فوبی (هراس)

فهرست مطالب                              صفحه

مقدمه......................................

تعریف فوبیا................................

بررسی منابع فارسی..........................

همه‌گیری شناسی..............................

سبب شناسی..................................

           1- دیدگاه زیست شناختی...........

         2- دیدگاه روان‌پویایی..............

          3-دیدگاه رفتارگرایی..............

تشخیص .....................................

           ملاك‌های تشخیصی DSM-IV برای فوبی خاص  

ویژگی‌های بالینی............................

درمان......................................

         1- دیدگاه زیست شناسی..............

         2- دیدگاه روان‌پویایی..............

          3- دیدگاه رفتارگرایی.............

          4- سایر روش‌های درمانی............

مقالات اینترنتی ............................

          حقایقی دربارة فوبیا..............

          فوبی‌ها (عجیب اما ساده )..........

منابع فارسی ـ منابع انگلیسی................

همانطور كه گفته شد ترس، از این ویژگی‌های حیاتی است و بشر به كمك آن از خطرات زیانبار محیط اجتناب نموده بقای خویش را حفظ نموده است.

« در سال 1872 داروین متوجه شد كه انسان و حیوانات، هیچان را با حالتهای مختلف نشان می‌دهند، به عقیدة او، این حالت پدیده‌ای عالگمیر می‌باشد و در تمام فرهنگ‌ها یكسان است.» [1] زمانی كه فوبی را به عنوان یك ترس تعریف می نماییم به آن اهمیت بقایی می‌بخشیم اما معتقدیم این ویژگی به انحراف كشیده شده است. زیرا در ادامة تعریف می‌آوریم كه این ترس، شدید، غیر منطقی و غیر طبیعی است و مانع از انجام فرآیندهای حیاتی دیگر در فرد می‌شود، كه این برخلاف جهت بقا می‌باشد.

بنابراین شناخت و در نتیجه درمان فوبی كه یكی از شایعترین اختلالات اضطرابی است، با  اهمیت جلوه می‌نماید.

در این پژوهش كوتاه كوشش شده كه نگاهی هر چند اجمالی به اختلال فوبی و بویژه فوبی ـ خاص انداخته شود. بنابراین ابتدا از تعریف فوبی و مفاهیم وابسته آغاز شده تا خواننده برای ورود به بحث، آشنایی پایه‌ای كسب نماید. آنگاه به سراغ منابع فارسی كه این اختلال را دقیق‌تر مورد بررسی قرار داده‌اند، می‌رویم.

 در پایان نیز سه مقاله اینترنتی به همراه ترجمة آن ارائه شده به امید انكه در جهت تشریح این اختلال و روش‌های درمانی آن گامی هر چند كوچك برداشته شده باشد.

تعریف فوبیا ( هراس)

هراس: ترس یا بیزاری غیر طبیعی و یا شدید از چیزی.[2]

هراس: ترس غیر منطقی، غیر طبیعی و دائمی از یك شئ یا موقیعت خاص.[3]

هراس: هر ترس یا دلهرة غیر طبیعی دائمی: همچنین، واژه‌ای كه حاكی از ترس یا انزجار غیر طبیعی است.

هراس ساده، هراس از اشیاء اما نه از موقعیت‌ها ( گذر هراسی ) یا ( نه ) از اعمال. (هراس، اجتماعی ) مانند ترس از سگ، گربه، موش، عنكبوت، خون و زخم، هراس از مكان بسته، هراس از بلندی، و مسافرت هوایی؛ هراس اجتماعی، هراس از اعمال، و نه از موقعیت‌ها ( گذر هراسی )یا (نه ) از اشیاء ( هراس ساده)، كه در آن فرد از تحقیر و شرمندگی می‌ترسد. به عنوان مثال( ترس از سخنرانی در جمع یا خوردن یا استفاده ازتوالت عمومی.[4]

هراس: یك اصطلاح یونانی برای ترس یا دلهره: بر اساس این ریشه‌شناسی، به هراسهای خاص بدرستی اسامی با ریشة یونانی داده شده است، به عنوان مثا، پیروفوبیا = ترس از آتش، نیكتوفوبیا = ترس از تاریكی، و غیره. در شیوة روانپزشكی استاندارد، یك واكنش پیش از آنكه بدرستی بعنوان یك هراس( فوبی ) طبقه‌بندی گردد نیازمند فاكتورهای متعددی است. بویژه اینكه، ترس می‌بایست دائمی و شدید باشد، یك نیاز اجباری به گریز یا اجتناب از موقعیت یا شی، هراس‌زا وجود داشته باشد و ترس می‌بایست غیر منطقی باشد و بر پایة قضاوت درستی استوار نباشد. [5]

