هادی : اجسام هادی جریان برق را بخوبی عبور می دهند ، مانند مس .

نیمه هادی : اجسام نیمههادی تحت شرایطی برق از عبور می دهند و تحت شرایطی دیگر برق را عبور نمی دهند ، مانند ژرمانیوم و سیلیكان .

انواع ولتاژ

ولتاژ متناوب یا AC (مانند برق شهر)

ولتاژ مستقیم یا DC (مانند برق باطری )

ولتاژ پیك توپیك (VPP)

به ماكزیمم ولتاژ بین دو سیكل منفی و مثبت ،‌ولتاژ پیك توپیك گویند كه به خاطر داشتن تغییرات لحظه ای با اسیلوسكوپ اندازه گیری می شود . مثلاً پیك توپیك برق ایران حدود 622 ولت است .

ولتاژ پیك (VP) یا ولتاژ ماكزیمم

به ماكزیمم ولتاژ در نیم سیكل ، ولتاژ پیك گویند .

نكته : وقتی گفته می شود كه برق ایران 220 ولت متناوب است یعنی ولتاژ موثر آن 220 ولت است و ولتاژ موثر طبق فرمول زیر مشخص می شود .

جریان

به حركت الكترونها از قطب منفی به قطب مثبت جریان گویند و واحد آن آمپر است (جهت قرار دادی از مثبت به منفی است).

واحدهای دیگر شدت جریان ، میلی آمپر ، میكروآمپر و نانو آمپر می باشد كه نسبت آن با آمپر چنین است :

دیود

نیمه هادی ها

نیمه هادی ها اجسامی هستند كه تحت شرایطی هدایت می كنند .

بهترین نیمه هادی  ، سیلیكان (Si) یا ژرمانیوم (G) می باشد .

قطعات ساخته شده از نیمه هادی ها عبارتند از :دیود ، ترانزیستور ، تری یاك ، تریستور  (SCR) و دیاك (دایاك).

نیمه هادی نوع منفی را با (N) نشان می هند  .

نیمه هادی نوع مثبت را با (P) نشان می دهند .

دیود

دیود را در نقشه با D یا GR نمایش می دهند .

ساختمان دیود

دیود از یك قطعه نیمه هادی مثبت P و یك قطعه نیمه هادی منفی N تشكیل شده است  . دیود مخفف كلمات دی الكترود به معنی دو الكترود یا دو صفحه می باشد .

نكته : مشخص كننده دیودها شماره ایست كه روی آن می نویسند ، ولی در بازار نوع دیود را نیز نام می برند . مانند دیود یكسو ساز و …

طرز نامگذاری دیودها

1. روش آمریكایی : نام دیود با IN شروع می شود مانند IN4001
2.  روش ژاپنی : نام دیود با IS شروع می شود ، مانند 1S86
3.  روش اروپایی : نام دیود با حرف لاتین شروع می شود ، مانند BY127

در روش اروپایی حرف اول مخفف جنس دیود است كه عبارت است از

A ژرمانیوم ، B سیلیكان ، C گالیوم ارسنیك و R مخلوط .

حرف دوم مخفف كاربرد دیود (نوع دیود ) است كه عبارت است از :

A آشكار ساز ،  B دیود واریكاپ ، O دیود نوری ، Z دیود زنر ، E تانل دیود و Y یكسو ساز ، ( و حرف سوم شماره سریال كارخانه است ). مانند BY127 كه یك دیود سیلیكونی از نوع یكسو ساز است .

در ایران از حد بالایی برخوردار باشد بر  این اساس جای زیادی برای كاهش مصارف داخلی واحدهای در حال كار برای پرسنل بهره برداری نیروگاههای بخاری جزء توجه به تغییرات دمای هوای محیط و دیگر شرایط محیطی و نیز میزان بار واحد باقی نمی ماند كه به عنوان مثال در نیروگاه كازرون با توجه به راه اندازی واحدها و میزان مصارف كم واحد ها روش مورد عمل در نیروگاه كازرون توجه به دمای محیط و استفاده حداقل از فن های خنك كن روغن و ‌آب می باشد و در نیروگاه تبریز اقدامات نیروگاه جهت كاهش مصارف داخلی و كاهش تلفات حرارتی و الكتریكی بصورت برنامه ریزی جهت خارج نمودن فن های برج با توجه به دمای آب خنك كن و تغییرات دمای هوای محیط و كاهش نسبی مصارف الكتریكی می باشد . این پروژه از سه فصل تشكیل شده است كه در فصل اول به معرفی تجهیزات نیروگاه بخار می پردازیم و در فصل دوم به بررسی اثرات شرایط محیطی بر عملكرد نیروگاه بخار و در فصل سوم نیز نتیجه گیری از پروژه و ارائه پیشنهادات و راه حلهایی جهت كاهش مصارف داخلی نیروگاه با توجه به فاكتور شرایط محیطی می پردازد .

