چنانكه می توان گفت تغییر شتابنده، مهمترین خصیصه قرن حاضر است كه سازمانها موسسات بعنوان پدیده‌ای جدا ناشدنی از خویش با آن روبرو هستند. در چنین شرایطی ( شرایط تغییر ) اگر سازمانها و مؤسسات نتوانند خود را به گونه‌ای سازنده و تناسب با این تغییر همگام كنند قربانی آن خواهند شد. اگر نتوانیم دنیای اطراف خود را شكل دهیم شلاق طبیعت برما فرود خواهد آمد و نیروهای محیطی ما را در خود حل خواهد كرد و ما تنها از طریق اتخاذ موانعی فراكنشی در این باره خواهیم توانست چرخه و آثار آنرا پیش بینی و حتی كنترل كنیم و در خدمت خود قرار دهیم، در این راستا لازم است منابع و اقدامات لازم شناسایی و در یك مدل علمی متناسب برنامه ریزی شود. بهسازی منابع انسانی در این زمینه راهبرد اصلی تلقی می‌شود. در محیط بسیار متغیر امروزی سرمایه انسانی، سرمایه‌ ای گرسنگ و دارای نقش اساسی است و آموزش بعنوان تنها عامل ایجاد و توسعه آن « لاسلحه ای رقابتی » محسوب می شود. استفاده صحیح از این اسلحه و به تبع آن برنده شدن در رقابت، مستلزم توسعه شناخت، تحلیل، مقهوم سازی و طراحی و باز مهندسی مسترم و مستر قیانه است. نیروی انسانی امروزه بعنوان عامل استراتژیك مطرح است. دلیل این امر در یك سطح كلی. تغییراتی است كه با شتاب فزاینده حادث می شود و آموزش و بهسازی منابع انسانی اقدامی راهبردی است كه در سطح فردی باعث ارزشمندی فد، در سطح سازمانی باعث بهبود و توسعه سازمان و در سطح ملی و حتی فرا ملی منجر به افزایش بهره‌وری و نتایج بترتیب بعدی می‌شود، پس می توان گفت: در فلرنی آموزش منابع انسانی یكی از اقدامات زیر بنایی است كه منجر به كارآمدی سازمان می‌شود، و از طرف دیگر شناخت و تحلیل اثر بخش نیازهای آموزشی پیشنیاز  یك سیستم آموزشی موفق است. تعیین نیازهای آموزشی اولین گام برنامه ریزی آموزشی كاركنان و در واقع نخسیتن عامل ایجاد تضمین اثر بخشی كاركرد آموزشی و بهسازی است كه اكر براستی انجام شود مبنای عینی تر باری برنامه‌ریزی بعنوان نقشه اثر بخشی و تبعاً.

نتیجه اینكه تعیین نیازهای آموزشی نقطه آغاز هر نوع آموزشی است كه با توجه به نقش و تأثیری كه در اثر بخشی و نیز فراهم آوردن مبنایی برای ارزیابی و تصمیم‌گیری در زمینه‌های مختلف آموزشی دارد می‌توان همسو با راملد ( 1987 ) گفت: « هیچ وظیفه‌ای مهمتر از آن ( نیاز سنجی ) در فرآیند آموزش و بهسازی وجود ندارد».

بیان مسئله:

 بدون تردید نیروی انسانی یا عامل انسانی شریفترین، مهمترین و با ارزش‌ترین عامل بین عوامل و منابع تولید می باشد، این عامل به همراه و امكانات مادی  به اطارف و خواسته‌های سازمانها كه ارایه بازده و محصولات با حداكثر كارآیی به مردم و جوامع بصورت كالاها و خدمات است، جنبه تحقیق می‌بخشد. عامل شغلی در سازمانها و دیگر مؤسسات كامل كلیه افراد و كاركنان شاغل  در سازمان اعم از مدیران، متخصصین، كارشناسان، كارمندان و كارگران در رده‌‌ای مختلف شغلی می باشد.

