تبعات عقب‌ماندگی (نظیر بی‌سوادی و خشونت) مورد شناسایی و ارزیابی قرار می‌گیرند. مسائل اجتماعی به عنوان پدیده‌‌های نامطلوب اذهان نخبگان و افكار عمومی مردم را به خود مشغول می‌دارند به طوری كه نوعی وفاق و آمادگی جمعی برای مهار آن‌ها پدید می‌آید كه مقامات رسمی كشور را به چاره‌جویی و اقدام عملی در جهت اصلاح و یا رفع و پیشگیری از آن‌ها وامی‌دارد.

مسائل اجتماعی دارای چه ویژگیهایی هستند:

الف) اجتماعی بودن و عمومی بودن مسائل اجتماعی محصول حیات اجتماعی انسانها در قالب واحدهای اجتماعی مشخص چون گروه، قشر، طبقه, ایل، روستا، شهر، جامعه و نظایر آن هستند. با توجه به این كه در عالم واقع هیچ جامعه‌ای وجود ندارد كه با مسائل اجتماعی روبه‌رو نباشد. لذا می‌توان گفت كه مسائل اجتماعی پدیدهایی عمومی هستند كه در همه جوامع با كم و كیف متفاوت وجود دارند.

ب) جمعی و غیر فردی بودن: مسائل اجتماعی پدیده‌هایی جمعی‌اند نه فردی، موانعی هستند كه بر سر راه توسعه واحد اجتماعی مشخصی قرار می‌گیرند و یا پیامدها و عوارضی هستند كه ارزشها و كمال مطلوب‌های اكثریت اعضای آن واحد تجمعی را تهدید می‌كنند.

ج) تاریخی بودن: اغلب مسائل اجتماعی در یك فرایند تاریخی مشخص پدید می‌آیند. بنابراین ابتدا به ساكن نیستند.