فصل اول

معرفی تجهیزات نیروگاه بخاری

1 ـ 1 ـ مقدمه

نیروگاههای بخاری یكی از مهمترین نیروگاههای حرارتی می باشد كه در اكثر كشورها ، از جمله ایران سهم بسیار زیادی را در تولید انرژی الكتریكی بر عهده دارد به طوری كه سهم تولید این نیروگاهها بیش از 70% كل تولید انرژی كشورمان ( در سال 1375 ) می باشد . از مهمترین این نیروگاهها در كشورمان می توان به نیروگاههای شهید محمد منتظری اصفهان ، رامین اهواز ، اسلام آباد اطفهان ، طوس مشهد ، بعثت تهران ، شهید منتظر قائم كرج ، تبریز ، بیستون ، كرمانشاه ، مفتح همدان و بندرعباس اشاره نمود ، مشخصات این نیروگاهها به همراه دیگر نیروگاهها بخاری كشورمان را می توان در جدول ( 1 ـ 1 ) مشاهده نمود . در این نیروگاهها از منابع انرژی فسیلی از قبیل نفت ، گاز طبیعی ، مازوت و غیره استفاده می شود ، به این ترتیب كه از این سوختها جهت تبدیل به انرژی حرارتی استفاده شده و سپس این انرژی به انرژی مكانیكی ، و در مرحله بعد به انرژی الكتریكی تبدیل می گردد به عبارت دیگر در این نیروگاهها سه نوع تبدیل انرژی صورت می گیرد اولین نوع تبدیل انرژی شیمیایی ( انرژی نهفته در سوخت ) به انرژی حرارتی است كه این تحول در وسیله ای بنام دیگر بخار صورت می گیرد این تبدیل انرژی باعث می شود كه آب ورودی به دیگر بخار تبدیل به بخار با دمای زیاد شود دومین نوع ، تبدیل انرژی حرارتی به انرژی مكانیكی است كه این تحول در توربین نیروگاه صورت می گیرد و انرژی مكانیكی است كه این تحول در توربین نیروگاه صورت می گیرد و انرژی حرارتی نهفته در بخار وردی به توربین تبدیل به انری مكانیكی چرخشی محور توربین می شود . سومین و آخرین نوع از تبدیل انرژی در نیروگاههای بخاری ، تبدیل انرژی مكانكی موتور به انرژی الكتریكی می باشد كه این تحول در ژنراتور نیروگاهها صورت می گیرد در نهایت انرژی الكتریكی توسط خطوط انتقال به مصرف كنندگان منتقل می شود در این فصل برآنیم تا تجهیزات اصلی یك نیروگاه از قبیل توربین ، دیگ بخار ، كندانسور و پمپ تغذیه ، به طور مجزا تجهیزات اصلی و جانبی این نیروگاههای مطرح می شود .

ماده 2- آموزش هر واحد ملزم به تشكیل شناسنامه آموزشی برای كلیه پرسنل تحت پوشش می‌باشد.

ماده 3- تعریف دوره‌های آموزشی بلند مدت: به دوره‌هایی اطلاق می‌شود كه پس از طی آن فرد موفق به اخذ مدرك رسمی یا معادل در مقاطع مختلف تحصیلی بر اساس مقطع تحصیلی مصوب وزارت آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و آموزش عالی كشور و با دوره‌های داخلی صا همطراز با این مقاطع گردد.

بخش 1: تعاریف

ماده 4- تسهیلات تحصیلی: به كلیة خدماتی گفته می‌شود كه از سوی شركت به دانشجوی بورسیه، كارمند دانشجو و كارمند دانش‌آموز در زمینة امور آموزشی بلند مدت اعطاء می‌گردد و شامل موارد: بورس، انتساب، مأموریت تحصیلی، كمك هزینة تحصیلی، پرداخت شهریه، هزینة‌ نوشت افزار، وام تحصیلی و . . .  خواهد بود.

مده 5- دانشجوی بورسیه: به افردی اطلاق می‌گردد كه در دانشگاهها و مراكز آموزش عالی و آموزشكده فنی شیراز وابسته به شركت صنایع الكترونیك ایران مشغول به تحصیل بوده و فقط از كمك هزینه تحصیلی شركت استفاده نموده و مشمول بورس تحصیلی می‌گرددند. بدیهی است شریط و ضوابط مربوطه در زمان بورسیه شدن دانشجویان ملاك خواهد بود. و با تغییر ضوابط و شرایط مورد، عطف به ماسبق نخواهد  شد.

ماده 6- كارمند دانشجو: به كارمند رسمی اطلاق می‌گردد كه در یك از دانشگاهها و یا مراكز آموزش عالی مشغول به تحصیل بوده و از تسهیلات تحصیل شركت برابر مقررات بهره‌مند باشد.

ماده 7- كارمند دانش‌آموز: به كارمند رسمی اطلاق می‌گردد كه در یكی از دانشگاهها و یا مراكز آموزش عالی مشغول به تحصیل بوده و از تسهیلات تحصیلی شركت برابر مقرارت بهره‌مند باشد.

ماده 7- كارمند دانش‌‌آموز : به كارمند رسمی اطلاق می‌گردد كه در یكی از مدارس و یا هنرستانها مشغول به تحصیل بوده و از تسهیلات شركت برابر مقرارت بهره‌مند باشد.

ماده 8- بورس تحصیلی: عبارتست از تسهیلات ویژه شركت صنایع الكترونیك ایران جهت جذب دانشجویان دانشگاهها و مراكز آموزش عالی و تأمین كادر مورد نیاز علمی شركت از طریق:

الف- پذیرش دانشجو در آموزشكده‌ها و مراكز آموزش عالی وابسته به شركت صنایع الكترونیك ایران و پرداخت كمك هزینه تحصیلی در زمان تحصیل (مانند آموزشكدة فنی شیراز).

ب- مصاحبه و انعقاد قرارداد با دانشجویان سایر دانشگاهها و مراكز آموزش عالی و پرداخت كمك هزینه تحصیلی در زمان تحصیل.

ج- قرار داد با دانشگاهها و مراكز آموزش عالی و پذیرش دانشجو از كنكور سراسری سازمان سنجش آموزش كشور (مازاد بر سهمیه سالانه دانشگاه مرجع).

د- بورس تحصیلی خارج از كشور.