امروزه رشد و تعالی سازمانها و مؤسسات در گرو و بكارگیری صحیح منابع انسانی است و انسانها در زمانهای خالص ایفاگر نقسها و وظایف گوناگونی می باشند.

بنابراین منابع انسانی سازمان اعم از مدیران، سرپرستان، كارشناسان و سایر كاركنان، منابع دیگر را تلفیق، تركیب و برای نیل به اهداف سازمان هماهنگ، یكپارچه و مجهز می‌كند.

سازمانها منهای منابع انسانی در واقع یعنی هیچ و هیچ ارزشی ندارند، انسان مهمترین سرتآ سازمان است، چنانچه عامل انسانی سازمان را حذف كنند، آنچه باقی می‌ماند یعنی عوامل و امكانات چون ساختمان‌ها، ماشین آلات، تجهیزات و ... كه به فوری خود قابل استفاده نمی‌باشد و پیشیزی ارزش ندارد، انسان است كه به آن روح می‌دهد و از آنه9ا در جهت ارتقاء بهبود تكامل زندگی خویش بهره می‌برد، انسان بزرگترین و با ارزش ترین دارایی یك سازمان است كه هرگز در ترازنامه‌ها و صورتهای سود و زیان شركتها و مؤسسات منعكس نمی شود در جایی كه سودآوری یازمان با انسان است و انسانها پشتوانه مطمئن  مستحكم برای كسب موفقیت سازمانها هستند.

اگر اولین جریان رشد و تعالی سازمانی را انسانها یا منابع انسانی آنها بشمار آوریم، آموزش و بهسازی منابع انسانی در بین جریان در رشد و توسعه و بهبود سازمانی می‌باشد. آموزش نوعی سرمایه‌گذاری مفید و یك عامل كلیدی در توسعه محسوب می‌گردد كه چنانچه بدرستی و شایستگی برنامه‌ریزی و اجرا شود می‌تواند بازده اقتصادی قابل ملاحظه‌ای داشته باشد... آموزش و بهسازی منابع انسانی یك اقدام راهبردی است كه در سطح فردی باعث  ارزشمندی فرد، در سطح سازمانی باعث بهبود و توسعه سازمانی و در سطح ملی و حتی فراملی منجر به افزایش بهره‌وری می‌گردد. در كل می‌توان سودآوری آموزش و بهسازی منابع انسانی را یك فرآیند دو طرفه بین فرد و سازمان دانست كه هر دو طرف به شرح جدول ذیل منفعت خواهند برد:

بنابراین اهمیت مقوله و پروژه نیاز سنجی یا برآورد و تعیین نیازهای آموزشی منابع انسانی از آنجا ناشی می‌شود كه شناخت و تحلیل اثر بخشی نیازهای آموزشی، پیش نیاز یك سیستم آموزشی موفق است و تعیین نیازهای آموزشی اولین گام برنامه‌ریزی آموزش كاركنان و در واقع نخستین عامل ایجاد و تضمین اثر بخش كاركرد آموزش و بهسازی است كه اگر بدرستی انجام شود مبنای عینی‌تری برای برنامه‌ریزی به عنوان نقشه اثر بخشی و تبعاً سایر فعالیتها فراهم خواهد شد.

تحلیل اثر بخشی نیازهای آموزشی، پیشنیاز یك سیستم آموزشی موفق است و تعیین نیازهای آموزش اولین گام برنامه‌ریزی كاركنان و در واقع نخستین عامل ایجاد و تضمین اثربخشی كاركرد آموزش و بهسازی است یا به عبارت دیگر گام اول یا به عبارتی خشت اول برنامه‌ریزی  آموزش؛ تعیین، شناسایی و اولویت‌بندی نیازهای آموزشی است كه اگر بدرستی طرح‌رزی و انجام شود تمهیدی مهم و اساسی برای اثر بخشی كاركرد آموزش و بهسازی منابع انسانی و تبعاً اثر بخشی سازمان خواهد بود و در غیر اینصورت « تا ثریا دیوار می‌رود كج »

