معماری نمادین

به همین جهت هر سمبولی، حقیتی است ماوراء این جهان پیدا میكند . سمبول ها اینجا در مقام دیداری است كه از مرتبة‌خویش نزول كرده است تا بیان معانی متعالی كند . این معانی جز با این سمبول ها و تشبیهات به بیان نمی آیند ، هم چنان كه قرآن و دیگر كتب دینی برای بیان حقایق معنوی ، به زبان رمز و اشاره سخن می گویند .»

 در معماری مساجد نیز ، نقوش گچبری‌ها، آجر كاری ها و كاشیكاری ها بر مبنای معنای سمبولیك هریك از آنها و حس پویایی زیباپسندی مذهبی مردمان انتخاب می شوند . ختایی ها ، اسلیمی ها و دیگر نقوش كاشیكاری كه با رنگ های ملایم و تضادهای دلنشین كنار هم در لابلای هم میخزند ، چشم را به منحنی های بیكران به هم بافته شان به مسیرهای بی انتهای مأمنی نامعلوم و بهشتی گم شده سوق می دهند .

 بیشترین قسمت سطوح كاشیكاری به رنگ های سردی چون زنگاری ها ، فیروزه ای‌ها و لاجوردی ها تعلق دارد . لاجوردی ها و رنگ های آبی خام ، عمق دارند كه آدمی را به بی نهایت و به جهانی خیالی و  دست نیافتنی می برند . آبی گستردگی و وسعت آسمان صاف را به یاد می آورد . نشانة‌صلح است و بهجهت و فرحناكی و رنگ های بی گناهی ، نور آبی، كسانی را كه بیقرارند ، آرام می كند . آبی همواره متوجه درون است و جنبه های گوناگون روح آدمی را نشان می دهد ، در فكر و روح او داخل می شود و با روان او پیوند می خورد . آبی معنی ایمان می دهد و اشاره ای است به فضایی لایتناهی و روح .برای مردم مشرق زمین ، آبی سمبل جاودانگی است . وقتی به تاریكی تیرگی میگراید ، معنی و هم ، بیم و غم و اندوه یا مرگ و فنا به خود می گیرد . مردمان آیین پرداز باستان ، به قداست فیروزه ای معتقد بودند . به زعم آنها ، فیروزه سوی چشم را زیاد می كرد . رنگ رویش و تعالی بود ، نازایی و بی باری را از بین می برد ، عزت و سلامت نفس می آورد ، و نقشی داشت در چیرگی نور بر ظلمت

 لاجورد رنگ عالم مثال است ، حكمت عالیة عالم علوی است . تماشای این رنگ ، تماشای وسعت دورن است ، رسیدن به شعور رازناك و شهود متعالی است . آبی لاجورد، هسته تمثیل مراقبه ومشاهده است .بیانگر بیكرانگی آسمان آرام وتفكر برانگیز سحرگاهان صاف و صیمی است .