تبصره 1- مشمولین بند الف و ب صرفاً كمك هزینه تحصیلی بصورت ماهانه دریافت نموده و زمان تحصیل آنها جزء سنوات خدمتی محسوب نمی‌گردد و پس از اتمام تحصیلات در صورت كسب معدل مورد نظر به استخدام شركت در خواهند آمد و در غیر اینصورت كمك هزینه‌های آموزشی بطور كامل از  آنان دریافت می‌‌گردد.

1. دیودهای استاندارد یا همه منظوره
2.  دیودهای بازیابی سریع
3.  دیودهای شاتكی

دیودهای همه منظوره

دیودهای یكسو كننده همه منظوره زمان بازیابی معكوس نسبتاً زیادی دارند كه در حدودs μ 25 است و در كاربردهای سرعت پایین بكار می روند كه زمان بازیابی چندان اهمیتی ندارد (برای مثال در یكسو كننده ها و مبدلهای دیودی در كاربردهای فركانس رودی كم تا 1KHz ومبدلهای كموتاسیون خط )  .محدوده جریان این دیودها از كمتر از یك آمپر تا چند هزار آمپر و محدوده ولتاژ 50v تا حدود 5kv می باشد . این دیودها معمولاً به روش دیفیوژن ساخته می شوند . با این وجود یكسو كننده های آلیاژی كه در منابع تغذیه دستگاههای جوشكاری بكار می روند از لحاظ هزینه به صرفه تر هستند و محدوده كاری آنها تا 300A و 1000V می رسد .

دیودهای بازیابی سریع

دیودهای بازیابی سریع زمان بازیابی كوچكی (به طور معمول كمتر از s μ ) دارند . این دیودها در مدارهای مبدل dc بهdc,dc,dc به ac كه سرعت بازیابی اغلب اهمیت بحرانی ای دارد بكار می روند . محدوده جریانی كاركرد این دیودها از كمتر از یك آمپر تا چند صد آمپر و محدوده ولتاژشان از 50 v تا حدود 3kv است .

برای محدوده ولتاژ بالای 400v ،‌دیودهای بازیابی سریع عموماً به روش دیفیوژن ساخته می شوند و زمان بازیابی بوسیله دیفیوژن طلا یا پلاتین كنترل می شود . برای محدوده ولتاژ كمتر از 400 v دیودهای اپی تكسال سرعت كلید زنی بیشتری نسبت به دیودهای دیفیوژنی دارند . دیودهای اپی تكسال پهنای بیس كمی دارند كه باعث      می شود زمان بازیابی كوچكی در حدود 50ns داشته باشند .

دیودهای شاتكی

مشكل ذخیره بار در پیوند p-n در دیودهای شاتكی حذف (یا حداقل ) شده است . این كار از طریق ایجاد یك سد پتانسیل كه میان یك فلز و یك نیمه هادی متصل       می شود ، انجام می پذیرد . یك لایه فلزی روی یك لایه اپی تكسیال باریك از سیلیكون نوع n قرار داده می شوند . سد پتانسیل رفتار یك پیوند p-n را شبیه سازی می كند . عمل یكسو كنندگی فقط به حاملهای اكثریت بستگی دارد و در نتیجه حاملهای اقلیت اضافی ای برای تركیب شدن وجود ندارند . اثر بازریابی منحصراً به خاطر ظرفیت خازنی خودپیوند نیمه هادی است .

بار الكتریكی بازیابی یافته در یك شاتكی خیلی كمتر از یك دیود پیوند p-n معادل است . از انجایی كه این بار ناشی از ظرفیت خازنی پیوند است تا حد زیادی مستقل از di/dt معكوس می باشد . دیودهای شاتكی افت ولتاژ مستقیم نسبتاً كوچكی دارند .

جریان نشتی دیودهای شاتكی بیشتر از دیودهای پیوند p-n است . یك دیود شاتكی با ولتاژ هدایت نسبتاً كم ، جریان نشتی نسبتاً زیادی دارد و برعكس . در نتیجه حداكثر ولتاژ مجاز آن معمولاً به 100v محدود می شود . محدوده جریان كاری دیودهای شاتكی از 1 تا 300A می باشد . دیودهای شاتكی برای بكار گیری در منابع تغذیه dc با ولتاژ كم و جریان بالا ایده آل هستند . اگر چه به منظور بالا بردن بازده ، این دیودها در منابع تغذیه با جریان كم نیز استفاده می شوند .

ابزارهای جدید موجب پدید آمدن روشهای نوین و نیز چالش در اندیشه انسانی شده و با این چالش تفكرات جدید متولد می‌شوند و در نتیجه نظام‌هایی متنوع و سازگار با نیازهای اجتماعی جدید خلق می‌شوند. زمانی كه ایده مرتبط ساختن كامپیوتر به وسیله تلفن در سال 1965 به وسیله دو نفر از محققان به نام‌های لری رابرتز (Lary Roberts) و توماس مریل(Thomas Merril) مطرح گردید و توانستند دو كامپیوتر یكی در كالیفرنیا و دیگری در ماساچوست را به هم وصل نمایند هیچ كس تصور نمی‌كرد كه این فناوری بتواند چنین تحولی در جوامع بشری ایجاد كند. در سال 1972، رابرتز اولین حافظهE-mail را نوشت. در سال 1980 ساخت كامپیوترهای شخصی با سرت و حافظه بیشتر توسعه یافت و در دهة 1990 با طراحی شبكه جهانی وب  (world wideweb) و گسترش ناگهانی اینترنت تحولی عظم در فناوری اطلاعات به وجود آمد كه این فناوری بر روی دانش، آموزش، یادگیری، ارتباطات و دهها مقوله دیگر تأثیر بسزایی گذشت و این موضوع آنچنان سریع رخ داد كه بسیاری از دست‌اندركاران، سیاستگذاران و رهبران آموزش عالی را حتی در كشورهای پیشرفته غافلگیر نمود. به طوریكه پیش بینی می‌شود پس از پایان دهة اول 21 كمتر فعالیت آموزشی و پژوهشی بدون استفاده از اینترنت و ارتباطات كامپیوتری صورت پذیرد. (chronicle of Higher Education, 2001)

