زمین لرزه های دستگاهی

( 2001) Amraseys  ‌ مختصات رومركز مهلرزه ای این زمینلرزه را به 34.10N-59.65E  تصحیح كرده است كه این نقطه در 15 كیلومتری شمال باختر كلات و 25 كیلومتری جنوب kaahkka ( قهقهه) در حاشیه مرز ایران و تركمنستان قرار می گیرد.

گسل (؟) كه از جنوب خاور دره گز آغاز و تا شمال كلات امتداد می یابد و در طول مسیر خود واحدهای (؟) را بریده و آبراهه ها را بصورت راستگرد جابجا نموده است ،   (5/0 كیلومتر) درون گستره كلانلرزه ای این رویداد قرار می گیرد.

مكان وقوع این زمینلرزه در حاشیه شمالی كپه داغ خاوری و در حد فاصل پهنه چین و گسل خوره با پلت فرم توران قرار می گیرد. در این بخش گسلش راندگی علاوه بر امتداد لغز نیز گسترش یافته است.

17 آوریل 1907، كاكلی ( M_s=5.8 )

این زمینلرزه در ساعت 08:36 (GMT ) با بزرگی M_s5.8 و شدت 3 (مخرب ) با رومكز مهلرزه ای 37.74N-54.85E و شعاع گسترده كلانلرزه ای (r_o ) 8 كیلومتر گزارش شده است ( امبرسزوملویل، 1982).

اومركز زمینلرزه د ر38 كیلومتری شمال شیروان و در روستای كاكلی بر روی گسل بانمان واقع می شود.

29 اوت 1917، شیروان ( M_s=5.7 )

این زمینلرزه در ساعت 13:00 (GMT ) روز 29 اوت با بزرگی M_s5.7 ، شدت اومركز ی 3 ( مخرب)، شعاع گستره كلانلرزه ای 12 كیلومتر و شعاع دریافت پذیری 180 كیلومتر با اومركز مهلرزه ای 37.37N-58.O5E توسط امبرسز وملومیل ( 1982) گزارش شده است. اومركز زمینلرزه در 10 كیلومتری خاور شیروان و حد فاصل شیروان و خارج قرار می گیرد.

24 اكتبر 1917، گرگان ( M_s=5.3)

زمینلرزه 24 اكتبر گرگان با بزرگی M_s=5.3 و شدت اومركزی 2⁺ ( ویرانگر )  در ساعت 11:00  (GMT ) با رومركز مهلرزه های 36.94N-54.31E ، شعاع گستره كلانلرزه ای 10 كیلومتر و شعاع دریافت پذیری 100 كیلو متر گزارش گردیده است

( امبرسز وملویل،1982). رومركز مهلرزه ای د 15 كیلومتری شمال باختر گرگان در 20 كیلومتری خاور – شمال خاور بندر تركمن واقع می شود. رومركز زمینلرزه در زمینهای پست دشت گرگان و حاشیه خزر قرار می گیرد.

گستره كلانلرزهای این رویداد در جنوب باختر گستره كلانلرزه ای زمینلرزه 1470 گرگان ( جرجان ) ( M_s 5.5 ) قرار می گیرد.

28 نوامبر 1917 ، گلیان ( M_s =5.9 )

این زمینلرزه در ساعت 14:42  (GMT ) با بزرگی M_s5.9  و شدت 3 ( مخرب ) و رومركز مهلرزه ای 37.18N-57.88E ، شعاع گستره كلانلرزه ای 20 كیلومتر و شعاع دریافت پذیری 170 كیلومتر توسط امبر سز وملویل ( 1982) گزارش شده است. رومركز زمینلرزه در 25 كیلومتری جنوب شیروان ( گلیان ) و 35  كیلومتری شمال خاور اسیزاین قرار می گیرد.

Atlas این زمینلرزه را با بزرگی M_s 5.7 و رومركز 36.50N-69.10E در 50 كیلومتری شمال باختر مشهد، 18 كیلومتری جنوب چناران گزارش كرده است. همچنین زمینلرزه دیگری در ساعت 17:43  (GMT ) 28 نوامبر با بزرگی M_s5.2 و رومركز
 36.50N-58.40E در 50 كیلومتری شمال باختر نیشابور، 67 كیلومتری جنوب قوچان گزارش شده است.

