هر یك از كامپیوترهای موجود در شبكه اینترنت حاوی اطلاعاتی است كه هر كس می تواند با داشتن یك كامپیوتر، یك مودم و یك نرم افزار مناسب به آنها دست یابد. (شكل)

2- Client, Server

آیا با اتصال به اینترنت كامپیوترها جزئی از شبكه می شود؟ لزوماً اینطور نیست.

2 نوع كامپیوتر در شبكه اینترنت وجود دارند. نوع اول كامپیوترهایی هستند كه حاوی اطلاعات بوده و در دسترس همگان جهت دستیابی به اطلاعات آنها قرار دارد. این كامپیوترها host یا server نامیده می شود و نرم افزارهای خاصی بر روی آنها نصب شده است تا آنان را برای سایر كامپیوترها قابل دسترسی سازد.

نوع دوم، كامپیوترهای معمولی می باشند. این كامپیوترها می توانند به اطلاعات موجود در شبكه اینترنت دسترسی یابند ولی خودشان قابل دسترسی از سوی كامپیوترهای دیگر نمی باشند اینگونه كامپیوترهای غیرقابل دسترسی توسط دیگران Client نامیده می شود و هنگامیكه یك Client به شبكه اینترنت متصل می شود بخشی از آن تلقی نمی گردد.

3- سرویسهای online

یك سرویس online عبارت از مجموعه ای كامپیوترهای ویژه و حاوی اطلاعات خاصی است كه تنها از سوی اعضای آن سرویس قابل دسترسی می باشد. چیزی شبیه به یك باشگاه خصوصی.

4- كاربردهای اینترنت

حجم عظیمی از اطلاعات بر روی كامپیوترهای موجود در شبكه انبار شده است. بسیاری از مردم برای مشاهده این اطلاعات از اینترنت سود می جویند. این اطلاعات به‌روشهای مختلفی ذخیره می‌شوند شناخته شده‌ترین روش(www)word wide web یا شبكه سراسری جهانی است. web تنها یكی از روشهای نگهداری اطلاعات است. webاطلاعات را در قالب web page نگاه می دارد.

صفحات web می توانند متن، تصویر، صدا، فیلم و… در خود جای دهند. به محض دسترسی به صفحات web می توان با یك كلیك مستقیماً به صفحات دیگر رفت همچنین می توان از صفحات web برای Down load یا انتقال این اطلاعات به كامپیوتر خود استفاده نمود.

5- راههای دسترسی به اینترنت

راه دیگر برای كسب اطلاعات مراجعه به سایت گوفر (Gopher Site) می باشد. در سایتهای Gopher اطلاعات در قالب منوهای متن نگاهداری می شوند. بیشتر سایتهای گوفر از اسناد متن تشكیل یافته اند اما بر من حاوی تصاویرند. قدمت سایتهای گوفر بیش از word wide web می باشد. اما با توجه به محبوبیت سایتهای web بسیاری از سایتهای گوفر اطلاعات خود را به قالب web تبدیل كرده اند.

Ftp Sites:

چنانچه بدنبال یك فایل خاص همچون یك گزارش تجاری  فصلی باشیم بایستی با مراجعه به یك سایت Ftp فایل مورد نظر را به كامپیوتر خود منتقل كنیم. سایتهای Ftpمانند مخازن نگهداری فایلها عمل می كنند. بطور كلی در یك سایت Ftpامكان مشاهده یك فایل وجود ندارد تنها می توان فایلها را به كامپیوتر خود Down load كرد.

Telnet:

ورود به كامپیوتر دیگر و كار با برنامه های نصب شده با كامپیوتر دیگر است. قابلیت Telnet امكان دسترسی به یك كامپیوتر و كار سیستم با برنامه های موجود در آن را خواهیم می سازد.

شمار زیادی از كامپیوترهای دانشگاهی این قابلیت را دارند كه دیگران می توانند از برنامه های نصب شده آنان استفاده كنند.

6- لوازم دسترسی به اینترنت (چگونه می توان به اینترنت دسترسی یافت؟)

نیاز به یك مودم، یك كامپیوتر، یك خط تلفن می باشد و نیز حسابی نزدیك شركت فروشند، اوقات دسترسی یا كارت اینترنت و نیز نرم افزاری برای مشاهده و كار با اطلاعات بر روی شبكه.

7- Internet Explorer (IE)

بخش Web Browser در برنامه Internet Explorer مراجعه به شبكه جهانی web سایتهای Ftp و سایتهای Gopher را میسر می سازد.

