تهران1

- خلاصه روند دویست ساله توسعه و گسترش شهر تهران

شهر تهران از حدود دویست سال پیش كه پایتخت اعلام شد تا به امروز تحولات بسیاری را از سر گذرانیده است و طی ادوار مختلف توسعه، به كلان شهر كنونی تبدیل شده است. شهر تهران عمدتاً در سه مقطع گسترش یافته است؛ اول در زمان صفویه و قاجاریه، دوم در زمان پهلوی اول و سوم در زمان پهلوی دوم. حركت طبیعی گسترش شهر تهران طی دوران صفویه و قاجاریه و به حكومت رسیدن رضاشاه، دچار تحولات جدیدی شد. وسعت شهر تهران طی دوران كوتاه حكومت وی به سرعت افزایش یافت و از حدود 24 كیلومتر مربع در سال 1301 هـ . ش به حدود 45 كیلومتر مربع در سال 1320 هـ .ش رسید. یعنی مساحت شهر در ظرف كمتر از 20 سال، تقریباً دو برابر شد. هسته مركزی شهر نیز با توجه به جاذبه شمال شهر و شمیرانات به طرف آن كشیده می‌شود، به طوریكه امروزه مركز تهران از بازار به خیابان انقلاب تغییر مكان داده است، یعنی 4 كیلومتر حركت كرده است. در نقشه‌های گسترش شهر تهران در دوره‌های مختلف، این تغییرات به وضوح دیده می‌شود. جمعیت شهر تهران در طی سالهای 1166 هـ . ش تا 1365 هـ . ش از بیست هزار نفر به 6 میلیون نفر رسید. یعنی 300 برابر و وسعت شهر از 2/7 كیلومتر مربع به 620 كیلومتر مربع رسید یعنی وسعت شهر 76 برابر شد.