سلامت بی‌تردید مهم‌ترین جنبه از مسائل حیات انسان به شمار می‌رود كه از دوران قدیم ذهن اندیشمندان را به خود مشغول كرده است. كسانی نظیر افلاطون كه سلامت را به عنوان «هماهنگی میان عملكردهای بدن» و افرادی نظیر جالینوسی كه در مقابل سلامت، بیماری را به عنوان «برهم خوردن تعادل» فرض كرده‌اند جزء متقدمینی هستند كه به تعریف این مفهوم پرداخته‌اند. همچنین در طول 30 سال گذشته تعداد زیادی از تحقیقات مربوط به سلامت تعاریف متعددی از آن ارائه كرده‌اند. به عنوان نمونه در منابعی نظیر مركز ملی سلامتی آمریكا، 1964؛ بیلوك، 1971؛ برسلو، 1972؛ الینسون، 1974؛ بالینسكی و برگر،1975؛ كاپلان، 1976؛ ساكت، 1977؛ سازمان بهداشت جهانی، 1979؛ ویر، 1981؛ هیدی و دیگران ، 1985 و … تعاریف گوناگونی از مفهوم سلامت به چشم از می‌خورد (Blaxter,1998:2) كه سعی خواهد شد تعاریفی كه نزدیكی بیشتری با اهداف تحقیق حاضر دارند مورد اشاره قرار گیرند.

به‌طور كلی در تعاریف پزشكی، سلامت معادل عدم وجود بیماری فرض می‌شود.  بنابراین در حوزة دانش پزشكی به جای ارائه تعریف از سلامت عموماً به ارائه تعریف بیماری بسنده می‌شود. یكی از این تعاریف كه مبتنی بر پزشكی جدید است بیماری را به عنوان «انحراف متغیرهای بیولوژیك قابل اندازه‌گیری از حد عادی یا وجود اشكال آسیب شناختی طبقه‌بندی و تعریف شده تلقی می‌نماید» (Ibid:3).

دانش دیگری كه به ارائه  تعریف از سلامت پرداخته است، جامعه شناسی پزشكی است. تعاریف جامعه شناختی از سلامت ضمن مدنظر قرار دادن عوامل بیولوژیك، بر عوامل اجتماعی، فرهنگی و روانی نیز تأكید دارند. به عنوان مثال منوچهر محسنی معتقد است سلامت از صفات بسیار متنوعی شكل می‌گیرد كه عبارتند از : آمادگی برای كار، تغذیه خوب، احساس شادابی و فقدان هرگونه غم و رنج (محسنی، 45:1376).

همچنین سازمان بهداشت جهانی تحت تاثیر تعاریف جامعه شناختی سلامت را «حالت رفاه و آسایش كامل روانی، جسمی و اجتماعی می‌داند و نه فقط فقدان بیماری و نقص عضو»(همان: 45). بنابر تعریف سازمان بهداشت جهانی، سلامت را می‌بایست با توجه به عواملی نظیر سن، جنس، جامعه و منطقه زیست و در قالب حدود هنجاری مورد بررسی قرار داد.

2-  بیماری

برای تكمیل بحث تعاریف سلامت، ضرورت دارد به مفهوم مقابل آن یعنی بیماری نیز پرداخته شود تعریف بیماری نیز همانند سلامت به سادگی امكان پذیر نیست و برحسب نوع جامعه، مراحل توسعه و مسائل فرهنگی، تعاریف متفاوتی از آن ارائه شده است.

بیماری را در غالب موارد «انحراف از حالت سلامت» تعریف كرده‌اند. به اعتقاد اغلب مردم بیماری حالتی است كه تحت تاثیر آن سلامتی انسان به مخاطره می افتد از نظر محیط شناسان بیماری پدیده ای است ناشی از ناتوانی ارگانیسم در ارائه پاسخ همساز به محیط (محسنی، 56:1376)، در حالی‌كمه در انگارة سنتی پزشكی بیماری ضایعه‌ای است در درون بدن انسان كه دو نوع شاخص پدید می‌آورد. اول حالتهایی احساسی كه بیمار به آن دچار می‌شود و به او هشدار می‌دهد كه وضع روبراه نیست كه به آنها نشانه ها (symptoms) گفته می‌شود و دوم نشان‌گرهایی كه بیان كنندة وجود ضایعة آسیب‌شناسانه نهفته‌ای هستند كه توسط پزشك تشخیص داده می‌شوند و به آنها علائم (signs) اطلاق می‌شود (آمسترانگ، 1372: 27) .