مراكز آموزش عالی اغاز مسیر استفاده از اشكال مختلف فناوری اطلاعات برای بهبود آموزش، پژوهش و خدمات اجتماعی را طراحی می‌كنند و این ابزار به عنوان منبع قوی وارد آموزش عالی شده است. (Szatmary, 2000)

، باعث ارتقاء سرعت، وقت و قدرت نظامی شده و موجب می‌گردد تا ضریب موفقیت در جنگهای امروزی بالا رود. ماحصل كلام اینكه در پرتو این كاربرد، شرایط میادین نبرد بگونه‌ای رقم زده شده است كه امروزه این میدانها علاوه بر ایجاد عمق، پهناور و قضا دارای بعد چهارمی بنام «قلمرو و طیف امواج الكترومغناطیسی، هم شده‌اند. این بعد آنچنان در تمامی زوایا و نقاط صحنه‌های نبرد نفوذ در رسوخ كرده است كه شاید بتوان گفت بدون توجه به آن پیشرفت در سایر ابعاد جنگ هم، امكان پذیر نخواهد بود. با آنكه این قلمرو (طیف امواج الكترومغناطیسی) نیز همانند زمان بطور فیزیكی ملموس و مشهود نمی‌باشد، ولی دارای اثرات و نتایجی است كه ارزش حضور آن را تأیید می كند، از طرف دیگر مطرح شدن نگرش سیستمی نسبت به جنگها و شازعات بشری در قالب  اصول و تئوری‌های فرماندهی و كنترل ، نیروهای نظامی و درگیر را آن چنان به ارتباطات قوی و پیچیده هدایت و كنترل‌های سریع و نیز تصمیم‌گیریهای قاطع و به موقع نیازمند كرده است كه نقش تجهیزات الكترونیكی و مخابراتی در اجرای این اصول و شیوه‌ها را نه تنها انكار ناپذیر بلكه هر اقدامی بدون آنها را امكان ناپذیر می نمایاند. مورد دیگر اینكه ، با توجه به ضرورت شناسائی رقبا و دشمنان در صحنه‌های جهانی و منطقه‌ای برای یك كشور و اطلاع از شرایط كه آن كشور را جهت ایفای نقش منطقه‌ای و جهانی و حداقل حفظ موجودیت خود، توانمند می‌سازد.

اهمیت و ارزشی بدست آوردن اطلاعات و آگاهی‌های كیفی، دقیق و سریع بیش از بیش مشخص می‌شود، با توجه به موارد فوق ، جا دارد كه این دوران را «عصر اطلاعات» نامگذاری نمایند.

بنابراین كشوری كه دارای اطلاعات كافی در امور اشتراكی و تاكتیكی نباشد همانند یك عنصر كور و كر، ضعیف و مشفعل عمل خواهد كرد. لذا استقباط می‌شود كه استفاده از تشعشعات الكترومغناطیسی ناشی از وسایل و تجهیزات الكترونیكی دشمنان و رقبا می‌توانند بعنوان یكی از مهمترین و غنی‌ترین منابع كسب اطلاعات مطرح گردد.

با این استدلال است كه در حال حاضر بعلت ارزش و اهمیت اطلاعات، آنرا فرد چهارم سیستمهای فرماندهی و كنترل  [1]می‌دانند . از سوی دیگر پیش بینی می گردد در نبردها و جنگهای آینده می‌توان از سه نیرو و قوه قدرتمند هسته‌ای شیمیایی و الكترونیكی بهره‌مند شد. اما از آنجائی كه قدرت تخریب سلاحهای هسته‌ای زیاد بوده و اثرات ناشی از آن زیانبار است. بصلاح كشورهای واجد این سلاح نیست كه از آن استفاده نمایند، زیرا خودشان هم بنحوی متضرر خواهند شد. از این رو آنرا بصورت یك عنصر بازدارنده مقبولتر می‌دانند . بدلایل مختلف و از جمله بعلت زشتی و قبحی كه سلاحهای شیمیایی در جوامع بشری پیدا كرده است، استفاده وسیع از این سلاح‌ها هم توصیه نمی‌گردد.

الكترونیك قدرت ، انقلابی در مفهوم كنترل قدرت ، برای تبدیل قدرت و كنترل محركهای موتورهای الكتریكی ، به وجود آورده است .

الكترونیك قدرت تلفیقی از الكترونیك ، قدرت و كنترل است . در كنترل ، مشخصات حالت پایدار و دینامیك سیستم های حلقه بسته بررسی می شود . در قدرت ، تجهیزات ساكن و گردان قدرت جهت تولید ، انتقال و توزیع قدرت الكتریكی مورد مطالعه قرار می گیرد . الكترونیك درباره قطعات حالت جامد و مدارهای پردازش سیگنال ، جهت دستیابی به اهداف كنترل مورد نظر تحقیق و بررسی می كند . می توان الكترونیك قدرت را چنین تعریف كرد : كاربرد الكترونیك حالت جامد برای كنترل و تبدیل قدرت الكتریكی .ارتباط متقابل الكترونیك قدرت با الكترونیك ، قدرت و كنترل در شكل نشان داده شده است .