برنامه outlook Express ارسال و دریافت E-Mailو كار با گروههای خبری usenet را ممكن می سازد.

8- اسناد اینترنت

اینترنت چگونه این همه سایت و صفحات را ردگیری می كند؟

هر صفحه یا سایت اطلاعاتی واقع بر روی اینترنت یك سند تلقی می شود. (Document)

به هر سند یك آدرس منحصر بفرد موسوم به URL (Universal Resource Locator) یا نشانی جهانی منبع اختصاص می یابد. یك URL را می توان همچون نشانی منزل خود فرض كرد. نشانی منزل ما شامل این قسمتهاست. یك بخش كلی یا خیابان و یك بخش جزیی شامل شماره پلاك یا آپارتمان است.

9- آدرسهای اینترنت

اطلاعات می توانند به روشهای مختلفی بر روی یك كامپیوتر اینترنت ذخیره شوند. اطلاعات صفحات web به یك روش خاص ذخیره می شوند. در حالیكه فایلها در یك سایت Ftp به روشی دیگری ذخیره می شود. همینطور اسناد موجود در یك سایت Gopher جور دیگری ذخیره می گردند. این راههای مختلف ذخیره سازی اطلاعات پروتكل (Protocol) نامیده می شود. اولین بخش یك URL نوع پروتكل آنرا مشخص می سازد.

http://                                   Ftp://                              gopher://

برای مثال http:// معرف یك سند از web است و حروف كوچك Ftp:// معرف یك فایل موجود در سایت Ftp است.

دومین بخش یك ORL آدرس سرور (Server) می باشد. این بخش معمولاً از 3 قسمت كه با یك نقطه از هم جدا می شوند مشخص می شود.

www.microsoft.com

آخرین بخش از هر قسمت مشخص كننده نوع سازمان دارنده سایت است.

برای مثال com به معنی تجاری است و edu علامت اختصاری educational یا آموزشی است مانند آدرس یك دانشگاه.

- قسمت میانی معرف خود كامپیوتر است.

قسمت ابتدایی معرف یك سایت معین درون كامپیوتر است. در مورد صفحات word wide web این قسمت با 3 بار تكرار حرف w مشخص می شود.

آخرین بخش URL معرف سند (Documet) خاص موجود در سرور (Server) است این بخش ممكن است حاوی یك سند نیز باشد.

www.microsoft.com/misc/feedback.com

10- آدرس E-mail

یك آدرس E-Mailمحلی است برای نگهداری پیامهای E-Mail

tahmasebi@yahoo.com

بخش واقع در سمت راست علامت @ معرف سروری است كه پیامهای E-Mailرا در خود نگاه می‌دارد، این كامپیوتر معمولاً یك ISP است كه E-Mailهای ما را در خود ذخیره می كند. بخش قبل از علامت @ معمولاً كد شناسایی كاربری است كهISP به ما اختصاص داده است.

11- IP

به منظور تعیین محل هر كامپیوتر در اینترنت، هر كدام از آنها دارای آدرس یكتایی هستند كه به آن آدرس پروتكل اینترنت یا آدرس IP (Internet Protocol) می گویند. آدرس های IP به صورت عدد هستند ولی از آنجا كه به خاطر سپردن اعداد مشكل است، هر كامپیوتر دارای نامی نیز نیز می باشد كه به آن نام حوزه (domain name) می گویند. این نام دارای 3 قسمت اساسی است كه محل قرار گرفتن كامپیوتر در اینترنت را بیان می كند. هر قسمت آدرس از طریق نقطه (.) از سایر قسمت ها جدا می شود.

در زیر چند آدرس (نام حوزه) را ملاحظه می فرمایید:

كد كشورها

هر كشوری دارای كد مخصوصی است. در اینجا به كد چند كشور اشاره می شود:

:au استرالیا

:ca كانادا

:de آلمان

:fr فرانسه

:nl هلند

:se سوئد

:uk انگلستان

:us آمریكا

سازمان‌ها

در زیر به بعضی از كدهایی كه برای انواع مختلف نام حوزه ها به كار می روند، اشاره شده است:

:ac سازمان دانشگاهی علمی

com یا co: سازمان بازرگانی

:edu موسسه آموزشی

:gou موسسه دولتی

:net سازمان اداره كننده شبكه

:org سازمان غیر انتفاعی

رشد واحدهای تجاری در دوره اخیر شیوه های نوین را جهت این پیشرفت می طلبد . پرداختن به تجارت از طریق Portalهای یكی از این مدل های جدید است . پیشرفت در تكنولوژی های بی سیم تأثیرات زیادی روی پیشرفت Portal ها داشته است . Portal ها موج جدیدی از اینترنت می خوانند.