با توجه به اهمیت مقوله نیاز سنجی آمزش در زمینه آموزش و بهسازی منابع انسانی كه قبلاص به طور مشروح بیان شد مجری این پورژه برآنست تا از دیدگاهی كاملاص متفاوت و با استناد به اهداف بلند مدت و استراتژیكی شركت اذین خودرو و همچنین با توجه به روند تغییرات فناوری در چند سال اخیر و آینده؛ اولاص وضعیت مطلوب دانش، مهارت و نگرش مشاغل موجود در این شركت را تعیین كرده، انها را اولویت بندی نموده و سپس وضعیت موجود و عملكرد واقعی مشاغل را در سه سزح دانش، مهارت و نگرش تعیین كرده و بر اساس فاصله بین نیازهای معیاری  ( وضعیت مطلوب) و نیازهای هنجاری ( وضعیت موجود ) كمبودها و نقایص و نیازهای آموزشی را تعیین، آنها را اولویت بندی و برای رفع آنها برنامه‌ای مناسب طراحی كند.

اهمیت، ضرورت و كاربرد نتایج پروژه نیاز سنجی آموزشی در شركت آذین خودرو:

محدودیت منابع مادی و انسانی و تنوع، گستردگی و تحولات روزافزون رویه‌ها، روشها، قوانین و مقررات و سایر نرم افزارهای مورد عمل كاركنان سازمان از جمله عواملی است كه ضرورت نودین آموزشها را براساس نیازهای واقعی آشكار می‌سازد ـ براین اساس طراحی برنامه‌ای آموزشی برای كاركنان شركت آدین خودرو باید با توجه به نیازهای عینی، ضرورتهای شغلی و خواسته‌ها و نظرات آنان صورت گیرد.

بدین طریق عدم استفاده از صحیح از وقت، بودجه و امكانات سازمان جلوگیری بعمل خواهد آمد. پروژه حاضر با هدف نیازسنجی آموزشی كاركنان با توجه به نیازهای مشاغل و باوریكردی كاربردی و استراتژیك، مبتنی بر اهداف و فرآنیدهای اصلی شركت آذین خودرو تدوین خواهد یافت. شناسانامه و نتایج این پروژه  بصورت فرآیندی مستمل بر جدول ذیل خواهد بود:   درون‌داد                      فرآیند                    برون‌داد

همچنین شركت كارفرما با استفاده از نتایج و برون‌داد این پروژه قادر به اجرای دوره‌های تخصصی و عمومی متناسب با هر یك از شماغل شده كه از این طریق بهره‌مندی كاركنان از آموزشهای كارآمدی را می‌توان بر اساس نتایج این پروژه تهیه و تدوین نمود.

اهداف پروژه:

با توجه به نقش و اهمیت فرآیند آموزش و بهسازی منابع انسانی در ادامه حیات هر سازمان / مؤسسه و لزوم برنامه‌ریزی دقیق و طراحی مناسب دوره‌های اموزشی بر اساس محتوای مناسب و انتخاب فراگیران مناسب، نیازسنجی اموزشی كاركنان در بخشهای مختلف سازمان/ مؤسسه ضروری بنظر می‌رسد. هدف اصلی این پروژه نیازسنجی اموزشی كاركنان كلیه شماغل موجود در شركت آذین خودرو می‌باشد همچنین شناسایی دانش و مهارتها و نگرشهای مورد نیاز جهت انجام احسن وظایف شغلی می‌باشد.

در صورت تحقق این هدف، نتیجه حاصل مبنایی برای سنجش وضع موجود مشاغل و كاركنان مشاغل موجود در شكرت آذین خودرو و شناسایی نیازهای آموزشی و نیز تهیه و تدیون یك نظامنامه آموزشی برای برنامه‌ریزی و ارتقاء دانش و بهسازی مهارتهای شغلی كاركنان شركت آذین خودرو است و می‌تواند در سایر بخشها بمنظور‌های مختلف استفاده شود.