الكترونیك قدرت مبتنی بر قطع و وصل افزارهای نیمه هادی قدرت .با توسعه تكنولوژی نیمه هادی قدرت ، توانایی در كنترل قدرت و سرعت و وصل افزارهای قدرت به طور چشمگیری بهبود یافته است . پیشرفت تكنولوژی میكروپرسسور / میكروكامپیوتر تاثیر زیادی روی كنترل و ابداع روشهای كنترل برای قطعات نیمه هادی قدرت داشته است . تجهیزات الكترونیك قدرت مدرن از (1) نیمه هادیهای قدرت استفاده می كند  كه می توان آنها را مانند ماهیچه در نظر گرفت ، و (2) از میكروالكترونیك بهره می جوید كه دارای قدرت و هوش مغز است .

الكترونیك قدرت ، جایگاه مهمی در تكنولوژی مدرن به خود اختصاص داده است و امروزه از ان در محصولات صنعتی با قدرت بالا مانند كنترل كننده های حرارت ،نور ، موتورها ، منابع تغذیه قدرت ، سیستم های محرك وسایل نقلیه و سیستم های ولتاژ بالا (فشار قوی) با جریان مستقیم استفاده می كنند . مشكل بتوان حد مرزی برای كاربرد الكترونیك قدرت تعین كرد ، بویژه باروند موجود در توسعه افزارهای قدرت و میكروپروسسورها ، حد نهایی الكترونیك قدرت نا مشخص است . جدول زیر بعضی از كاربردهای الكترونیك قدرت را نشان می دهد .

و هر گونه تكنیك و تكنولوژی كه جهت حذف اثرات مخرب سیستم‌های جنگ الكترونیك در سیستم‌های دفاعی به كار می‌رود دفاع الكترونیك نام دارد.

امروزه بهترین مانع در مقابل بروز جنگ بین كشورها داشتن ارتش‌‌های قدرتمند، قابل انعطاف و  با قابلیت پاسخگویی سریع می‌باشد.

بیان چنین ارتش‌هایی كه امروزه تعداد و امكانات آنها روبه ازدیاد است، بر مخابرات استوار می‌گردد. موضوع مخابرات نظامی خصوصاً زمانی كه همة نیروهای نظامی یك كشور «زمینی، هوایی، دریایی و … » باید در صفحة واحدی از عملیات با یكدیگر كار كنند، موضوعی بسیار گسترده و پیچیده است.

سیستم‌های مخابراتی مورد استفاده در چنین شرایطی باید دارای واكنش سریعتر، قابلیت اطمینان و ماندگاری بیشتر، عدم آسیب‌پذیری بالاتر و قابلیت همكاری بیشتر بین واحدها باشند.

همچنین این سیستم‌ها باید قادر به كنترل خود باشند تا بتوانند آسیب‌پذیری را كاهش داده و به عبارتی خود درمان باشند.

بنابراین در جنگ‌های آینده پیروزی با طرفی خواهد بود كه بتواند فضای الكترومغناطیسی را بهتر كنترل كند و چنین است كه سرمایه‌گذاری در زمینة جنگ الكترونیك و خرید و فروش ادوات آن حجم و رشد سالانة شگفت‌انگیزی را نشان می‌دهد. در كشور ما نیز ضرورت دارد، همچون سایر كشورها، كارشناسان و محققین این حوزه خاص فراگرد هم آمده و با ارائة یافته‌ها و تجارب ارزندة خود از پیشرفت جهانی و فعالیت‌های داخلی، رشد توسعه و تعمق این رشتة خاص را در عرصه‌های مختلف كاربردی و تحقیقاتی تسریع كرده و باید، و شایدهای علمی و آموزشی را در معرض نقد آگاهانه قرار دهند.

فهرست مطالب

عنوان                                         صفحه

علائم اختصاری ........................

فهرست مطالب .........................

فصل اول: مقدمه

1-1- اهمیت انتخاب....................

1-2- طرح سوأل .......................

فصل دوم: تعریف و شناسایی تجارت الكترونیكی در ایران

2-1- مقدمه...........................

2-2- تجارت الكترونیكی چیست؟ .........

2-3- انواع تجارت الكترونیك ..........

2-4- توجیه اقتصادی راه‌اندازی تجارت الكترونیكی در جمهوری اسلامی ایران

2-4-1- منافع ........................

2-4-2 هزینه‌ها .......................

2-5- مزایای كسب و كار الكترونیكی ....

2-6- تجارت الكترونیكی چه نوع فرصت های درآمدی را خلق می‌كند؟ ..............................

2-6-1- دسترسی بیشتر به مشتریان ......

2-6-2- فروش بیشتر به مشتریان موجود...

2-6-3- محصولات قابل حصول و در دسترس الكترونیكی  

2-7- تجارت الكترونیكی ضرورتی برای توسعه

2-8- نگاهی به تجارت الكترونیك از دریچه محدودیت‌های داخلی .....................................

2-9- تجارت الكترونیك، مزایا و نگرانی‌ها  

2-9-1- تجارت الكترونیك و مزایا.......

2-9-2- تجارت الكترونیك و نگرانی‌ها....

2-10- رویكرد دولت جمهوری اسلامی ایران

2-11- سیاست تجارت الكترونیكی ایران...

2-11-1- اهداف .......................

2-11-2- اصول ........................

2-12- نتیجه‌گیری......................

فصل سوم:

نمونه‌هایی از اقدامات وزارت بازرگانی در جهت تحقق تجارت الكترونیكی

3-1- مقدمه...........................

3-2- طرح مطالعات امكان سنجی تجارت الكترونیكی   

3-3- طرح ایجاد مركز صدور گواهی دیجیتال  

3-4- طرح ایجاد شبكه جامعه اطلاع رسانی بازرگانی كشور

3-5- طرح استانداردسازی شماره‌گذاری كالا و خدمات و فعالیت‌ها .....................................

3-6- نتیجه‌گیری.......................

فصل چهارم:  آینده تجارت الكترونیك

4-1- مقدمه...........................