در طول سالیان OSHA و نیروی اجرائی دولت و هیئت مشاور به مواردی برخورد كردند كه برنامة ایمنی بهداشت به طور صحیح مدیریت شده و نیز مكانهایی كه میزان صدمات به طور فوق العاده ای كم بوده است. ویژگیهای معمول و رایج در این مكانها استفاده از سازماندهی و روشهای سیستماتیك جهت واگذاری مسئولیتهای مناسب به تمام مدیران، سرپرستان و كارگران جهت بازرسی منظم كنترل خطرات بالقوه موجود و همچنین هدایت و آموزش تمامی ارزیابی OSHAاز یك مكان برای vpp شامل:

گفتگو با مقامات و كاركنان شركت، بررسی مدارك و مستندات ایمنی، بازبینی همه مراحل كارخانه، مصابحه طیف وسیعی از كارگران كارخانه و كارگران قراردادی است.

تمی ارزیابی در جستجوی شرایط مطلوب، كارگرانی كه می دانند چگونه از خودشان محافظت كنند و در ارتباط با مدیریت از نظر مسائل ایمنی باشند و تیم مدیریتی كه كاملاً درگیر كنترل و پیشگیری از خطرات هستند، می باشند

1- برنامة مدیریت ایمنی:

خطوط راهنمای كلی شامل توجه و تشویق كاركنان در جهت مبادرت و پایه گذاری برنامه ای است كه به صورت سیستماتیك خط مشی و روشهای عملیات تمرینی متناسب جهت حفاظت كاركنان از خطرات بهداشتی و ایمنی را فراهم می كند یك برنامة مؤثر شامل پیش بینی تشخیص سیستماتیك، ارزیابی پیشگیری یا كنترل خطرات عمومی مكان كار، خطرات ویژه شغلی و خطرات بالقوه كه احتمالاً از شرایط قابل پیش بینی ناشی می شود، می باشد. اگر نه خطرات با خطرت بالقوه از نظر پنهانی شده و یا روشهای كنترلی پیشگیرانه با شكست مواجه خواهد شد و احتمال صدمه یا بیماری به طور چشمگیری افزایش می یابد و OSHA تصدیق می كند اگر چه طبق مقررات عمل كردن، هدف مهمی است، برنامه مؤثر با نگاهی فراتر، به نیازهای قانونی همه خطرات می پردازد. همینطور در صدد تلاش جهت جلوگیری از صدمات و بیماریها خواهد بود. اگر چه استانداردها راهنمای مهمی جهت تشخیص خطرات فراهم می كنند ولی آنها در همه حال كافی نیستند. موفقترین برنامه ها دارای نگرشی فراتر از استاندارد های دولتی و الزامات قانونی هستند. آنها منابع اطلاعاتی دیگری را در مورد خطرات دنبال می نمایند و همینطور از تواناییهای تحلیل گرایانه خویش برای جستجو و یافتن خطراتی كه توسط استانداردها تحت پوشش قرار نگرفته اند، استفاده می كنند. انگیزة آنها جلوگیری از صدمات و بیماریها و هزینه های اقتصادی و انسانی وابسته می باشد چه با قانون مطابقت داشته باشد و یا خیر.

OSHA تذكر می دهد كه آنچه در برنامه مدون گفته می شود اهمیت كمتری در مقایسه با آنچه كه در عمل با آن مواجه می شویم، دارد

یك برنامه مدون اصلاح شده به طور منظم خط مشی را توضیح می دهد و یا شفاف می كند و هرگاه مشكلی ما بین تقدم ایمنی و تولید به وجود آید، به عنوان نقطة وارسی   

(checkpoint) عمل كرده و اجرای منصفانه و مناسب قوانین ایمنی كار را ضمانت می كند.

برنامه مدون OSHA شامل: خطرات خاص محل كار : كنترل های اجرایی و مهندسی و نیازمندیهای pp^E ( لوازم حفاظت فنی  Personal  Protective  eqwpment ) می باشد.

صنعتی شدن و تولید فزاینده مخاطراتی گوناگون را برای نیروی كار به ارمغان آورده و موجب شود نیروی كار در معرض عوامل زیان آور بسیار قرار گیرد، عواملی كه جزء جدایی ناپذیر صنعت و تولید به شمار می آیند و همواره تندرستی نیروی كار را تهدید می كنند. از این رو حفاظت از تندرستی نیروی كار و بهسازی محیط كار از اهمیت شایان توجه برخوردار است.

این گزارش جهت بررسی مسائل بهداشت حرفه ای در كارخانه داروپخش طی یك دوره كارآموزی تهیه شده و سعی شده در آن پس از بررسی ها و ارزیابی ها و اندازه گیریهای انجام شده و ارائه اطلاعات لازم در زمینه مسائل مختلف و عوامل زیان آور كار پیشنهادات مفید و موثری جهت بهتر سازی محیط كار ارائه شود.

امید روزیكه نیروی كار در تمام صنایع ایران از سلامت و ایمنی كامل برخوردار شود.