همچنین این پروژه دارای چندین هدف فرعی جزئی به شرح ذیل می‌باشد:

گروهی معتقدند آموزش و پرورش عملی است كه به وسیلة بزرگسالان روی خردسالان انجام می‌شود و به عبارت دیگر عملی است كه نسل متقدم بر روی نسل متأخر انجام می‌دهد.

دسته‌ای آموزش و پرورش را كنش‌های تأثیراتی می‌دانند كه در متعلم اعمال می‌شوند تا بدان وسیله در او شناخت‌ها، عادات، ارزش‌ها، روش زندگی و … بوجود آمده و به او اجازه می دهد كه از خود فعالیتهای نهادی را كه شخصاً قادر به تحقق آنها نبوده است، بروز دهد.

بنابر تعاریف فوق می‌توان گفت كه آموزش و پرورش عملی است به منظور تربیت و تكامل روان و جسم، احساسات و عواطف یك فرد، كه یك جامعه یا یك گروه اجتماعی سعی دارد بوسیلة آن قدرتی را كه از طریق یادگیری‌هایش بدست آورد، جهت ادامة حیات فردی و جمعی به اعضای جوان انتقال دهد. این چنین تربیتی لازم است تا موجب شود كه فرد با استفاده بهتر از منابع موجود در یك جامعه و تفهیم ارزش‌های واقعی آن به سوی زندگی بهتر در آن جامعه جهت خود و دیگر افراد جامعه سوق داده شود. از این روست كه هدف تعلیمات رسمی در یك اجتماع باید ضمن شناخت و شكوفایی استعدادها به حقیقت آنچه كه می‌تواند ایده‌آل باشد و آنچه كه باید مورد استفاده قرار گیرد، بپردازد.

كوشش‌های تربیتی باید دارای هدفی چون فراهم نمودن تسهیلات ادامة حیات فرد در ارتباط با جمع، متناسب با مكان و زمان، تفهیم مفاهیم ارزش‌ها، پیشرفت‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی باشد.

مفهوم تعلیم و تربیت در هر جامعه‌ای با نظام اجتماعی آن ارتباط داشته و هدف تربیت در هر جامعه‌ای اختصاص به آن دارد. از این روست كه در جوامع مختلف می‌تواند در مفهوم انتقال دانستنی‌ها، انتقال و تحلیل یادگیری‌ها، یك نیاز انسانی، وسیلة حكومت حكام، وسیله منازعه برای تولید و بالاخره وسیلة منازعة طبقات اجتماعی محسوب گردد.

نهاد آموزش و پرورش، در هر معنا و مفهومی كه بكار ‌رود، می‌تواند وسیله لازمی باشد جهت پیشرفت هر تحول دریك جامعه و بخصوص تحولی كه در شئون مختلف اجتماعی بكار رفته و سیاست زندگی جمعی را استحكام می‌بخشد.

از این روست كه تعلیم و تربیت می‌تواند در قالب مفهوم یك نیاز و لازمه‌ی بقای هر جامعه‌ای قلمداد شود.

عده‌ای از مربیان وظیفة تعلیم و تربیت را انتقال سرمایه تمدنی ذكر كرده‌اند كه در اینجا باید این نكته مدنظر مربیان باشد كه تنها انتقال این میراث موجب ترقی و توسعه آن نمی‌شود زیرا بسیاری از افكار نظریات، آداب و رسوم و عقایدی كه سال‌ها در میان مردم یك جامعه نفوذ داشته و بوسیلة نسل‌ها انتقال یافته‌اند و این افكار و نظریات به همان وضع سابق باقی مانده، بر اعمال مردم حكومت دارند. بنابراین وظیفة تعلیم و تربیت در مقابل میراث فرهنگی یا سرمایة تمدنی نه تنها انتقال آنها از نسلی به نسل دیگر است بلكه كار مهم تعلیم و تربیت یا مربی كمك به افراد در ارزش سنجی این میراث و توسعة آن‌هاست و شاید یكی از عوامل عقب ماندگی كشورهایی كه در گذشته فرهنگ‌های غنی داشته‌اند همین امر بوده است كه آنها فقط به انتقال میراث فرهنگی خود پرداخته‌اند و اقدامی برای ارزش سنجی و توسعه و پیشرفت آن میراث نكرده‌اند.

