عوامل شكست اوپك
چكیده اوپك به عنوان یك سازمان بینالمللی متشكل از تعدادی از كشورهای جهان سومی در 1960 به منظور دفاع از منافع كشورهای تولیدكننده نفت پا به عرصه حیات گذاشت اما این سازمان در طول حیات خود اثرگذاری چندانی بر بازار جهانی نفت نداشته است دلایل این شكست را میتوان در سه سطح تحلیل خرد، سازمانی و كلان بررسی كرد در سطح تحلیل خرد اختلافات اراضی میان اكثر ا |
دسته بندی | زمین شناسی و نفت |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 32 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 32 |
چكیده:
اوپك به عنوان یك سازمان بینالمللی متشكل از تعدادی از كشورهای جهان سومی در 1960 به منظور دفاع از منافع كشورهای تولیدكننده نفت پا به عرصه حیات گذاشت اما این سازمان در طول حیات خود اثرگذاری چندانی بر بازار جهانی نفت نداشته است. دلایل این شكست را میتوان در سه سطح تحلیل خرد، سازمانی و كلان بررسی كرد. در سطح تحلیل خرد اختلافات اراضی میان اكثر اعضاء، تضادهای قومی، مذهبی و ایدئولوژیك كشورهای عضو و ناهمگونی و ضعف ساختار سیاسی و اقتصادی آنها را میتوان برشمرد كه انسجام سازمان را تضعیف كرده است. در سطح تحلیل سازمانی تناقضات اساسنامه اوپك و اشكالات ساختاری سازمان را میتوان نام برد و در سطح تحلیل كلان سیاستهای آژانس بینالمللی انرژی، ایالات متحده آمریكا و شركتهای چند ملیتی قدرت اوپك را محدود ساخته است.
كلید واژه: اوپك، عدم ثبات سیاسی روابط اعضا، تناقضات اساسنامه، ساختار اوپك، سیاست كشورهای صنعتی.
دلایل تأسیس اوپك:
بعد از اكتشاف نفت در سال 1859 در آمریكا و گسترش روند اكتشاف آن در كشورهای مختلف جهان، بعضی از كشورهای جهان به سرعت تبدیل به صادركنندگان عمده این ماده استراتژیك شدند.
این كشورها كه اكثراً از توسعه نیافتگی رنج میبردند به شدت به درآمد حاصل از نفت نیاز داشتند و متعاقب اكتشاف نفت در هر یك از این كشورها به علت بیلیاقتی كارگزارانشان امتیازات نفتی به شكل كاملاً ناعادلانه به شركتهای چند ملیتی كه از طرف كشورهای صنعتی حمایت میشدند اعطاء شد.
استثمار نفتی كشورهای صادركننده نفت، ضرورت ایجاد سازمان متشكل از صادركنندگان نفت را ایجاب میكرد و در نتیجه اوپك در 1960 تشكیل شد. در پیدایش این سازمان عوامل مختلفی نقش داشتهاند كه عبارتند از:
قراردادهای نفتی یك طرفه، ظهور قشر تكنوكرات در كشورهای صادر كننده نفت و درك روزافزون آنها از مسائل نفتی، تلاشهای برخی از تولیدكنندگان برای همكاری و تشكیل سازمان برای حفظ و ایجاد قیمتگذاری مشترك، سیاست نفتی شركتهای چند ملیتی، تلاشهای پیگیر عبدا… طریقی مسؤول امور نفتی عربستان و دكتر آلفونز و مسؤول نفت ونزوئلا، خیزشهای ضداستعماری در كشورهای صادر كننده نفت و لاینحل ماندن مشكلات مربوط به مواد اولیه در چارچوب سازمان ملل.[1]
عناصر قدرت اوپك:
نفت به عنوان یك ماده خام استراتژیك محسوب میشود و كشورهای دارنده این ماده خام را دارای توانایی تأثیرگذاری بر رفتار بازیگران وابسته به نفت میكند.
این قدرت نفت بود كه توانست همانطور كه مورگت میگوید كشورهای تولیدكننده نفت را - كه بواسطه آنچه میتوان تعارفات لفظی خواند، دولت محسوب میشوند- یك شبه به مناطق مهم و حتی قدرتمند در سیاست جهانی تبدیل كند.[2]
[1] - در این زمینه كتاب زیر برای مطالعه مناسب میباشد:
پییرترزیان، داستان اوپك، ترجمه: عبدالرضا غفرانی، (تهران، فراندیش، 1367)
[2] - هانس. جی. مورگتا، سیاست میان ملتها، ترجمه: حمیرا مشیرزاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت خارجه، 1374)، ص 209.