مدیریت انگیزش در كاركنان

انگیزش : تعریف و توضیح

انگیزش در لغت به معنای تحریك و ترغیب و حالتی كه انسان را به انجام رفتار یا فعالیت خاصی متمایل می سازد. و بعبارت كامل تر آنچه كه شخص را به حركت وا می دارد نظیر ترس، قدرت و ... غرایز نشان دهنده فشارهایی هستند كه اساسن آنها را نیازهای فیزیولوژیك بدن انسان تشكیل می دهد و در صورتی كه انگیزش بیانگر گوشه هایی از رفتارهای آموخته شده است به طور كلی نیازهای غریزی دارای ویژگیهای زیر هستند:

1- عمومیت دارند         2- آموزش پذیرنیستند         3- یكسان عمل می كنند

انگیزش دارای علت درونی یا بیرونی می باشد از علل درونی آن می توان نیاز به احترام از ایجاد تغییر دردیگران و رضایت شخصی از خود را نام ببرد و از عوامل بیرونی آن می توان الگو قراردادن دیگران متقاعد ساختن و سرانجام عوامل محیطی را بیان نمود.

مبنای انگیزش در كاركنان روابط غیررسمی می باشد و روابط رسمی موجب كشتن انگیزه در كاركنان می شود. نیاز به احترام  مهمترین منبع انگیزش است. انگیزه می تواند سازنده و مخرب (مثبت و منفی) باشد مثل دوستی، دشمنی، صلح ، جنگ و ...

رابطه مستقیمی بین انگیزش و اهداف و درجه تلاش و كوششی كه هر فرد برای رسیدن به آنها صرف می كند وجوددارد به عبارتی اگر انگیزه در فرد بالا باشد اهداف بلند انتخاب می كند و اگر ارزش هدف بسیار بالا باشد انگیزه فرد برای كسب آن تشدید می شود و به تلاش و جدیت وافری متوسل می گردد.

فرایندانگیزش به صورت شكل زیر است:

یك نیاز تأمین نشده موجب ایجاد تنش می شود كه آن نیز به سهم خود در فرد پویایی  بوجود می آورد و او را به جهتی سوق می دهد. این پویش موجب جستجو برای هدف خاصی می شود كه اگر آن هدف تأمین گردد می تواند نیاز را تأمین كند و باعث كاهش تنش شود.

در اصطلاح فنی ما، نیاز به معنی نوعی كسر و كمبود روانی و فیزیولوژیك است كه می تواند به دستاوردهای منجر شود.

مروری بر تئوریهای انگیزش و سیر تاریخی آنها

از 0000 تا 1900 میلادی ] روشهای اولیه از قرن بیستم زور و تهدید كاگران [

از 1900 تا 1940 تا 1940 میلادی ] تیلور و مدیریت علمی[

از 1940 تا امروز 2000 م ] نهضت روابط انسانی[

سایر تئوریها

مك گرگور :‌تئوری x و y و نظریه هافستند

اوچی : تئوری Z

مككوبی : تئوری اجتماعی

نگرشهای اولیه به نگرش

تا قبل از انقلاب صنعتی مردم بوسیله نیازهای غریزی برانگیخته می شدند و به انجام امور و وظایف محوله می پرداختند تحقیر، توهین و فشار به بردگان برای كاركردن زیاد تنها روش برانگیزاننده این دوران بود.

با آغاز قرن بیستم تیلور تلاش كرد مدیریت علمی را توسعه دهد و انگیزش از طریق جنبه مادی (پول) و تهدید صورت می گرفت.

نهضت روابط انسانی با تأكید و توجه بر جنبه های روانی و اجتماعی كاركنان سهم زیادی در توسعه تئوریهای انگیزش از اواسط قرن بیستم داشته است.

تئوریهای انگیزش مبتنی بر نیاز

این تئوری بر نیازهایی كه موجب (محرك) رفتار می شود تأكید می كند به عبارتی دیگر این تئوریها بر نیازهای فرد یا اهدافی كه وی می خواهد بدست آورد توجه خاصی دارد و سعی می كنند مدلی از عوامل انگیزش بیرونی ارائه كنند.

این تئوریها عبارتند از:

الف - تئوری سلسله مراتب نیازهای انسان مازلو

ب - تئوری نیاز به زندگی، وابستگی و رشد آلدرفر

ج - تئوری نیازهای اكتسابی مكلند

د - تئوری نیاز به عوامل بهداشتی و روانی هرزبرگ

الف - تئوری سلسله مراتب نیازهای انسان مازلو

مازلو ادعا دارد كه نیازهای انسان می تواند موجب رفتارهای هدفدار در انسان شود. اساس تئوری بر این است كه همه افراد بشر دارای نیازهای اولیه و اساسی هستند و به دنبال ارضای این نیازها، انگیزه و هدف از فعالیت های انسان تأمین این نیازهاست. بعلاوه این نیازها اولویت سیستمی دارند كه بیانگر طبیعت ترتیبی نیازهای انسان است.