تاریخچه ایجاد Portalها به اوایل دهه 1990 باز می گردد . در سال 1994 وقتی Net scape Navigator گسترش پیدا كرد : استفاده از وب ها تقریباً عمومیت پیدا كرد . دو پروفسور و جری یانگ ( jerry Yong ) مدلی ا زیك سایت با دسترسی برای آسان برای هر كسب ساختند . سایت اولیه jerry Yang’s Guid to www نام داشت . در آن زمان این سایت با امكانات ویژه اش بسیار مورد توجه قرار گرفت و توجه بسیاری از اسپانسرها را به سوی خود جلب كرد . استقبال شایان از این سایت این دو را بر آن داشت تا به توسعه آن بپردازند و سپس  آن را به Yahoo ! كه همچنان از پر مخاطب ترین و عمومی تین سایت هاست تبدیل كردند.

موفقیت Yahoo ! سایر شركت ها را بر آن داشت تا از این تكنیك پیروی كنند و اكنون شاهد صدها Portal روی شبكه جهانی وب هستیم.

برخی بر این باورند كه قرار دادن واژه Portal روی home page ، سایت مورد نظر را به یك  Portal تبدیل خواهد كرد و افزون چندین ارتباط (Link ) و خصوصاً استفاده از یك موتور جستجو بر ای دستیابی به اطلاعات روی Web ، برای تبدیل یك وب سایت به Portal كافی است ولی آیا Portal ها به همین راحتی قابل وصولند؟

برای پاسخ به این سوال بهتر است بیتشر با ساختار و مشخصات یك Portal آشنا شویم و Portal چیست؟

از نظر لغوی واژه Portal در دیكشنری آكسفورد به دوروازه (Gate Way ) تعبیر شده است یك Portal روی اینترنت مانند یك نفطه ورود به اطلاعات قابل دسترسی در اینترنت است.

(www. Zdwebopedia.com) zd webopedia

Portal را به صورت زیر تعریف كرده است:

« یك وب سایت یا سرویسی كه طیف وسیعی از منابع و خدمات مانند E-mail ، بازارهای مجازی ، موتورهای جستجو و خریدهای online ،‌ گروه های مذاكره ، اخبار ، وقایع ورزشی ، گزارش وضعیت هوا و ….

را ارائه می دهد . در گذشته تعداد Portal ها بسیار محدود بوده ولی اكنون تقریباً همه وب سایتهای قدیمی به Portalها تغییر پیدا كرده اند.

این جا به جایی است كه همه چیز از آنجا شروع می شود. در این كتاب، اینترنت معنای واقعی خود را كسب می كند. حال شما می توانید بسیاری از این اصطلاحات را كنار هم بگذارید و از آنها كسب معنا كنید. در این درس شما می توانید پاسخ سوالات زیرین را بیابید:

• اینترنت واقعاً چگونه كار می كند؟
• اینترنت چگونه كنار هم نهاده شده است؟
• اینترنت چه نوع از كارهایی را برای شما امكان پذیر ساخته است؟
• یك مولكول اینترنتی (client) به چه معنایی است؟
• عناصر مختلف در اینترنت چگونه شناسایی می شوند؟

اگر شما فكر می كنید كه قبلاً پاسخ سوالات فوق را می دانید، می توانید از مطالب فوق صرف نظر كنید و به دروس بعدی مراجعه كنید. البته ممكن است شما بخواهید به هر حال ادامه دهید، چون ممكن است اینترنت به صورت دیگری، به حالتی كه هرگز قبلاً شاهد آن نبوده اید، ارایه شود.

بیش از یك شاهراه

شما لازم نیست كه حتماً به مدت طولانی با اینترنت باشید تا درك كنید كه اصطلاح سوپر شاهراه اطلاعات واقعاً به رستی نمی تواند دنیای شگفت آور اینترنت را به اندازه كافی توصیف كند. استفاده از این اصطلاح به تعبیری می تواند شبیه استفاده از چرخ و قرقره برای توصیف فیزیك كوانتوم باشد.

آنچه كه شما بدان نیاز دارید تصویری از اینترنت است كه با الكترونهای چرخان و بافیبرهای نوری كه اطلاعات را با سرعت نور منتقل می كنند و دیگر زنگ ها و صفیرهایی است كه بخشی از سیستم حیرت آور اینترنت محسوب می شود، است.

