فهرست مطالب

عنوان                   صفحه

تعریف موضوع.................................... 1

پیشینه تحقیق................................... 1

سئوالهای اصلی تحقیق............................ 1

سئوالهای فرعی.................................. 1

اهمیت مسئله.................................... 2

فرضیه اصلی..................................... 2

فرضیه فرعی..................................... 2

روش تحقیق...................................... 2

محدودیتهای تحقیق............................... 3

چكیده.......................................... 3

مقدمه.......................................... 5

فصل اول: تفسیر علمی قرآن و دیدگاههای مختلف در مورد قرآن

تاریخچه اجمالی انطباق قرآن با علوم تجربی و اعجاز علمی    13

معنای اصطلاحی تفسیر علمی (انطباق قرآن با علوم تجربی) 13

پیشینه تاریخی تفسیر علمی در غرب................ 14

پیشینه تاریخی تفسیر علمی در اسلام............... 17

تفسیر علمی دریك قرن اخیر و علل گسترش آن........ 20

ردیابی تفسیر علمی در تفاسیر شیعه و اهل سنت..... 26

انگیزه های روی آوری مفسران به علم گرایی افراطی. 28

جریان زیادی روی و میانه روی در تفسیر علمی و ویژگیهای آن  29

اقسام تفسیر علمی............................... 30

الف: اقسام تفسیر براساس هدف مفسر............... 30

ب: اقسام تفسیر علمی از جهت شكل و شیوه.......... 31

معیارهای تفسیر علمی معتبر...................... 35

آثار مثبت و منفی تفسیر علمی (بررسی دیدگاههای مخالفین و موافقین تفسیر علمی).......................................... 38

فصل دوم:خورشید در قرآن

نگاهی گذرا به تاریخچه مطالعات در مورد خورشید... 42

بررسی آیات قرآن در مورد خورشید................. 44

بررسی نكات تفسیری در مورد آیات مربوط به خورشید. 46

فصل سوم: خورشید: تولد ، حركت و مرگ

ساختمان و ویژگیهای خورشید...................... 70

حركت خورشید.................................... 81

چرخه زندگی خورشید (زیستگرد خورشید)............. 92

نتیجه كلی...................................... 100

فهرست منابع.................................... 102

1- تاریخچه اجمالی انطباق قرآن با علوم تجربی و اعجاز علمی:

اینجا بود كه احتیاج به تفسیر و تبیین قرآن آشكار شد بویژه كه هر سال بر قلمرو مسلمانان در سرتاسر جهان افزوده می گردید و هزاران نفر با هزاران سوال و فكر جدید با اسلام و مسلمانان روبه رو می شوند. از اینجا بود كه مسلمانان به دنبال اصحاب، یاران و اهل بیت پیامبر (ص) رفتند و از آنها تفسیر قرآن را خواستند.

شیعیان به دنبال علی (ع) و اهل بیت كه ثقل اصغر هستند، روان شدند و گروههای دیگر اسلامی نیز هر كدام به دنبال یكی از اصحاب پیامبر حركت كردند تا از سرچشمه زلال قرآن سیراب شوند.

به این شیوه بود كه علم تفسیر پیدا شده و راههای گوناگونی برای تفسیر قرآن ارائه گردید.

یكی از این راهها تفسیر علمی بود كه همان سده های نخستین اسلام شروع شد و تا به  حال ادامه دارد و نظریات موافق و مخالف زیادی را برانگیخته است.

2- معنای اصطلاحی تفسیر علمی (انطباق قرآن با علوم تجربی)

تفسیر همان برداشتن پرده و حجاب از چیزی است و در مورد قرآن روشن كردن نكات مشكل در الفاف معانی و اهداف یك آیه را تفسیر گویند.

اما علم در اینجا مراد علوم تجربی است یعنی علومی كه با شیوه امتحان و تجربه (آزمایش و خطا) درستی یا نادرستی نظریه ها و قوانین حاكم بر طبیعت را بررسی می كند. پس منظور از تفسیر علمی همان توضیح دادن آیات قرآن به وسیله علوم تجربی است.

ولی تفسیر علمی به شیوه های مختلفی (توسط مفسران و یا غیرمفسران) انجام گرفته است به همین خاطر هر كس با توجه به شیوه عمل خاصی كه از تفسیر علمی در ذهن خود مجسم كرده، در مقابل آن موضع مخالف یا موافق گرفته و آنرا تعریف كرده است و یا نام خاصی مانند (تطبیق، تفسیر علمی، استخراج علوم از قرآن، استخدام علوم وتحمیل علوم بر قرآن) به آن داده است.

پیشگفتار

قرآن در تمامی ابعاد فردی، اجتماعی، مادی، معنوی، دنیوی و اخروی هدایت انسان را تأمین كرده است.

استاد مطهری می‎فرمایند:

«قرآن مثل بعضی كتابهای مذهبی نیست كه یك سلسله مسائل رمزآسا در مورد خدا و خلقت و تكوین مطرح كرده باشد و حداكثر یك سلسله اندرزهای اخلاقی هم ضمیمه كرده باشد. قرآن اصول معتقدات و انكار و اندیشه هایی را كه برای یك انسان به عنوان یك موجود با ایمان و صاحب عقیده لازم و ضروری است و همچنین اصول تربیت و اخلاق و نظامات اجتماعی و خانوادگی را بیان كرده است.»[3]

پس از آنجا كه شناخت قرآن یكی از ضروری ترین و مهم ترین نیازهای هدایتی بشر است. شناخت آن به سادگی میسر نیست. برای یافتن آن نیز باید به خود قرآن مراجعه كرد و قرآن را در قرآن یافت.

نویسندة معروف اسلام «سید قطب» در مقدمه كتاب خود «تصویر فنی قرآن مجید» بحث جالبی تحت عنوان «من قرآن را پیدا كردم» دارد كه خلاصه اش این است.

«این كتاب داستانی دارد، تا كتاب به چاپ نرسیده بود آن را در نزد خود نگاه داشتم ولی امروز كه كتاب برای چاپ فرستاده می شود، ناچارم آن را فاش كنم:

در كودكی كه برای نخستین بار قرآن را می خواندم، با اینكه فكر من قادر به درك معانی بلند آن نبود، چیزهایی از آن احساس می كردم. هنگامی كه بعضی از آیات را می خواندم، عكس ها و تصویرهای جالبی در ذهن من نقش می بست. من از این تصویرهای ساده و قدرت خلاقة قرآن، فوق العاده لذت می بردم. و با آن، مدت ها سرخوش بودم، آن ایام با خاطرات شیرینش گذشت.

هنگامی كه قدم در محبط مدرسه گذاشتم وتفسیر قرآن را در كتب تفسیر خواندم و اقوالات این و آن و احتمالات گوناگون را مطالعه كردم. دیدم دیگر اثری از آن «تصویرهای روح پرور» و آن جمال دل انگیزی كه در كودكی می دیدم، در اعماق فكر من پیدا نیست. متحیر شدم، مگر این همان قرآنی نیست كه من در كودكی می خواندم و آنقدر از معانی آن لذت می بردم ! چرا امروز اینقدر مشكل و پیچیده و خالی از آن روح و زیبایی و لذت شده است؟! مگر این قرآن دیگر است؟ آن تصویرهای زنده و روح پرور كجاست؟ ناچار گفته های این و آن و آن همه احتمالات مختلف و احیاناً نامفهوم را رها كرده به مطالعه عمیق خود قرآن پرداختم و قرآن را در خود قرآن جستجو كردم، نه در گفته های این و آن.