طرح كانونهای بحران فرسایش بادی در میبد

نتایج مطالعات باید بیانگر آن است كه ، از نظر فیزیوگرافی : دشت با شیب 1% دامنه ارتفاعی 1116 تا 1160 متر می باشد، متوسط بارندگی سالیانه در حدود 64 میلیمتر و متوسط درجه حرارت21  و حداقل مطلق آن16- ودرسال تنها یك ماه مرطوب دارد. اقلیم آن فرا خشك می باشد. ( روش دو مارتن) جهت بادهای غالب عمدتاً شمالغرب بوده و میانگین سرعت5/4 و جهت وزی بادهای شدید غربی تا جنوب غربی است.

منابع آب تماماً زیر زمینی و در عمق 60 تا 220 متری می باشد در هر ساله 50 سانتیمتر افت دارد و كیفیت آن هم نامناسب است.

از نظر زمین شناسی مواد تشكیل دهنده، رسوبات كوارترنری متوسط تا ریزدانه می باشد.

از نظر ژئوموفولوژی، كل محدوده در واحد دست سمر و دارای دو تیپ دست هر بخش آب و پوشیده می باشد.

رخساره سطوح سنگفرشی در دست هر بخش آب در مقابل فرسایش وضعیت خوبی دارد. در حالی كه، در دست سرپوشیده، رخساره های كلرتك و یار دانگ، رخساره های دشت رسی همراه باسطوح شلجعی و رخساره های تپه ماسه ای حساسترین رخساره ها در آن جا هستند.

خاكهای منطقه با رژیم رطوبتی اریدریك و تریك و كلاً جزو خاكهای تحول نیافته می باشد. و دارای بافت سنگین و تا سبك می باشد. وجود سخت لایر نمكی و تارسی از محدودیت های بیولوژیك در بخش نسبتاً وسیعی از محدوده می باشد.

بیش از 8962 هكتار از محدوده مطالعاتی (8/78 درصد) = اراضی لخت و بدون پوشش

و در حدود 2187هكتار از محدوده مطالعاتی (2/19 درصد) = اراضی تاغكاری (1527 هكتار سال قبل از 85 و بقیه در سال 1385)

و تنها 230 هكتار از محدوده مطالعاتی (2 درصد) = اراضی كشاورزی

 در حال حاض    ر كمربندی اردكان میبد دارای طول تقریبی 20 كیلومتر و عرض 4/0 متر و مساحت 800 هكتار است. كه با عبور از بخش میانی محدود مطالعاتی در دست احداث است و منطقه و یا جاده طوفان خیز است.

پروژه های مدیریتی و اجرائی كه پیشنهاد می شود:

1) مدیریت و حفاظت اراضی سنگفرشی و جلوگیری از آشفتگی- به وسعت 2482 هكتار

2) ایجاد بادشكن با نهالكاری تاغ دررخساره های پهنه های ماسه ای و بخشی از دشتی رسی ها = به دست 2625هكتار

3) مالچ سنگریزه ای در رخساره دست رسی با آثار شلجعی = به وسعت 500 هكتار

4) 4 ردیف بادشكن درختی در اطراف جاده + یك دیوار كلی در طرفین جاده = جمعا به وسعت 240 هكتار

5) ایجاد دیوار گلی دررخساره كلوتك و شلجعی ها و سپس نهالكاری بر روی ماسه های تثبیت شده = به وسعت 3069 هكتار

6) تهیه طرح و معرفی متقاضیان اجرای دیوار گلی و یا باد شكن زنده دراطراف مزارع و كارخانجات = 230 هكتار

7) از واگذاری عجولانه ارضی منطقه ( خاصه كلوتكها و دشت رسی ها) به دلیل پی نگ نامناسب و ایجاد شق و… به بخشی صنعت جلوگیری شود و پس از تأمین آب منطقه در اختیار متقاضیان كشاورزی قرار گیرد و صنعت ها را به سمت دشت سراپانداژ كه قابلیت ضعیفی دارند هدایت شوند.

برای پیشنهادات در محدوده 5 سال اعتبار بالغ بر 126 میلیارد نیاز فست و این در حالیست كه بالغ بر 30 میلیارد ریال  هر ساله خسارت به منطقه وارد می شود ایمد است به طور غیر مستقیم هزینه بعد از چند سال تأمین گردد.

- اهداف طرح :

- ارائه راهكارهای اجرائی برای مهار فرسایش از طریق تعریف پروژه هایی كه ضمن كاهش فرسایش، و گرد وغبار از خسارات بكاهد.