بهداشت حرفه ای در صنایع داروسازی :

بهداشت حرفه ای در صنایع داروسازی از اهمیت بسزایی برخوردار است. زیرا محصول نهایی تولید شده در كارخانه های داروسازی دارویی بوده و مصرف كنندگان آن بیماران می باشند. بنابراین حفظ شرایط صد درصد بهداشتی مطابق استانداردهای بین المللی در محیط كارخانه امری است ضروری كه كنترل آن بر عهده مسئولین متخصص واگذار شده و آنها موظیف به نظارت مستقیم بهداشت محیط كار می باشند.

برای درك صحیح از مفهوم بهداشت حرفه ای در كارخانجات داروسازی بهتر است به تعریف بهداشت حرفه ای توجه كافی داشته باشیم در واقع بهداشت حرفه ای عبارتست از علم و هنر پیشگیری از اثرات سوئی كه در طرز كار، محیط كار و خصلت كار وجود دارد و سلامت شاغل را به خطر انداخته وباعث ایجاد بیماری های حرفه ای، مسمومیت های شغلی و حوادث ناشی از كار می شود ( براساس تعریف ALHA (انجمن متخصصین مهندسی بهداشت حرفه ای آمریكا) همانطور كه می دانیم مواد اولیه مصرفی در كارخانجات دارویی بیشتر از مواد شیمیایی تشكیل می یابد. بنابراین در صورت عدم استفاده صحیح از موارد مزبور عوامل شیمیایی مورد مصرف ممكن است در اثر تماس با اعضای بدن كارگران و با ورود به دستگاه تنفسی و گوارشی و همینطور از طریق پوست موجبات ناراحتی آنان را فراهم بسازد و با مواد شیمیایی ممكن است باعث تحریك و سایر عوارض دیگر گردد.

از جمله عوراض زیان آور فیزیكی كه در كارخانجات داروسازی ممكن است روی سلامتی كارگران اثر منفی داشته باشد می توان سروصدا، روشنایی، حرارت و امثال آنها را ذكر كردكه در بخشهای مختلف به نحوی موجبات ناراحتی كارگران را سبب می شوند  و می بایست راههای كنترل صحیح آنها را شناسایی نمود و در صورتیكه راه كنترل به نحوی وجود داشته باشد با وسایل حفاظت فردی مناسب اقدام به جلوگیری از عوارض نامطلوب آنها نمود.

این گزارش جهت بررسی مسائل بهداشت حرفه ای در كارخانه داروپخش طی یك دوره كارآموزی تهیه شده و سعی شده در آن پس از بررسی ها و ارزیابی ها و اندازه گیریهای انجام شده و ارائه اطلاعات لازم در زمینه مسائل مختلف و عوامل زیان آور كار پیشنهادات مفید و موثری جهت بهتر سازی محیط كار ارائه شود.

امید روزیكه نیروی كار در تمام صنایع ایران از سلامت و ایمنی كامل برخوردار شود.

بهداشت حرفه ای در صنایع داروسازی :

بهداشت حرفه ای در صنایع داروسازی از اهمیت بسزایی برخوردار است. زیرا محصول نهایی تولید شده در كارخانه های داروسازی دارویی بوده و مصرف كنندگان آن بیماران می باشند. بنابراین حفظ شرایط صد درصد بهداشتی مطابق استانداردهای بین المللی در محیط كارخانه امری است ضروری كه كنترل آن بر عهده مسئولین متخصص واگذار شده و آنها موظیف به نظارت مستقیم بهداشت محیط كار می باشند.

برای درك صحیح از مفهوم بهداشت حرفه ای در كارخانجات داروسازی بهتر است به تعریف بهداشت حرفه ای توجه كافی داشته باشیم در واقع بهداشت حرفه ای عبارتست از علم و هنر پیشگیری از اثرات سوئی كه در طرز كار، محیط كار و خصلت كار وجود دارد و سلامت شاغل را به خطر انداخته وباعث ایجاد بیماری های حرفه ای، مسمومیت های شغلی و حوادث ناشی از كار می شود ( براساس تعریف ALHA (انجمن متخصصین مهندسی بهداشت حرفه ای آمریكا) همانطور كه می دانیم مواد اولیه مصرفی در كارخانجات دارویی بیشتر از مواد شیمیایی تشكیل می یابد. بنابراین در صورت عدم استفاده صحیح از موارد مزبور عوامل شیمیایی مورد مصرف ممكن است در اثر تماس با اعضای بدن كارگران و با ورود به دستگاه تنفسی و گوارشی و همینطور از طریق پوست موجبات ناراحتی آنان را فراهم بسازد و با مواد شیمیایی ممكن است باعث تحریك و سایر عوارض دیگر گردد.