مدیریت رفتار سازمانی

شاید نخستین پرسش درباره ی مدیریت كه باید به آن پرداخته شود صرفاً این است كه چرا به مدیریت نیاز داریم؟ نیاز به مدیریت شاید در چند مفهوم خلاصه شود. ارتباط مسائل با یكدیگر و پیچیدگی رفتارهای انسانی.

اگر حجم كارهای گروهی كم بود و تكنولوژی و ؟؟ كاربردی برای زندگی نسبتاً ساده بود. نیاز اندكی به مدیریت به طور اعم و مدیریت رفتار انسانی به طور اخص وجود داشت. هر كدام می توانستیم راه خود را برویم و از تلاش های برنامه ریزی و مدیریت كه به طور اشتراكی انجام می شد بی بهره بودیم. به هر حال حقیقت آن است كه پیچیدگی روابط انسانی آن چنان زیاد است كه این حالت وجود ندارد.

در جوامع در حال رشد، مدیریت ممكن است با شكل دهی الگوی رشد به منظور دسترسی به الگویی دلپسند و جذاب برای سازمان ها سر و كار داشته باشند. ولی در جوامع كهن تری كه در حال رشد نیست در رشد نیز پیش بینی نمی شود مدیریت بیشتر به نگهداری و بهبود وضع موجود سر وكار دارد.

در اهمیت افراد درسازمان همین بس كه مدیریت را عبارت از كاركردن با دیگران دانسته‌اند. مدیران برای اینكه بتوانند با افراد كار كنند الزاماً باید ویژگی های شخصیتی افراد تحت سرپرستی خود را بشناسند و مطابق این ویژگی ها افراد را به كار ببرند، چرا كه بعضی از مشاغل و فعالیت ها با ویژگی های شخصیت افراد تطابق ندارد و همین عاملی می شود تا فرد و سازمان در رسیدن به هدف های خود با شكست مواجه شوند (مقیمی، سید محمد).

گروهی از محققان در زمینه مدیریت، اقدامات زیر را جهت بهبود وضعیت اصول اخلاقی در محیط های كاری پیشنهاد كرده اند:

1- با خود برخوردی اخلاقی داشته باشید

2- انتخاب كارمندان با استعداد

3- توسعه قوانین معنادار اخلاقی

4- آموزش اصول اخلاقی

5- تقویت رفتارهای اخلاقی

6- ایجاد موقعیت ها، واحدها و سایر مكانیسم های ساختاری جهت رویارویی با اصول اخلاقی (كریتنز- ترجمه1384) به طور كل رفتار سازمانی كه هدف ویژه این تحقیق پرداختن به آن می باشد عبارت است از مطالعه ی منظم (سیستماتیك) عملیات اقدامات، كارها و نگرش های افرادی كه سازمان را تشكیل می دهند. در رشته رفتار سازمانی سعی می‌شود تا مطالعه یا بررسی منظم جایگزین قضاوت شهودی می شود. (رابینز. استیفن.ص2)

بررسی ها نشان می دهد كه سیاست گذاران كشورهای توسعه یافته احساس می كنند كه عضوی اساسی و ؟؟ در برنامه ریزی تحقیقاتی نادیده گرفته می شود این عنصر ارتقاء و پیشرد قابلیت های مدیریت تحقیقات در عرصه های مختلف است. با وجود سرمایه گذاری ها و تسهیلات كافی تحقیقاتی در این كشورها نبود مدیران مجرب و آموزش دیده منتهی به افت بازده پژوهش ارائه طرح های نه چندان نوید بخش و كاهش اعتبار و اهمیت بخشی تحقیقات نسبت به توسعه می شود (پسران قادر، مجید، ص85،1384).

رهبری و مبانی مدیریت از نظر اسلام:

بسیاری به این اندیشه هستند كه با «مدیریت اسلامی» می توانند به قوانین مدیریت در جامعه اسلامی خود برسند و پدیده های علمی سازمان را با مباحث مدیریت اسلامی كه مكتب است و روش حل عادلانه این موضوعات را بیان می دارد حل نمایند. غافل از این كه مدیریت اسلامی در اینجا به هر قاعده اساسی اداری كه با اندیشه عدالت اجتماعی ارتباط یابد اطلاق می گردد و حال آنكه علم مدیریت یا اداره، شامل هر نظریه ای است كه رویدادهای عینی اقتصادی و اداری را دور از هر گونه اندیشه عدالت خواهانه و پیش ساخته ذهنی تفسیر می كند. در قلمرو رهبری سازمان كه در حقیقت رسالت اصلی مدیر است برخورداری از صفات رهبری و عامل و به احكام مكتب بودن از جمله عواملی است كه قدرت پیشبرد كار در حیطه‌‌ی سازمان ها را میسر می سازد (مشبكی، اصغر، 1385).