4-2- چشم انداز كسب و كار الكترونیكی .

4-3- حجم مبادلات الكترونیكی و سرعت گسترش آن

4-4- نتیجه‌گیری.......................

فصل پنجم:

تجربه بعضی از كشورها در حمایت از تجارت الكترونیكی در جهان امروز

5-1- مقدمه ..........................

5-2- تجربه اتحادیه اروپا ............

5-3- تجربه كشورهای آ. س. آن..........

5-4- تجربه انگلستان .................

5-5- تجربه یونان ....................

5-6- تجربه اسكاتلند..................

5-7- نتیجه‌گیری.......................

فصل ششم:

تجارت الكترونیك و موانع‌ گسترش آن در جمهوری اسلامی ایران

6-1- مقدمه...........................

6-1- عدم زمینه‌سازی لازم برای  رشد تجارت الكترونیكی  

6-3- تجارت الكترونیك، موانع گسترش در ایران و راهكارها 

6-4- نتیجه‌گیری.......................

فصل هفتم:  

موانع محیطی و ارائه الگوی مناسب جهت استفاده‌ از تجارت الكترونیكی در ایران

7-1- مقدمه...........................

7-2- مطالعه تحقیقی در جهت یافتن الگوی مناسب برای استفاده از داد و ستد

الكترونیكی در ایران .................

7-2-1- طرح پرسش‌ها ...................

7-2-2- اهداف تحقیق ..................

7-2-3- روش‌های تحقیق .................

7-2-3-1- روش تطبیقی .................

7-2-3-2- روش پیمایشی ................

7-2-4- نتیجه‌گیری از تحقیق ...........

7-2-5- ارائه الگوهای حاصل از تحقیق...

7-2-6- ارائه پیشنهادات ..............

7-3- نتیجه‌گیری.......................

فصل هشتم: بانكداری و تجارت الكترونیكی

8-1- مقدمه...........................

8-2- بانكداری الكترونیكی ............

8-3- بانكداری الكترونیك در ایران و موانع موجود در سر راه آن. .................................

8-4- پول الكترونیكی چیست؟............

8-5- ویژگی های كلیدی پول الكترونیكی .

8-6- اثرات پول الكترونیكی بر بانك‌ها..

8-7 – جمع‌بندی و نتیجه‌گیری ...........

فصل نهم: تجارت الكترونیكی و بنگاه‌ها

9-1- مقدمه ..........................

9-2- موانع‌ توسعه تجارت الكترونیكی در بنگاه‌ها   

9-3- نتیجه‌گیری ......................

فصل دهم: تجارت الكترونیكی و شركت‌های كوچك و متوسط

10-1 مقدمه...........................

10-2- بكارگیری تجارت الكترونیك در شركت‌های كوچك و متوسط

10-3- مراحل بكارگیری فنآوری اطلاعات و تجارت الكترونیكی در شركت‌های

 كوچك و متوسط .......................

10-4-  چالش‌ها در پذیرش و استفاده از تجارت الكترونیكی در

10-4-1- برخی از مزایا در استفاده از تجارت الكترونیكی در .................................

10-4-2- برخی از مشكلات در پذیرش تجارت الكترونیكی از زاویه‌ای دیگر

10-5- پیشنهادات آنكتاد برای توسعه تجارت الكترونیكی در بین شركت‌های كوچك

 و متوسط در كشورهای در حال توسعه ....

10-6- نتیجه‌گیری .....................

فصل یازدهم: چالش‌های حقوقی اجرای قانون تجارت الكترونیكی ایران

11-1- مقدمه..........................

11-2- نتایج بررسی كلی نیازهای سیستماتیك نظام قضایی ایران برای تحقق تجارت الكترونیكی...........

11-2-1- فهرست مطالب مطروحه در قانون تجارت الكترونیكی ایران................................

11-2-2- توضیحات مربوط به فهرست مطروحه در قانون تجارت الكترونیكی

ایران................................

11-2-3- فهرست قوانین لازم التصویب جهت اجرای قانون تجارت الكترونیك با توجه به موضوعات مطروحه در آن  

11-3- جدایم سایبری...................

11-3-1- جعل سایبری...................

11-3-2- كلاهبرداری سایبری.............

11-3-3- جاسوی سایبری.................

11-3-4- تطهیر نامشروع سایبری.........

11-4- برخی از موانع جزایی تحقق تجارت الكترونیكی

11-5- چالشی به نام «فقدان آیین نامه‌ها»  

11-6- نتیجه‌گیری......................

فصل دوازدهم: نتیجه‌گیری

منابع و مأخذ.........................

1-1- اهمیت انتخاب:

بسم‌الله الرحمن الرحیم              هست كلید در گنج حكیم

فاتحه فكرت و ختم سخن            نام خودی است بر او ختم كن

در سال‌های اخیر عرف معمول دانشكده‌های حقوق اینگونه بوده است كه معمولاً دانشجویان سعی در انتخاب موضوعاتی دارند كه از نظر منبع‌ و مأخذ  تحقیقاتی دچار مشكل نباشند و اینگونه موضوعات نیز معمولاً موضوعاتی با سابقه طولانی می‌باشند كه به قدر كافی بر روی آن تحقیق و مطالعه شده است اما نگارنده تلاش نموده است  تا با انتخاب موضوعی نو و تازه از تكرار مكررات و دور باطلی كه بعضی از دانشجویان در آن گرفتار آمده‌اند پرهیز شود.

علاقه وافر و توصیه استاد مشاور به تحقیق در یك عرصه نو و جدید حقوقی و تذكرات به جای ایشان درباره اهمیت نقش تجارت الكترونیك در اقتصاد و لزوم شناسایی موانع آن بنده را بر آن داشت تا مقولة «تجارت الكترونیك و موانع اجرایی قانون آن در ایران» را به عنوان موضوع پروژه تحقیقاتی خود برگزینم.