.Pholia ( Fo be -a )                   

فوبی، هراس، فوبی عبارتست از ترس شدید و رجعت كننده‌ای كه دلیل منطقی برای آن نمی‌توان پیدا كرد. فوبوس (Phobos ) نخستین بار در لغت طبی دو هزار سال قبل در رم در تعریف ترس از آب  (Hydrophobia ) كه از علائم هاری قلمداد شده است به كار رفت. هر چند این واژه تا قرن نوزدهم وارد روانپزشكی نشد، معهذا ترس فوبیك و رفتار فوبیك در مقالات طبی پیش از آن بسیار دیده می‌شود. بقراط به دو بیمار فوبیك اشاره كرده است كه یكی با شندیدن صدای نی دچار « وحشت » می شد و دومی از نزدیك شدن به كم عمق‌ترین چاله‌ها دچار هراس می‌گردید. لغت فوبی در قرن نوزده عمومیتی یافت و نخستین بار در سال 1848 در یك فرهنگ  پزشكی « Syphilophobia »   به معنی « ترس شدید از سفلیس » كه منجر به حصول علائم خیالی بیماری می‌گردد، ظاهر شد.

 از اواخر قرن نوزدهم تضاد مداومی در ارتباط  فوبی‌ها با سایر امراض روانی در مقالات طبی به چشم می‌خورد. ژانه و كرپلین گاهی از فوبی‌ها و وسواس طوری صحبت می‌كنند كه گویی آنها مترادف هم هستند. فوبی‌ها با ترس‌های معمولی از نظر شدت، طول مدت، غیر طبیعی بودن و ایجاد ناتوانی به خاطر امتناع از موقعیت‌های ایجاد كنندة فوبی مشخص هستند. فوبی‌ها ممكن است منفرد یا متعدد باشند. ترس از حیوانات احتمالاً شایع‌ترین نوع فوبی منفرد، یا اقلاً شایع‌ترین نوعی است كه مورد مطالعه قرار گرفته است.

 . Phelia, simpleفوبی ساده. در طبقه‌بندی DSM-III-R فوبی ساده طبقة ته مانده‌ای است كه سایر انواع فوبی را، كه شامل گذرهراسی و فوبی اجتماعی نمی‌گردند، برمی‌گیرد. نمونه كلاسیك فوبی ساده ترس شدید و غیر منطقی از عنكوب است. زنها بیشتر از مردها مبتلا به فوبی ساده هستند، هراس از موش نمونة مشهور از این فوبی در زن‌هاست. اشیاء وموقیعت‌های زیر به ترتیب نزولی شایع‌ترین انواع فوبی ساده را به وجود می‌آورند: حیوانات، طوفان، بلندی، بیماری، زخمی‌شدن، و مرگ: [6]

 حال می بایست بعضی مفاهیم مرتبط با فوبی ( هراس ) را نیز تعریف نماییم :

 Fear  یا ترس، از كلمة انگلیسی قدیمی Faer به معنی خطر ناگهانی مشتق شده است. این ترس، قابل توجیه و خطر ایجاد كنندة آن، ذاتی، واقعی و معلوم است.

 ترس متناسب با خطر است، و گاهی اگر ضرورت فرار از آسیب وجود داشته باشند. مفید هم هست.

 Anxiety  اضطراب، از كلمة Anxiua ، به معنی احساس فشردگی در قفسة سینه ریشه می‌گیرد. اضطراب به ترس بدون منشاء مشخص اطلاق می شود؛ یعنی شخص نمی‌داند چرا می‌ترسد، و یا ترس او نسبت به خطر، نامتناسب به نظر می‌رسد. بیمار، غالباً با احساس تنگی كه در قفسه سینه می‌كند، اظهار می‌دارد: « فقط احساس می‌كند مضطربند.»

 Panic ] وحشت زدگی كه در این كتاب هراس ترجمه شده است.