- ایجاد زمینه ای برای شرایط زیستی بهتر و كاهش مهاجرت

- اثرات مثبت ایجاد شده در اثر اجرای طرح بر روی مناطق دورتر

ضرورت اجرای طرح :

از آنجایی كه یزد همواره در معرض هجوم ماسه های روان و وقوع طوفانهای گرد وخاك قرار دارد و بعضی از محققان هم منشأ تپه های ماسه ای دشت یزد- اردكان را كلوتك های كانون بحرانی میبد- صدوق معرفی نموده اند.

و از آنجایی كه خسارت فیزیكی و زیستی ناشی از آنها 54 میلیارد ریال برآورد شده است. انجام این طراح ضروری می باشد.

روش مطالعه:

بخشی از پروژه حاضر شامل: برآورد سرعت آستانه فرسایش بادی، برآورد خسارت اجتماعی و اقتصادی ناشی از طوفان طراحی شیوه های ارائه شده جهت كنترل فرسایشی ماهیت پژوهشی و تحقیقاتی داشته كه با نمونه گیری و اندازه گیری و پرسشگری حاصل شد.

- الگوریتم مطالعات :

- بررسی سوابق مطالعاتی و جرائی در محدوده

- انجام مطالعات باید 0 فیزیوگرافی، هوا و اقلیم، ژئوفولوژی، خاكشناسی، پوشش گیاهی، فرسایش بادی، اجتماعی، اقتصادی، سنتر تلفیق)

- تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده و ارائه گزینه های مختلف اجرئی

- جمع بندی و نتیجه گیری و ارائه مناسبترین گزینه و راهكار كنترل فرسایش بادی

-برآورد هزینه و جدول زمانبندی اجرای طرحها و پروژه های اجرائی

5- تجزیه و تحلیل كلی و جمع بندی نتایج:

محدوده مطالعاتی پیشنهادی تحت عنوان كانون بحرانی فرسایش بادی میبد – صدوق:

كه بالغ بر 1379 هكتار است كه بخشی از آن (1573هكتار آن : طی سالهای قبل از مطالعه و حدود 650  هكتار آن، طی سالهای در حال مطالعه 1385)

تاغكاری شده است.

كه هدف آن به استناد گزارش طرح بیابنزدائی میبد، مقابله با پیامدهای مخرب فرسایش بادی و بیابان زائی و كاهش تبهات زیست محیطی طوفانهای گرد و خاك می باشد.

لازم به ذكر است كه در بخش شمالی طرح به علت خاكهای سنگین و شور تاغ هاخوب رشد نمیكنند. و از آنجا كه درمنطقه با توجه به شرایط تاغ ها خوب رشد نمی كنند و بسیاری از اراضی مطالعاتی توانایی احیاء بیولوژیك را ندارند. پس گزینه های زیر طراحی می شود:

1- در بخش جنوبی سنگفرشی به علت وجود سنگفرش، فقط باید با مدیریت پوشش سنگفرشی حفظ شود و در محل خشك رودها می توان به میزان كم تاغ و یا ؟؟ كاشت.

2-برای اراضی رسی كلوتكی كه دارای سنگین بیش از حد و شوری زیاد هستند: روش بیولوژیك پیشنهاد نمی شود و لی از آنجا كه این اراضی بیشترین فرسایش و رسوبدهی را در دشت یزد دارند و منشأ طوفانها و تپه ها هستند:

- احداث دیوار گلی (بادشكن گلی) پیشنهاد می شود كه پس از بارگذاری رسوبات بادی در پشت دیواری می توان در پشت آن تاغ كاری كرد. (برای شیب شن)

3- بر منظور حفاظت جاده كمربندی جدید: احداث كمربند سبز تاغ و بادشكن ورسوبگیری بعد از حریم جاده توصیه می شود.

4- در اراضی كه خاكهای مناسب دارند، بر منظور كاهش فرسایش در اراضی پهنه های ماسه ای تاغ كاری به روش كولیس انجام شود.

5- در اراضی رسی و یا رخساره های شلجعی شكل كه پستی و بلندی كم دارند و دارای شوی كم هستند:

1) در بخشی از آن نهالكاری تاغ و با انجام عملیات اصلاح خاك ( ماسه بادی)

2) و دیگر پروژه استفاده از مالچ سنگریزه ای، تحاله صنایع

6- برای انجام پروژه های پیشنهادی به دلایل مختلف از جمله محدودیت استفاده از آب، عدم حضور مردم و بعد طرح جامع و عدم قابلیت اراضی برای صنایع و قابلیت لبنی برای كشاورزی، در حال حاضر طرح مشاركتی پیشنهاد نمی شود. فقط توحید می شود اطراف مزارع و صنایع بادشكن احداث گردد.