«عرصه‌های نوین معمولاً از قانونمندی لازم برخوردار نیستند. البته نه به این معنی كه راه همه نوع اخلال بزه هموار است. زندگی اجتماعی ایجاب می كند كه نظم و امنیت در آن عرصه نیز حاكم و مصلحت عمومی تأمین گردد. حقوق تجارت الكترونیكی یكی از این عرصه‌هاست.

عرصه‌ای پر بحث و آكنده از نوآوری‌ها و شگفتی‌ها. در این عرصه است كه امواج انقلاب اینترنتی و انفجار تجارت الكترونیكی با نظام حقوقی موجود برخورد می‌كنند و در مفاهیم حقوق سنتی اثر مهمی می‌گذارند. از اینرو، نظم و حقوق نوینی موضوع بحث و قانونگذاری است.[1]»

با توجه به اینكه «تكنولوژی اطلاعات صرف نظر از موقعیت جغرافیایی در تمامی شئون زندگی وارد شده است و شركت‌ها و حكومت‌ها و افراد همگی خواهان بهره‌مندی از این انقلاب اطلاعاتی هستند» لذا به نظر می‌رسد جامعه ایرانی و به طور اخص جامعه تجاری ایرانی نیز خود را به این نوع فن‌آوری جدید مجهز نماید. و این تجهیز الكترونیكی در درجه اول محتاج به معرفی به این جامعه تجاری دارد.

لذا در راه تكمیل پروژه سعی بر آن شده تا با انتخاب و گلچین مطالبی كه به نظر پژوهشگر می‌تواند ذهن هر خواننده‌ای را رد زمینه آشنایی با تجارت الكترونیك و نیز سرگذشت آن در ایران یاری نماید گاهی هر چند كوچك در جهت رهایی این تكنولوژی از گمنامی و ناشناخته بودن در ایران و برای جامعه تجاری ایران برداشته شود.

اما این انتخاب لاجرم مشكلاتی را نیز به دنبال داشته كه مهمترین آن به دلیل نو بودن این موضوع در حقوق ایران مشكل منبع تحقیقاتی بوده است . به جرات می‌توان گفت كه تقریباً هیچ تحقیق علمی وسیع دانشگاهی در ایران در این زمینه انجام نشده است. و فقط مؤسساتی از قبیل سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، سازمان همكاریهای علمی ریاست جمهوری و نیز شركت‌های كارفرمای وزارت بازرگانی نظیر شركت انفورماتیك راهبر- آن هم با توجه به مسئولیت‌هایی كه در این زمینه داشته‌اند- تحقیقاتی را در این زمینه انجام داده‌اند كه همین مؤسسات نیز بیشترین كمك را در یافتن منابع در پروژه انتخابی داشته‌اند.

دیودهای بازیابی سریع

دیودهای بازیابی سریع زمان بازیابی كوچكی (به طور معمول كمتر از s μ ) دارند . این دیودها در مدارهای مبدل dc بهdc,dc,dc به ac كه سرعت بازیابی اغلب اهمیت بحرانی ای دارد بكار می روند . محدوده جریانی كاركرد این دیودها از كمتر از یك آمپر تا چند صد آمپر و محدوده ولتاژشان از 50 v تا حدود 3kv است .

برای محدوده ولتاژ بالای 400v ،‌دیودهای بازیابی سریع عموماً به روش دیفیوژن ساخته می شوند و زمان بازیابی بوسیله دیفیوژن طلا یا پلاتین كنترل می شود . برای محدوده ولتاژ كمتر از 400 v دیودهای اپی تكسال سرعت كلید زنی بیشتری نسبت به دیودهای دیفیوژنی دارند . دیودهای اپی تكسال پهنای بیس كمی دارند كه باعث      می شود زمان بازیابی كوچكی در حدود 50ns داشته باشند .

دیودهای شاتكی

مشكل ذخیره بار در پیوند p-n در دیودهای شاتكی حذف (یا حداقل ) شده است . این كار از طریق ایجاد یك سد پتانسیل كه میان یك فلز و یك نیمه هادی متصل       می شود ، انجام می پذیرد . یك لایه فلزی روی یك لایه اپی تكسیال باریك از سیلیكون نوع n قرار داده می شوند . سد پتانسیل رفتار یك پیوند p-n را شبیه سازی می كند . عمل یكسو كنندگی فقط به حاملهای اكثریت بستگی دارد و در نتیجه حاملهای اقلیت اضافی ای برای تركیب شدن وجود ندارند . اثر بازریابی منحصراً به خاطر ظرفیت خازنی خودپیوند نیمه هادی است .

بار الكتریكی بازیابی یافته در یك شاتكی خیلی كمتر از یك دیود پیوند p-n معادل است . از انجایی كه این بار ناشی از ظرفیت خازنی پیوند است تا حد زیادی مستقل از di/dt معكوس می باشد . دیودهای شاتكی افت ولتاژ مستقیم نسبتاً كوچكی دارند .

جریان نشتی دیودهای شاتكی بیشتر از دیودهای پیوند p-n است . یك دیود شاتكی با ولتاژ هدایت نسبتاً كم ، جریان نشتی نسبتاً زیادی دارد و برعكس . در نتیجه حداكثر ولتاژ مجاز آن معمولاً به 100v محدود می شود . محدوده جریان كاری دیودهای شاتكی از 1 تا 300A می باشد . دیودهای شاتكی برای بكار گیری در منابع تغذیه dc با ولتاژ كم و جریان بالا ایده آل هستند . اگر چه به منظور بالا بردن بازده ، این دیودها در منابع تغذیه با جریان كم نیز استفاده می شوند .

