شیخ فرید الدین

درباره شیخ عطارتوان گفت كه كثرت آثار واینكه در نتیجه اشتراك اسم و تخلص یا آنكه برخی از شعرای یاوه پرداز كوتاه فكر از روی نادرستی نام « عطار» بر خود بسته و شعرهای بسیار سست و ركیك كه اغلب دور از مبانی صحیح و خلاف اصول عقلانیست بدو نسبت داده و خیانتی بزرگ بادب پارسی كرده اند سبب شده است كه رویهمرفته اقبالی چنانكه شایسته و در خور است به آثار این استاد بزرگ روی ندهد و ارزش حقیقی آنها معلوم نگردد.

بی گمان ظهور مولانا جلال الدین محمد و شهرت آثار وی كه از جهت بسط فكر و وسعت نظر و قوت تصرف در الفاظ و معانی و آمیختن بحث و استدلال و نظر با لطف ذوق وحال وشور و هیجان آتشین در زبان فارسی بلكه معارف اسلامی بی نظیر است و از اینرو اكثر یا تمام  آثار صوفیانه را تحت الشعاع قرار داده و دل واندیشه اصحاب ذوق و خداوندان معرفت را مجذوب و شیفته خود ساخته است در این مطلب یعنی قلت توجه به آثار عطار و دیگران تاثیر قوی داشته است.

و عجب آنكه نگارنده از راه آشنایی به آثار مولانا به كتب و اشعار عطار معرفت گونه یی حاصل نمود و نخست در سال 1312 كه مقدمات تالیف رساله احوال مولانا را فراهم میكرد عده یی ازآثار منسوب به وی را كه در آن میان لسان الغیب و مظهر العجایب و جوهرالذات و مفتاح الفتوح و بلبل نامه و بی سرنامه نیز وجود داشت مطالعه كرد و راستی آنكه هیچگونه كششی به جانب شیخ در دل و جان خویش نیافت و با عشق مفرطی كه به تذكره الاولیا همراه در خود می دید آثار منظوم عطار را به سردی و ازروی بی رغبتی تمام به پایان رسانید و ظاهرا چنانكه از این پس برای خود توجیه نمود علت آن آمیختگی آثار اصیل شیخ به گفته های سخیف و بی بنیاد دیگران بود و از اینرو تا سال 1327 جز تذكره الاولیا به دیگر آثار شیخ نظر نیفكند و خویش را از مطالعه آنها دور
می ساخت و می داشت.

در تابستان سال 1327 كه درنیاوران  فرصتی بدست آورده بود و تالیف كتاب ماخذ قصص و تمثیلات مثنوی را طرح می ریخت بار دیگر آثار مسلم عطار را از روی نسخه خطی متعلق به جناب آقای دكتر یحیی مهدوی و دكتر اصغر مهدوی استادان محترم دانشگاه تهران كه به سال 844 كتابت شده است در مطالعه گرفت و تمام آن تابستان سرگرم این كار بود و نسبت به مقام ارجمند شیخ ارادتی در درون وی پدید آمد.