صنعت جهانگردی1

به منظور درك محیط نوین جهانگردی و درك مسئله ها و چالش هایی كه پیش روی دست اندركاران این صنعت قرار دارد مروری گذار بر روند تاریخی این صنعت از اهمیت خاصی برخوردار است .

عهد باستان :

مردم متعلق به تمدنهای ماقبل تاریخ با این انگیزه مسافرت میكردند كه بتوانند غذا به دست آورنده ، از خطر دوری جویند یا به مناطقی كه دارای آب و هوای مساعدتری نقل مكان كنند . با افزایش مهارت و كسب فنون ، نیاز انسان به زندگی بدوی و خانه بدوشی كاهش یافت و در دوره های بعد انسان با انگیزه تجارت و تهاتر كالا مسافرت میكرد . درحالیكه امپراتوری های عهدباستان در قاره های آفریقا ، آسیا و خاورمیانه رشد میكردند ، ساختار زیربنایی ایجاب میكرد كه جاده سازی شود و راههای آبی بوجود آید و برای ساده تر شدن مسافرت و سایل نقلیه تهیه گردد. آغاز مسافرت های رسمی و دولت خود نتیجه مستقیم اقدامات حكام مناطق مختلف بود كه نمایندگان خود را به مكانهای دوردست اعزام مینمودند تا جنگلهای قبیله ای را اداره كنند و از شهروندان مالیات بگیرند .

در دوره های حكومت خانواده های سلطنتی در مصر مسافرت بیشتر با قصد تجارت و تفریح انجام میگرفت و اینگونه مسافرت ها رونق زیادی یافت . در آن زمان دولتها اقدام به جاده سازی كردند و در نقاط مختلف علامتهایی نصب گردید كه نشان دهنده فاصله نقاط بود . یونانیان باستان در امر پیشبرد و توسعه مسافرت و جهانگردی در دو زمینه خاص فعالیتهای چشمگیری كردند . نخست با ضرب سكه و جایگزین كردن آن به جای كالا مشكل مسافران را در امر حمل كالا برای انجام معاملات حل كردند و دوم زبان یونانی در سراسر حوزه مدیترانه رواج یافت و ارتباطات به صورت راحت تری برقرار میشود . فردی به نام پوسانیاس كه اهل یونان بود درسال 170 میلادی كتابی به نام راهنمای یونان منتشركرد كه این كتاب مشتمل بر 10 جلد بود و مسافران را راهنمایی میكرد .

امپراطور روم زمانی كه به اوج خود رسید مقامات دولتی و طبقه حاكم روزهای صلح و آرامش را در تفریح بسر میبردند و كسانی كه از امپراطوری روم باستان به خارج میرفتند به خرید كالا علاقه نشان میدادند. مسئله پنهان كردن كالاهای گمركی در آن زمان رواج یافت زیرا 25% واردات به عنوان عوارض گمركی ضبط میگردید .

تمدنهای آسیایی هم تاریخ بلند بالایی از سیاحت دارند كه نمونه های بارز آن وجود تفریحگاههایی در مناطق خوش آب و هوای چین و ژاپن در مناطق تابستانی میباشد .

قرون وسطی :

سده پنجم تا چهاردهم میلادی را قرون وسطی مینامند . در این دوره مسافرت و تجارت رونق خود را از دست داد زیرا جاده ها تقریبا از بین رفته و شرایط مسافرت بسیار مشكل و حتی خطرناك شده بودم . در سده چهاردهم مسافرت به قصد زیارت به صورت یك پدیده انبوه درآمده بود و مسیحیان به بیت المقدس و روم مسافرت میكردند. مسئول كاروان در ازای مبلغ مشخصی كه دریافت میكرد همه هزینه های مربطو به رفت و برگشت را میپرداخت : كارت عبور ، غذا ، خوابگاه و استراحتگاه حیوان . برای حمل مسافران و رهایی از دیوان سالاری این اشخاص رشوه پرداخت میكردند . از مشهورترین جهانگردان میتوان به ماركوپولو و سرجان مندویل اشاره كرد.⁽¹⁾

رنسانس :

از سده چهارده تا هفده بیشتر مسافرتها با هدف كسب دانش و تجربه آموزی انجام میشد . اروپاییان در قرن 15 و 16 میلادی به اكتشاف دریایی مهمی دست یافتند و پس از عبور از مغرب و جنوب آفریقا سرانجام به جنوب شرقی آسیا راه یافتند . در انگلستان ملكه الیزابت اول برای تربیت نمایندگان خارجی برای گروهی از اشراف گذرنامه صادر میگرد و این افراد برای كسب دانش و تجربه های جدید معمولا به چین مسافرت میكردند . نجبا و اشراف زادگان فرانسوی نیز برای تكمیل تحصیلات و كسب تجربه اقدم به مسافرت میكردند و آنها را توریست میخواندند .⁽²⁾

انقلاب صنعتی :

انقلاب صنعتی كه از سال 1750 تا 1850 ادامه یافت پایه و اساس گردش های دسته جمعی را بوجود آورد . در این دوره كارگران ساده كشاورزی كه در مناطق روستایی وجود داشتند رهسپار شهرها و كارخانه های تولیدی شدند وهمین مسئله باعث تغییرات ژرف اقتصادی و اجتماعی شد . بروز انقلاب در امرحمل ونقل ابتدا در راههای آهن و كشتی های نجار اتفاق افتاد وسپس با ساخت اتومبیل ادامه یافت و در نهایت باعث استفاده جهانگردان از هواپیما و مسافرت بقاط دوردست دنیا شد  . این تحولات منجر به پیدایش اولین تشكیلات سازمان یافته جهانگردی شد . تدوین قوانین و مقررات در زمینه حق مرخصی برای كارمندان و از طرف دیگر بالارفتن سطح زندگی مردم وعلاقه مندی به بهبود وضع زندگی و كنجكاوی نسبت به وضع زندگی و پیشرفت سایر ملل كممك شایانی به توسعه جهانگردی نمود[1].

جهانگردی انبوه پیامد منطقی تغییرات كلیدی اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی و تكنولوژیكی پس از جنگ جهانی دوم بود . مسافرت باجت در سال 1958 نقطه عطف سفرهای انبوه به شمار میرود . جهانگردی انبوه تا اواسط سالهای 1970 موضوع روز بود و از آن پس به تدریج جهانگردی نوین جایگزین آن شد . باید اذعان كرد كه جهانگردی انبوه یكباره ناپدید نمیشود و یا جهانگردی نوین كاملا جایگزین نمیشود ، معهذا نرخ رشد جهانگردی نوین از این زمان از جهانگردی قدیم پیشی میگیرد .[2]