الكالوئید (گباه شناسی)
الكالوئیدها متابولیتهای پیچیدهای هستند كه توسط گیاهان تولید میشوند و به حفاظت آنها در برابر آسیبها كمك میكنند الكالوئیدها میتوانند خواص دارویی و مخدر داشته باشند و با سمی باشند مرگ سقراط به علت استفاده از شوكران بود كه حاوی الكالوئید كونین میباشد كلوپاترا عصاره گیاه هیوسیاموس را برای زیبایی چهرهاش استفاده میكرد مورفین اولین الكالوئیدی بو |
دسته بندی | کشاورزی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 15 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 30 |
تعریف امروزی الكالوئید:
فرآوردهای ثانویه متابولیسم گیاهی هستند كه موادی قلیایی، دارای یك یا چند اتم، نیتروژن در حلقه هتروسیكل میباشند و برخی به دلایل اثرات فیزیولوژیكی خود مصرف پزشكی دارند.
تكامل (دیدگاه فیلوژنی)
الكالوئیدها در گیاهان پست وجود ندارد. (تالوفیت ها) در قارچها الكالوئیدهای واجد سولفور و انواع الكالوئیدهای آنتی بیوتیكی شناخته شده است. در نهانزادان آوندی خصوصاً دم اسبیان و پنجه گرگیان الكالوئیدها وجود دارند. در بازدارندگان الكالوئید افدرین در گیاه ریشبزی و الكالوئید تاكسول در گیاه سرخدار وجود دارد. در نهاندانگان دو لپه تیرههای خشخاش، آلاله، سیب زمینی و زرشك غنی از آلكالوئید هستند و در تك لپه ها تیره های آلاله و نرگس.
نقش الكالوئیدها در گیاه:
- بدلیل مزه تلخ و خاصیت سمی سبب محافظت گیاهان در برابر علفخوارها و پاتوژنها میشوند.
- دارای اثرات شبه هورمونی هستند و میتوانند تنظیم كننده رشد گیاهان باشند. مثلاً نوروهیوسیامین اثر شبه پروژسترونی دارد.
- با جانشینی بجای قلیاهای معدنی موجب توازن یونی شده و یا با جانشینی كاتیونهای خاك باعث جذب آنیونها میشوند.
- بعنوان منبع ذخیره نیتروژن هستند، اما هنوز اینكه در شرایط فقر نیتروژن خاك بتوانند وارد متابولیسم گیاه شوند ثابت نشده است.
- الكالوئیدها باعث از بین رفتن مواد زاید و ازت داری كه محصولات جانبی متابولیسم گیاهان هستند و ممكنست مضر باشند می گردند.
- موجب غیر فعال شده رادیكال آزاد اكسیژن میگردند. (بروسین و استریكنین)
در نواحی با تابش بالای فرابنفش گیاهان تجمع بالایی از الكالوئیدها دارند.
7) برخی از الكالوئیدها جزء رنگیزهها هستند و در جذب حشرات به گرده افشانی كمك میكنند. (پتریدین و بتالین)
مكان بیوسنتر و ذخیره الكالوئیدها در گیاهان:
معمولاً الكالوئیدها در ریشه سنتز شده سپس به اندامهای هوایی منتقل میشوند و گاهی در جریان انتقال دچار تغییرات شیمیایی در ساختارشان می گردند. الكالوئیدها در واكوئلهای بافتهای جوان متمركز میشوند و معمولاً در سلولهای بسیار جوانی كه هنوز واكوئلی نشدهاند وجود ندارد. الكالوئیدها میتوانند از غشاهای زیستی نفوذ كنند و انتقال آنها بدرون واكوئل از طریق انتشار است. الكالوئیدها ممكنست در اندامهای مختلف گیاه موجود باشند:
دانه (سورنجان)، میوه (فلفل سیاه)، برگ (تاتوره)، ریشه (اقونیطون)، پوست (انار)، ریزوم (بهارك)، ساقه (ویتاریا)، جوانه (بنگ دانه)، پوشینه (خشخاش).