آزمایش های شیمی1

زمینه نظری : دستگاه اندازه گیری عقربه ای یا آنالوگ از یك قاب متحرك تشكیل شده كه در داخل یك میدان مغناطیسی دائمی قرار گرفته و میزان چرخش آن را عقربه نشان می دهد . وقتی جریان معینی از قاب متحرك حركت می كند,  قاب و عقربه متصل به آن منحرف شده و عقریه مقدار جریان را نشان می دهد . برای اندازه گیری پارامترهای مختلف مانند شدت جریان , ولتاژ , مقاومت و ... روی صفحه را طوری درجه بندی می كنند كه میزان انحراف عقربه متناسب با جریان عبور كرده از قاب متحرك و در نتیجه متناسب با پرامتر مورد اندازه گیری باشد . و بتوان مقدار پارامتر مورد اندازه گیزی را مستقیما روی صفحه خواند .

مولتی متر عقربه ای ( آنالوگ )  Sanwa   مدل  yx360 TRE  :

موتتی متر ( Multi meter   )  یا آوومتر دستگاهی است كه به وسیله آن می توان چند كمیت مختلف را اندازه گیری كرد . و نام آن از حروف اول كلمات Amper , Volt , Ohm  گرفته شده است . تمام مولتی مترها با جزیی اختلاف مانند یكدیگر هستند . در اینجا جهت آشنایی با طرز كار و نحوه قرار دادن آن در مدارهای الكتریكی , به شرح یكی از مدل های مولتی متر می  پردازیم . در روی مولتی متر قسمت های زیر قابل مشاهده است :

1- صفحه نمایش شامل عقربه و قوس های مدرج

2- كلید انتخاب یا سلكتور ( دكمه انتخاب )

3- دكمه تنظیم كننده مكان عقربه

4- پیچ تنظیم عقربه

5- فیش های مثبت و منفی به رنگ های قرمز و سیاه

در مولتی متر مورد نظر در صفحه , برای كمیت های مختلف 9 ردیف قوس های مدرج دیده می شود كه هر ردیف به درجات مختلف تقسیم شده است .

روی صفحه و در كنار سلكتور علائم V برای اختلاف پتانسیل , A برای شدت جریان , ** برای مقاومت , Ac  برای جریان متناوب و Dc  برای جریان مستقیم به كار رفته است . بر روی صفحه منحنی شماره ( 1 ) برای اندازه گیری مقاومت به كار می رود . منحنی دوم در زیر آینه برای اندازه گیری ( با سه سری ( 2 ) , ( 3 ) و ( 4 ) ) ولتاژ و شدت جریان مستقیم به كار می رود . منحنی شماره ( 5 ) برای اندازه گیری ولتاپ متناوب تا حداكثر *** به كار می رود . منحنی شماره ( 6 ) برای اندازه گیری ظرفیت خازن به كار می رود .

منحنی پنج با شماره گدذاری های ( 7 ) و ( 8 ) نیز برای اندازه گیری ولتاژ مستقیم به ترتیب تا حداكثر ****** به كار می رود . با این تفاوت مه چون صفر منحنی در وسط قرار دارد , نحوه اتصال دستگاه در مدار یعنی فیش مثبت دستگاه به قطب مثبت منبع یا قطب منفی منبع تغذیه متصل شود می توان اندازه گیری را انجام داد . البته برای تغییرات ولتاژ از مثبت به منفی و بالعكس نیز قابل استفاده است .

منحنی های نشان داده شده با شماره های ( 9 ) و ( 10 ) , (11 ) و (12) برای اندازه گیری های پارامترهای ** و ترانفریستور به كار می رود كه از ذكر آن صرف نظر می كنیم

معمولا درجه بندی مربوط به مقاومت الكتریكی از راست به چپ و بقیه درجه بندی ها از چپ به راست می باشد .

سلكتور ( دكمه انتخاب ) كلیدی است كه می تواند روی صفحه دایره شكل حول خود حركت كند . در محیط دایره درجاتی است كه حوزه كار دستگاه را نشان می دهد . اعدادی كه كلیه سلكتور  مقابل آن قرارداده می شود ممكن است كوچكتر یا بزرگتر از درجات قوس های مدرج باشند . حاصل تقسم را كه ضزیب قرائت نامیده می شود در عدد متقابل به عقربه ضرب می نماییم , به این ترتیب مقدار كمیت به دست می آید . هنگام كار با دستگاه توجه به نكات زیر ضروری است .

1- برای اندازه گیری شدت جریان دستگاه را به طور سری و هنگام اندازه گیری اختلاف پتانسیل باید دستگاه را به طور موازی در مدار قرار داد .

2- هنگام اتدازه گیری مقاومت لازم است جریام برق را قطع كنید در غیر این صورت به دستگاه آسیب می رسد .

3- همیشه هنگام اندازه گیری كمیت ها كلید سلكتور را روی بیشترین درجه قرار دهید و در صورت لزوم به تدریج آن را كاهش دهید تا به دستگاه لطمه ای وارد نشود .

4- اگر كلید سلكتور مقابل بیشترین درجه قرار داده شود و عقربه بیش از حد مجاز منحرف گردد , باید بلافاصله مدار را قطع كنید . زیرا دستگاه برای اندازه گیری آن مقدار از كمیت مناسب نیست و باید دستگاه دیگری با ظرفیت بیشتر استفاده كنیم .

5-اگر چرخش عقربه در جهت معكوس باشد یا باید جای فیش های ورودی را جابجا كرده , با اینكه عمل تعویض دو قطب را در منبع تغذیه انجام داد .

6- در صفحه ای مدرج آینه ای موازی صفحه وجود دارد كه به كمك آن می توان خطای اندازه گیری را كاهش داد . زیرا برای قرائت صحیح باید یه طور عمودی به صفحه نگاه كنیم . طوری كه عقربه با تصویر آن در آینه منطبق شود .

الف ) طرز اندازه گیری ولتاژ مستقیم :

- ابتدا سلكتور را در وضعیت اندازه گیری ولتاژ مستقیم (DC=)  بر روی بیشترین ولتاژ قرار دهید . (گستره 1000 V )

- فیش های مولتی متر را به دو سر منبع یا قسمتی از مدار كه می خواهید اختلاف پتانسیل أن را اندازه گیری كنید . به طرز صحیح متصل كنید .-

- در صورتی كه میزان عقربه ناچیز است , سلكتور را به ترتیب روی گستره های 2.5 V , 10 V , 50 V , 250 V  -

- 0.1 V , 0.25 V  قرار دهید تا میزان انحراف عقربه بهترین حالت را نشان دهد ( عقربه نه به قسمت ابتدا و نه به انتهای منحنی نزدیك باشد ) .