همانگونه كه می دانید ، در گذسته بر یك از بانكها برای پیاده سازی سیستم های انفور ماتیكی خود ، مستقل عمل می كردند و این كار هم هزینه زیادتری داشته و هم باعث شده است .

        نمونه هر یك ازبانك یا مؤسسه مالی یك دستگاه POS نصب می گردد و این كار مشتریان را به هنگام استفاده از دستگاهها سر در گم می كرد . از این رو ، برای حل این مشكل و نیز صرفه جویی در هزینه های ملی ، مركز شتاب گرفت و هم اكنون تمام بانكها ی ایران عضو مركز شتاب هستند و 3 بانك صادرات ، كشاورزی و توسعه صادرات ایران ، ملت ، با پرداخت كارفر – از دستگاههای POS , ATM یكیگر و بانكهای تجارت و سپه نیز از این دستگاههای یكدیگر بهره مند می گردند . كل عملیات شتاب در سال 83 ، 100 میلیارد تومان است ، تولید ناخالص كشور را 135 میلیارد دلاری برای ساال 83 بر آورد كرده اند .

        100 میلیارد تومان تقریباً برابر با 100 میلیون دلار است و این نشان می دهد عملیات شتاب از 1/0 درصد هم كمتر می باشد ، كل فضای بانكداری الكترونیك كشور یك درصد تولید ناخالص كشور است .

       مشكل دیگری كه در كشورمان داریم ، تحریم اقتصادی است ، بعضی از تجهیزات اعتباری و بانكداری الكترونیك تحت گرو آمریكا می باشد و چون ما در تحریم هستیم ، نمی توانیم بانكداری الكترونیك ، اینترنتی راه بیندازیم .

شكل و راهبر نظام بانكداری الكترونیك كشور

       با توجه به اینكه بانك مركزی هدایت و راهبری سیستم بانكی كشور را درتمام زمینه ها بر عهده دارد ، بهترین گزینه برای این كار است .

       كه این بانك پروتكل واحدی را در این زمینه مشخص و بستر حركت بانكها را هموار سازد ، بانكها سرعتی بیشتر –در زمینه پیاده سازی سیستم بانكداری الكترونیك گام بر می دارند ، كما اینكه خدمات انفورماتیك نیز در این راستا تأسیس گردید ؛ اما به هر دلیل ، با آنكه تفكر ، تفكر نو بوده ، اما فرآیند پیاده سازی – به دلیل پرسشنامه شمار – به خوبی اجرا نشده است .

بیمه پرداخت الكترونیك

       مشكلات زیر ساختی زیادی داریم ، قسمتی از آن زیر ساختهای مخابرات است . در حال حاضر در بانكها ، خط دیت نداریم ، ما در كشور 000/16 شعبه بانكی داریم و به 16 هزار پورت دیتا نیاز داریم . ولی متأسفانه تا كنون نیازمان برطرف نشده است .

       در مورد سخت افزار و نرم افزار های هم چون در تحریم هستیم و نمی توانیم بسیاری از سخت افزارها و نرم افزارها را داشته باشیم . زمانی كه پروژ ه ای  در كشور راه اندازی نمی شود همه به دنبال مقصر می گردند ، جدیداً بهترین مقصری كه وجود ندارد بیمه شناخته شده است و كارشناسان می گویند اگر بیمه پرداخت الكترونیكی داشته باشیم مشكلات حل می شود در حالی كه اصلاً این چنین نمی باشد  برای بوجود آمدن بیمه باید ببینیم چند نفر ممكن است از طریق سیستم بانكداری الكترونیكی كلاهبرداری كنند . زمانیكه قدرت شناسایی افراد را درنظام اینترنتی نداریم . پس نمی توانیم دسك را پیش بینی كنیم در نتیجه بیمه را به كار برد .

كه آموزش باید از طریق یك گیرنده و فرستنده انجام می شد . معلمانی باید استخدام می شدند تا در مركزی به صورت دسته بندی در مقاطع مختلف فعالیت می كردند مثلاً ابتدایی اول صبح راهنمایی ظهر و دبیرستان شب توسط بی سیم ارائه می شد و امتحان در نزدیكترین حوزه مربوط به آموزش پرورش منطقه مورد نظر مثلاً سیدنی ملبورن و ... دانش آموزان در سطوح مختلف و در ساعات گوناگون طبق برنامه ای گرد هم می آمدند و در امتحان دروس مختلف شركت می نمودند و كارنامه ها در پایان دوره ارائه می گردید ، در سیستم بی سیم ساعت 8 درس ریاضی آغازمی شد و دانش آموز 1 الی 2 ساعت فرصت داشت تا اشكالات خود را از طریق سیستم بی سیم با معلم مطرح می ساختند و معلم از طریق بی سیم سعی در برطرف كردن ، مشكلات دانش آموز مورد نظر داشت .

از آن سو هزینه كردن برای این سیستم بسیار هنگفت بود ولی تا سالیان مدید و جای گرفته شدن سیستم های كامپیوتری این روند همچنان ادامه داشت و واژه آموزش الكترونیكی به معنای امروزی پس از بوجود آمدن و جای گرفتن اینترنت در جهان بوجود آمد اولین بار ایده ارائه آموزش از طریق شبكه اینترنت درسال 1993 در ایالات متحده آمریكا توسط مهندسی به نام رائول گرانیك ارائه شد . بر طبق این مسئله باید یكسری افراد آموزش خاصی ببینند تا از طریق شبكه اینترنت بتواند سیستم آموزشی را توسعه دهند ، در این سیستم سیستم آموزشی به طریق زیر  طبقه بندی ارائه می شد .