صدایی شبیه صدای تلفن دارند؟ مگرنه؟ به هر حال بخش اعظم سفر اینترنت بر روی خطوط تلفن انجام می گیرد، پس شباهت زیاد آن با تلفن قابل درك است. آیا قانع شدید؟

با یك نگاه سریع به جدول 1-1 شباهت آن دو را بیشتر نمودار خواهد كرد. همچنین جزئیات بیشتری را كه در بقیه درس خواهید دید را به شما نشان خواهد داد.

جدول 1-1: اینترنت و سیستم تلفن

وقتی شروع به تفكر در مورد این شباهتها كنیم، متوجه شباهتهای حیرت آور آنها خواهیم شد. در حالیكه از دروس اولیه می گذرید، به طور مستقیم از شباهتهای خاص مابین دو سیستم یادداشت برداری كنید تا در درك چگونگی كاركرد اینترنت به شما كمك كند.

در ایران، از اواسط سال 1374 كه نرم افزار سیستم عامل شبكه (NT SERVER) شركت رایانه ای نت اسكیپ [1] وارد كشور شد، به سبب سهولت نصب اینترانت ها بر روی این سیستم عامل شبكه، نصب اینترانت ها آغاز گردید و از آن زمان تاكنون، این جریان در دنیا و ایران رشد فزاینده ای داشته است (1: 67). به طور مثال، وزارت كشاورزی ایران در همان سال توانست از خدمات شبكه اینترنت استفاده كند؛ سپس اداره كل آمار و اطلاعات این وزارتخانه، با ایجاد اینترانت، اطلاع رسانی و ارائه خدمات به متقاضیان را با روشی آسان و سریع به انجام رساند. در این شبكه، خدمات اطلاعاتی از جمله اخبار و رویدادها، آمار كتاب های موجود در كتابخانه اداره كل آمار و اطلاعات و ارتباط با سایت های كشاورزی مربوط عرضه می شود. همچنین اطلاعات سازمانی و برنامه های كاربردی مانند نظام زراعت یا هزینه تولید محصولات كشاورزی و هواشناسی نیز در دسترس متقاضیان قرار می گیرد. علاوه بر آن، تصاویری از دیدنی های ایران همراه با موسیقی نیز قابل بازیابی است (1: 67؛ 4: 55-59).

منطق

شكوفایی اینترنت، به ویژه تب وب، در دو سال گذشته در میان سازمانهایی با اندازه و حوزه های همه گیر شده است.

امروزه، شركتها آموخته اند كه ارتباط با اینترنت به معنی دستیابی به بسیاری از منابع اطلاعاتی – غالباً با ارزش است كه ممكن است برای سازمان مفید باشد. از طرف دیگر، انتشار اطلاعات و ارتباط با مشتریان و تولید كنندگان از طریق شبكه، از امكانات تازه ای است كه شركت های امروزی با آن به عنوان چالشی جدید روبرو هستند.

در این وضعیت، بسیاری از شركت ها از خود می پرسند: اگر اینترنت بر فن آوری قابل اعتماد، همگانی و تجربه شده اس استوار است. اگر خدمات و برنامه های كاربردی متنوع‌اند و اگر وب به استاندارهای بالفعلی برای دستیابی و اشاعه اطلاعات جهانی تبدیل شده است، چرا از همه توان های بالقوه آن برای بهره گیری از فرایند های درونی اطلاعات بهره نگیریم؟

اینترانت، به عنوان گواه و شاهدی برای پاسخ گویی به این سوالات شكوفا شده است. به زبان ساده ،« اینترانت» اصطلاحی توصیفی است كه به شبكه داخلی شركت های اطلاق می شود كه از خدمات و فن آوری های اینترنت داخلی شركت هایی اطلاق می شود كه از خدمات و فن آوری های اینترنت به طور اخص سیستم وب بهره می گیرند اما با حد و مرزهای فیزیكی و فرآیندهای داخلی و ویژه سازمان منطبق شده اند، طوری كه اطلاعات مسلم و مطمئنی را فقط برای كاركنان آن سازمان و نه برای جامعه اینترنت فراهم می‌آورند. با بهره گیری از اینترانت ها، تدارك فرایندهای نشر داخلی و دیگر امور مشاركتی و همچنین برقراری ارتباط ساده و بی با افراد دیگر، ساده تر و كارآمدتر است.