17 سپتامبر 1923 ، شمال بجنورد ( M_s=6.4 )

در بامداد ( 7:09  (GMT ) 25 شهریور 1302 شمسی ، زمنیلرزه ای ویرانگری در روستاهای دراز نای رود اترك، شمال باختر بجنورد، روی داد ( شكل) : ناحیه ای كه عمدتاً آسیب دید در دامنه های شمالی خاوری آخرداغ  و در دامنه های جنوب باختری كوه باب بلند جای داشت كه در آن 10 روستا ویران شد و 22 روستای دیگر به سختی آسیب دید. تلفات در این ناحیه 157 كشته و 146 زخمی ذكر شده است و به  دارایی ها نیز زیان چشمگیری رسید. در بجنورد به ساختمان های همگانی آسیب رسید و برخی خانه ها ویران شد، اما كسی كشته نشد. دامنه آسیب ها تا شیروان، گیطات و دربد گسترش داشت. در منطقه قلعه جق این لرزه زمین لغزه های گسترده ای را به راه انداخت و در جاهای دیگر گواه هایی بر دگر ریختی زمین دیده شد. این دگر ریختی هی احتمالی بصورت شكاف های بازی از قلعه جق در دارز نای چند كیلومتر با روند 240 كشیده شده بود. زمینلرزه در عشق آباد (110 كیلومتری)  به نیرومندی حس شد و در مشهد ( 260 كیلومتری جنوب خاور) و كارانسژیك ( 230 كیلومتری شمال باختر ) نیز دریافت پذیر بود. به دنبال زمینلرزه پسلرزه هایی آمد كه دست كم یك ماه دنباله داشت و آسیب های افزونتری به بجنورد رساند به گونه ای كه در آن هیچ حادثه ای برای سكونت امن تلقی نمی شد ( امبرسز وملویل،1982).

روزنامه ایران ، مورخ 28 سنبله 1302- 20 سپتامبر 1923 در شرح رویداد این زمینلرزه چنین می نویسد:‌به موجب تلگراف واصله از بجنورد روز 25 برج جاری یكساعت قبل ازظهر زلزله شدیدی در بجنورد حالت گردید. متجاوز از 2 دقیقه با كمال شدت زمین متزلزل بود و صدای بسیار مهیبی شنیده شد. بیشتر ابنیه و عمارات و دكاكین بجنورد یا خراب شده و یا شكست خورده است ولی بحمدالله آسیب جانی به كسی وارد نیامده است و بعضی از اشخاص كه زیر آوار رفته بودند،‌آنها را بیرون آورده اند و فقط اعضیشان مجروح شده است.

زمینلرزه توسط امبرسز وملویل ( 1982) با بزرگی M_s6.3 و mb 6.1 ،شدت رومركزی 2⁺ ( ویرانگر) ، شعاع گستره كلانلرزه ای 13 و شعاع دریافت پذیری 260 كیلومتر با رومركز مهلرزه ای 37.63N-57.ooE مكان یابی نموده است. بدین ترتیب رومركز ISS با خطای 310 كیلومتری در راستای جنوب باختر ( N220 ) در نزدیگی طرود واقع می شود و رومركز نوروزی نیز با خطای 73 كیلومتری در راستای N300 در نزدیكی ایران و تركمنستان قرار می گیرد.(1998) Engdahl et al نیز با استفاده از داده هی دور لرزه ای ، این زمینلزه را مورد مكان یابی مجدد قرار داده اند و با درجه تحلیل ضعیف و خطای استاندارد موقعیت بیش از 35 كیلومتر ، رومركز را 37.o56N-57.715E و بزرگی را M_s6.5 تعیین كرده اند. این مكان یابی مجدد نیز دارای خطای 78 كیلومتر در راستای جنوب خاور ( N145 ) می باشد. (2001) Ambraseys زمینلرزه را با رومركز مهلرزه ای، بزرگی گستره كلانلرزه ای این رویداد با گستره كلانلرزه ای 943 سملقان و 1810 غلامان همپوشانی دارد.