هدف های رفتار سازمانی:

رفتار سازمنی به دنبال چیست؟ به خوبی می دانیم كه این مسئله با مسئله بهبود و توسعه ی مهارت های انسانی سر و كار دارد ولی به صورت دقیق این هدف ها عبارتند از كمك به توجیه، پیش بینی و كنترل و رفتار سازمانی (پی. رابینز. استیفن. ص7).

لازمه ی رسیدن به این هدف ها مدیریت قوی رفتار سازمانی است زیرا مدیر روند حركت از وضع موجود به سوی وضعیت مطلوب را هدایت می كند و در هر لحظه برای ایجاد آینده‌ای بهتر تكاپو می كند و عزم جامعه را مجموعه مدیریت كشور هدایت می كند لذا امر مدیریت مهمترین مقوله ای است كه باید برای رشد فرهنگی و اقتصادی و سیاسی جامعه مورد توجه قرار گیرد.

در رفتار سازمانی، رفتار فرد یا گروه در رابطه با كار از اهمیت ویژه ای برخورد است اگر قرار باشد، كار خود را با درك پدیده ای آغاز كنیم باید آن را توجیه نمائیم این هدف كم اهمیت تر از بقیه باشد چون بعد از یك واقعیت رخ می دهد. (رابینز. استیفن. همان صفحه)

هدف از پیش بین توجه به رویدادهای آینده است با توجه به رشته علمی رفتار سازمانی مدیریت می تواند برخی از واكنش های رفتاری را نسبت به پدیده های ؟؟ پیش بینی كند. (رابینز. استیفن. همان صفحه)

در مقوله‌ی كنترل كردن رفتار سازمانی از تمامی جنبه های شخصیتی خود شناخت كافی ندارند پس باید زمینه هایی فراهم شود تا افراد نسبت به ویژگی های شخصیت خود وقوف یابند و نسبت به تقویت جنبه های مثبت و پرهیز از جنبه های منفی شخصیتی اقدام كنند (مقیمی. سید محمد. شناخت شخصیت كاركنان لازمه مدیریت رفتار سازمانی)

وظایف مدیریت جهت بهبود رفتار سازمانی:

در مقوله‌‌ی تقسیم كار شاید بتوان با احتمال بالایی بیان داشت كه اگر كارها تقسیم شوند سازمان می تواند در بسیاری  از موارد كارایی خود را بالا ببرد یا مانع از عدم كارایی شود. (رابینز. استیفن. ص859) پس از تصمیم بندی كارها سازمان باید مجموعه ای از كارها را دریك گروه قرار دهد و پس گروه ها را هماهنگ نماید از این رو سازمان از طریق تكیل دوایر یا گروه های ویژه كارها را به گروه های مختلف و تا حدی تخصصی تقسیم می كند (رابینز. استیفن. ص861).

مسئله مهمی كه در رشته رفتار سازمانی مطرح است این است كه به مدیران آموخته شود كه چگونه موجبات انگیزش كاركنان را فراهم آورند تا آنان نسبت به سازمان و كارفرمایان خود احساس وفاداری و تعهد بیشتری نمایند و در عین حال سازمان بتواند در صحنه رقابت هم باقی بماند. انگیزش یكی از ویژگی های روان شناختی انسان است كه به درجه یا میزان تعهد شخصی مربوط می شود انگیزش در برگیرنده عواملیا ست كه موجب رفتار انسان می‌شود. انگیزش و ایجاد انگیزه در افراد یك فرآیند مدیریتی است كه بین دو قطب قرار می‌گیرد. 1) عملیات ناشی از واكنش 2) عادت های آموخته شده (استونر. جیمز. ص758)

شاید ارزش و اهمیت مدیر در این باشد كه بتواند شخصیت و تفاوت های شخصیتی افراد را تشخیص دهد تردیدی نیست كه اگر فرد از نظر شخصیت با نوع كاری كه باید انجام دهد سازش داشته باشدعملكردی بهتر خواهد داشت و به نسبت كار خود رضایت بیشتری حاصل می كند. عمده مشكلاتی كه در زمان رخ می دهد ناشی از درك ؟؟ متقابل افراد از یكدیگر است و شناخت شخصیتی افراد مدیر را یاری می دهد تا از به وجود آمدن چنین وضعیتی جلوگیری كند و به توانمندی و ظرفیت های كاركنان پی ببرد (مقیمی. سید محمد).