حضرت آدم

آدم از كلمه ادیم گرفته شده به معنای آفریده شده از سطح زمین

نام حضرت آدم (ع) در9 سوره و 25 آیه قرآن كریم ذكر شده است . پس از آفرینش سایر موجودات ،حكمت الهی اقتضا نمود كه اشرف مخلوقاتش را بیافریند . موجودی كه نماینده او و صفات او بوده ، مقامش برتر از فرشتگان باشد . به همین منظور خداوند و … به فرشتگان فرمود من در زمین جانشینی قرار میدهم . فرشتگان عرض كردندآیا كسانی را در زمین قرار می دهی كه فساد و خونریزی كنند در حالی كه ما ترا تسبیح و تقدیس می كنیم . خداوند فرمود : من چیزی ( از اسرار خلقت بشر ) می دانم كه شما نمی دانید »[1] فرشتگان گفتند ای خدای پاك و منزه ما جز آنچه تو به ما تعلیم فرمودی نمی توانیم و تو دانا و حكیمی »[2]  مُفسران گفتند كه چون خالق منّان خواست بشر را بیافریند ، به مقربان بارگاه ربوبی فرمان داد از عنصر خاك سُلاله و خلاصه ای تهیه كنند .

خواوند در حین آفرینش ، به زمین خطاب كرد كه در قصد آنم تا از تو مخلوقی بیافرینم ، گروهی از آن اطاعت من می كنند وجمعی عصیان می ورزند ، پیروان و مطیعان داخل بهشت خواهند شد و متخلفان به آتش دوزخ خواهند سوخت . آنگاه به جبرئیل خطاب كرد از تمام روی زمین ومواد وعناصر مشتی بگیر و بیاور اما چون جبرئیل به قصد این كار آمد ، خاك به او گفت پناه می برم به خدا كه بیمناكم از مخلوقی كه آفریده شود و عصیان نماید . آنگاه خداوند به میكائیل این مأموریت را داد . او نیز دست خالی بازگشت تا اینكه سرانجام عزرائیل مأمور شد به طور حتم خاك را بیاورد و از مشتیخاك برگرفت . پس از چهل صباح ، از سلاله خاك كه شامل تمام خواص و الوان بوده ، پیكره آدم عجین و خمیر گردید و موجب شگفتی فرشتگان شد . این پیكره در آستان بهشت بود تا نفخه روح الهی برآن دمیده شد [3]

سرپیچی شیطان از سجده بر آدم (ع)

هنگامی كه مراحل خلقت آدم (ع) سپری شد و زمان اجرای فرمان الهی فرا رسید ، تمام فرشتگان امر خداوند را پذیرفتند ولی شیطان با دستور حق مخالفت كرد و از سجده كردن خودداری نمود . سجده ملائكه بر آدم (ع) بر وَجهِ اكرام و تعظیم شأن و تقدّم او بر آنها بود و این طور بود كه آدم (ع) را برای آنها قبله قَرار داد شیطان كه از طایفة جن بود ولی به دلیل عبادت چند هزار ساله اش ملائكه او را از خود می دانستند ، از فرمان الهی سرپیچی كرد ، چنان كه قرآن می فرماید : « خدای متعال به او فرمود چه چیز ترا مانع از سجدة آدم شد كه چون ترا امر كردم نافرمانی كردی پاسخ داد كه من از او برترم مرا از آتش و او را از خاك آفریده ای » خدا به شیطان فرمود از این مقام فرود آی كه ترا نَرسد كه بزرگی و نخوت ورزی بیرون شو كه تواز زمرة پست ترین فرومایگانی[4]  شیطان كه دید دیگر راه نجاتی برایش نمانده به مهر و رأفت پروردگار پناه برد و « گفت پروردگارا پس به من تا خلایق ( در روز قیامت ) برانگیخته میشود مهلت ید » و « خدا فرمود البته مهلت خواهی داشت »[5] چون شیطان دانست و یقین كرد كه در امان است بار دیگر گفت: «چون مرا گمراه كردی من نیز بندگانت را از راه راست كه آ‎ئین تو است گمراه گردانم » . « آنگاه ازپیشروی و پشت سر و از راست و چپ آنان در می آیم تا بیشتر آنان شكر نعمت را به جای نیاورند .» « و خدا به شیطان گفت از این جا بیرون برو كه تو از درگاه ما رانده شدی دوزخ را برای تو و هر كس از فرزندان آدم (ع) كه از تو پیروی كند پر خواهم كرد .» « و هرگز ترا بر بندگان با خلوص من تسلط نخواهند بود لیكن اقتدار تو بر مردم نادان گمراهیِ است كه پیروتو شوند.»