اتحاد اسلامی از دیدگاه روایات1

قرآن برای دستیابی به سعادت است كه به اموری اشاره می كند كه می‌توان از آنها به عنوان عوامل بیرونی و درونی اتحاد و انسجام یاد كرد. از آنجایی كه روش و هدف واحد به عنوان اصلی ترین مؤلفه های اتحاد و اتفاق مطرح می باشد و امت و جامعه بی آن، تحقق وجود نمی یابد، قرآن مسئله پذیرش كامل دین اسلام را به عنوان مهمترین عامل اتحاد در انسجام برمی شمارد، قرآن از عدم پیوستگی درونی انسان‌ها به عنوان مانع مهم اتحاد نام می برد و از مردمان می خواهد تا با تزكیه نفس و پیروی اصول تقوی و تقویت هنجارهای اجتماعی اتحاد را در جامعه گسترش دهند. تأكید قرآن بر احسان، نیكوكاری و انفاق و دیگر رفتارهای پسندیده و معروف به عنوان تأكید بر عوامل اتحاد است در نهایت قرآن اعتصام چنگ زدن به ریسمان الهی،‌ نظارت و كنترل همگانی و توجه به نقاط مشترك را عامل مهمی برای رهایی از تفرقه و ایجاد اتحاد و انسجام برمی شمارد.

در این تحقیق سعی شده به عوامل دیگری كه در ایجاد اتحاد و انسجام مسلمانان مؤثر است پرداخته و اهمیت اتحاد جامعه مسلمانان و آثار اتحاد و همبستگی نیز مورد بررسی قرار گیرد.

مقدمه

دین اسلام منادی توحید و انسجام و وحدت و یگانگی است زیرا پیامبر اسلام از بعثبت تا وفات همواره در آموزش ها و تعالیم خود و در عمل، در جهت نفی تفرقه و اختلاف و تحكیم پایه های وحدت و همبستگی و اخوت و همدلی میان جامعه مسلمانان گام نهاده است. اتحاد و انسجام اسلامی در متن دین و محتوای تعالیم آسمانی قرآن و مكتب اسلام و همچنین در اعتقادات عمومی مسلمانان، جایگاه محكم و استواری دارد و در حد فریضه،‌ الزام آور و ضروری است. خداوند در آیات متعددی مسلمانان را به وحدت و انسجام و همبستگی سفارش نموده و از اختلاف باز می دارد: «و اعتصمو بحبل الله جمیعاً و لاتفرقوا» همگی به رشته دین خدا چنگ زده و راه های متفرق نروید.

بنابراین بزرگترین محور وحدت و انسجام، دستورات الهام بخش خداوند در قرآن كریم است كه به وسیله پیامبر اعظم (ص) به مسلمانان ابلاغ شده است. سرپیچی از دستورات خداوند شرك محسوب شده و مایه اختلاف و تفرقه می شود و علت اصلی تفرقه میان مسلمانان در عدم پیروی از دستورات الهام بخش الهی است. در عصر حاضر امام خمینی (ره) وحدت كلمه را ضروری ترین نیاز برای مسلمانان معرفی نموده است. سپس مقام معظم رهبری (مدظله العالی) با حساسیت ویژه ای در طول سال های ولایت و رهبری خویش، خط مشی ها و نقطه نظرات كلیدی و راهبردی را جهت انسجام و وحدت مسلمانان بیان فرموده اند كه توانسته است به میزان بسیار تعیین كننده ای مخاطرات و توطئه ها و دسیسه های شوم استكبار جهانی را به حداقل كاهش دهد با توجه به گستردگی موضوع، بررسی تمام ابعاد موضوع در یك مقاله نمی گنجد. اما در این نوشته به دلیل رعایت اصل اختصار و همچنین كاربردی بودن بحث شمه ای از دیدگاه اسلام (قرآن، نهج البلاغه، نهج الفصاحه و غررالحكم) در ارتباط با اتحاد و انسجام اسلامی بررسی می شود.

اهداف تحقیق:

هدف كلی:

شناخت دیدگاه اسلام درباره اتحاد و انسجام اسلامی

اهداف فرعی:

• تعریف اتحاد و وحدت
• دستیابی به تفاوت بین وحدت و اختلاف
• شناخت اركان اتحاد و همبستگی از دیدگاه اسلام
• تعیین آثار اتحاد و شناخت علل شكست اتحاد و ایجاد تفرقه میان مسلمانان

روش تحقیق:

مقاله تهیه شده به روش توصیفی و بر مبنای تحقیق كتابخانه ای تنظیم شده است. تحقیق كتابخانه ای از آن جهت دارای اعتبار می باشد كه می توان با اتكاء به یافته های قبلی دیگران مطالب نو، آموزنده و بدیع ارائه داد. بنابراین با مراجعه به قرآن، نهج البلاغه، نهج الفصاحه و غررالحكم و كتاب های مرتبط دیگر سعی در جمع آوری اطلاعات و سازماندهی آنها در نیل به اهداف مورد نظر شده است.