مدرسه مؤسسه‌ای از نهاد اجتماعی تعلیم و تربیت است كه تربیت اعضای آیندة اجتماع را به عهده می‌گیرد. لازمة تحقیق امر آموزش و پرورش این است كه عمدتاً ارتباطی بین انسانها بوجود آورد و اجتماع كه خود معجونی از ارتباطات است، دراین راه اقدام می‌كند. روابط انسانی موجود در درون مدرسه، جانبخش ارتباط اجتماعی است. چون مدرسه در قالب ارتباطات عمدی كه بوجود می‌آورد از طرق مختلف به فردی كه در آینده قسمتی از مسئولیت‌های اجتماعی را به عهده خواهد گرفت، فهمیدن و تجزیه و تحلیل كردن را در كنار آموخته‌های خودكفایی جهت امرار معاش می‌آموزد. از این روست كه مدرسه خود سیمایی است از اجتماع، در قالب اجتماعی كوچك برای كودكان و نوجوانان كه كاملاً مشخص از سایر جوامع بشری است. بعلاوه برآورد آرمان‌های عالی آموزش و پرورش در رفع نیازهای اجتماعی را برنامه هایی منظم و قبلاً تدراك شده‌ای لازم است. نظام‌های تربیتی با اقدام براین عمل تحقق آن را در محلی به نام مدرسه یا آموزشگاه عملی می‌سازند.

مدرسه جهت سازندگی اجتماعی كوشش می‌كند در برنامه‌ریزی‌های خود، خواسته‌های اجتماعی را در مورد توجه قرار ‌دهد.

همه انسان‌ها به طور فطری توانایی حل مشكلات زندگی را دارند، ولیكن این توانایی باید مطابق با شرایط و موقعیت فرد پرورش یابد بطوریكه به عنوان مهارت‌های كارآمد در آنان درونی شود. متأسفانه طبق بررسی‌های انجام شده توانایی‌ها و مهارت‌های عملی و سازشی بسیاری از نوجوانان و جوانان كشور ما برای حل مؤثر مسائل زندگی فردی و اجتماعی آنان كفایت نمی‌كند. بنابراین آموزش مهارت‌های زندگی با تأكید بر مهمترین مسائل فردی و اجتماعی نوجوانان به عنوان  اصلی مهم و انكار ناپذیر است كه تاكنون علیرغم توجه خاص بسیاری از كشورهای جهان و تأكید خاص «سازمان بهداشت جهانی»[1]. جای آن در برنامه‌های تحصیلی مدارس كشورمان خالی مانده است. البته اخیراً گامهایی برداشته شده است كه نیازمند توجه علمی و تخصصی بیشتری می‌باشد.

آموزش مهارت‌های زندگی مبتنی بر یادگیری مشاركتی و عملی می‌باشد. این گونه فعالیت‌ها در افزایش سلامتی و پیشگیری اولیه از بروز مشكلات و همچنین كمك به نوجوان جهت یادگیری رفتارهای مثبت و حفظ سلامت روانی خویش بسیار اثر بخش است. بنابراین برنامه‌های بهداشت مدارس و مداخلات پیشگیرانه مبتنی بر مدرسه می‌توانند در جهت ایجاد رفتارهای سالم و افزایش آگاهی دانش آموزان در جهت تمرینات حمایت كننده از سلامتی جسمانی،‌ روانی و اجتماعی و به طور كلی مهارت‌های زندگی به كار گرفته شوند. بنابراین از طریق اینگونه برنامه‌ها، نوجوانان نسبت به سلامتی‌شان مسؤولیت پذیر می‌شوند، تصمیمات بهداشتی مناسبی را اتخاذ می‌نمایند و به طور كلی سبك زندگی سالمی در طول نوجوانی آغاز می كنند و در طول زندگی تداوم می‌بخشند. این امر نوجوانان را قادر می‌‌سازد كه طبق استعدادهای بالقوه خویش عمل نمایند و آماده رویارویی با تغییرات و نیازهای زندگی آینده شوند.

روان شناسان در دهه‌های اخیر، در بررسی اختلالات رفتاری و انحرافات اجتماعی به این نتیجه رسیده‌اند كه بسیاری از اختلالات و آسیب‌ها و ناتوانی افراد در تحلیل صحیح و مناسب از خود و موقعیت خویش، عدم احساس كنترل و كفایت شخصی جهت رویارویی با موقعیت‌های دشوار و عدم آمادگی برای حل مشكلات و مسائل زندگی به شیوه مناسب، ریشه دارد. بنابراین با توجه به تغییرات و پیچیدگی‌های روزافزون جامعه و گسترش روابط اجتماعی، آماده سازی افراد  بخصوص نسل جوان جهت رویارویی با موقعیت‌های دشوار،‌ امری ضروری به نظر می رسد، در همین راستا،‌ روان‌شناسان با حمایت سازمان‌های ملی و بین‌المللی، جهت پیشگیری از بیماری‌های روانی و نابهنجاری اجتماعی، آموزش مهارت‌های زندگی را در سراسر جهان و در سطح مدارس آغاز نموده‌اند.[2]

آنچه كه امروزه تحت عنوان مهارت‌های زندگی مشهور  است، تنها حاصل كار پژوهشگران عصر حاضر نیست، بلكه بسیاری از این مهارت‌ها در لابلای تعالیم الهی بخصوص در قرآن و احادیث معصومین (ع) بیان شده است، بطوری كه تلاش برای برقراری ارتباط مفید و مؤثر با دیگران، خودشناسی و توجه به ارزش‌ها كه از فصول اساسی درس مهارت‌های زندگی است، به كرات در قرآن، نهج البلاغه و صحیفة سجادیه و احادیث منقول از سایر معصومین (ع) مورد تأكید قرار گرفته است.[3]

دوره نوجوانی، دوره‌ای بحرانی است كه تغییرات عمده‌ای در فرد (از لحاظ فیزیولوژیكی ، شناختی و روانی) و محیط بیرونی فرد (فشار همسالان، انتقال از محیط كوچك درس به محیطی بزرگتر در جامعه و مواجه شدن با هنجارها) به وجود می‌آید. چنین تغییراتی اغلب با مشكلاتی همراه است كه بسیار استرس‌زا می‌باشد. به همین دلیل اكثر نوجوانان در یك دوره بحرانی به سر می‌برند. با توجه به این مسائل، جهت پیشگیری از اختلالات روانی و یا تداوم سلامت روانی، نوجوانان باید راهبردهای مقابله‌ای مؤثر را یاد  بگیرند.[4]

با توجه به گسترس خدمات بهداشت روانی مبتنی بر مدرسه در كشورهای مختلف، «سازمان بهداشت جهانی» طرح تحقیقی مهارت‌های زندگی را به عنوان بخشی از برنامه بهداشت روانی این سازمان بنا نهاد. هدف اصلی سازمان بهداشت جهانی از ایجاد طرح مهارت‌های زندگی در زمینه بهداشت روانی این است كه جوامع مختلف در سطح جهان نسبت به گسترش، به كارگیری و ارزیابی برنامه آموزش مهارت‌های زندگی كه متمركز بر رشد تواناییهای روانی اساسی (مانند حل مسأله، مقابله با هیجانات، خود آگاهی، سازگاری اجتماعی و كنترل استرس) بین كودكان و نوجوانان است، اقدام نمایند.[5]