مراحل ساختن ساختمان

در قرون اخیر كه رشد جمعیت در در دنیا و بطورچشمگیری رو به ازدیاد نهاد و بشر از لحاظ علمی و فنی مشكلات بسیاری را حل نمود، در ساختن مسكن نیز مانند سایر امور تحولات عمده­ای بوجود آورد و دیگر ساختن خانه­های تك واحدی جوابگوی احتیاجات جوامع بشری نبود. به همین علت سیستم خانه­سازی بكلی دگرگون شده و استفاده از مصالح مقاوم نیز مانند فولاد و سیمان در ساختمان رایج گردید و در اثر دسترسی به این مصالح و امكانات دیگر گسترش شهرها از افقی به عمودی تبدیل شد و امر آپارتمان سازی در ساختمانهای چندین  طبقه متدوال گردید.

با وجود اینكه هر ساله به مقدار زیادی به تعداد مسكن اضافه می­شود و در بیشتر ممالك پیشر فته تخریب ساختمانهای قدیمی نیز در شر ایط معمولی مجاز نمی­باشد. بعبارت دیگر بجای چند واحد جدید یك واحد مسكن قدیمی را خراب نمی­كنند. هنوز در هیچ یك از ممالك دنیا مشكل مسكن حل نشده، بلكه هر روزه به تعداد متقاضیان مسكن اضافه می­شود و هنوز حتی در هیچ یك از ممالك دنیا قسمت عمده­ای از درآمد خانواده صرف سكونت می­گردد.

بدین لحاظ در تمام دنیا خصوصاً در مملكت ما می­باید به امر ساختن مسكن و استفادۀ هر چه بهتر و بیشتر از مصالح ساختمانی توجه مخصوص بشود و برای رسیدن به این هدف ابتدا باید بطور دقیق ساختمان و انواع آن و اجزاء تشكیل دهندۀ آنرا بشناسیم.

مرحله اجرائی یك سازه را می­توان یكی از اساسی­ترین بخش­های ایجاد آن دانست كه در حقیقت تكمیل كننده روند طراحی و محاسبات سازه­­ای بوده و تضمین كننده استفاده مطلوب و ایمن از ساختمان میباشد.

پروژه­هایی كه در جریان مراحل و روند اجرائی آن قرار داشتیم دارای اسكلت بتنی با سقف تیرچه بلوك بوده كه طراحی، محاسبه و نظارت بر اجرای آن بعهده شركت مهندسین مشاورطرح هفتم بوده است.

در تهیه و تنظیم این گزارش نهایت تلاش بعمل آمده است كه در راستای نقطه نظرات ارشادی آن استاد محترم نكات و مواردی كه در حین اجرای پروژه مشاهده گردیده است و طرق حل مسائل اجرائی ملحوظ گردد.

فصل 1

 مراحل مختلف ساختن یك ساختمان

1-1- بازدید زمین و ریشه­كنی

قبل از شروع هر نوع عملیات ساختمانی باید زمین محل ساختمان بازدید شده و وضعیت و فاصله آن نسبت به خیابانها و جاده­های اطراف مورد بازرسی قرار گیرد و همچنین پستی  و بلندی زمین با توجه به نقشه ساختمان مورد بازدید قرارگرفته در صورتیكه ساختمان بزرگ باشد، همه پستی و بلندی و سایر عوارض زمین می­باید به وسیله مهندسین نقشه بردار تعیین گردد و همچنین باید محل چاه­های فاضلاب و چاه­آبهای قدیمی و مسیر قنات­های قدیمی كه ممكن است در هر زمینی موجود  باشد تعیین شده و محل آن نسبت به پی­سازی مشخص گردد و در صورت لزوم می­باید این چاه­ها با بتن و یا شفته پرشود و محل احداث ساختمان نسبت به زمین تعیین شده و نسبت به ریشه­كنی (كندن ریشه­های نباتی كه ممكن است درزمین روئیده باشد) آن محل اقدام شود و خاكهای اضافی به بیرون حمل گردد و بالاخره باید شكل مهندسی زمین و زوایای آن كاملاً معلوم شده و با نقشه ساختمان مطابقت داده شود.

1-2- پیاده كردن نقشه:

پس از بازدید محل و ریشه­كنی اولین قدم درساختن یك ساختمان پیاده كردن نقشه می­باشد. منظوراز پیاده­كردن نقشه یعنی انتقال نقشۀ ساختمان از روی كاغذ بروی زمین با ابعاد اصلی(یك به یك) بطوریكه محل دقیق پی­ها و ستون­ها و زیرزمین­ها و عرض پی­ها روی زمین بنحوی مشخص باشد . همزمان با ابعاد ریشه­كنی و بازدید محل باید قسمتهای مختلف نقشۀ ساختمان مخصوصاً نقشۀ پی­كنی كاملاً مورد مطالعه قرارگرفته بطوری كه در هیچ قسمت نقطۀ ابهامی باقی نماند. بعداً اقدام به پیاده­كردن نقشه بشود. باید سعی شود حتماً در موقع پیاده­كردن نقشۀ پی كنی استفاده گردد. برای پیاده كردن نقشه ساختمانهای مهم معمولاً از دوربین­های نقشه­برداری استفاده كرد. برای پیا ده­كردن نقشۀ ساختمانهای معمولی و كوچك از متر و  ریسمان بنائی كه به آن ریسمان كار هم می­گویند،  استفاده می­گردد. برای پیاده كردن نقشه با متر و ریسمان كار ابتدا باید محل كلی ساختمان را رو ی زمین مشخص نموده و بعد با كشیدن  ریسمان دریكی از امتدادهای تعیین شده و ریختن گچ یكی از خطوط اصلی ساختمان را تعیین می­نماییم و بعد خط دیگر ساختمان را كه معمولاً عمود بر خط اول می­باشد با استفاده از خاصیت قضیه فیثاغورث (در مثلث­های قائم­الزوایه مجذور وتر مساوی است با مجموع مجذورات دو ضلع دیگر) رسم می­نمائیم. معمولاً در اصطلاح بنائی استفاده از این روش را 3و4و5 می­گویند. زیرا در این طریق معمولاً اضلاع مثلث 3متر و 4متر و وترمثلث 5 متراست و برای مكانهای كوچكتر یا بزرگتر می­توان از مضربهای این اعداد استفاده نمود، مانند 30و 40 و 50 سانتی­متر و یا 6متر و 8متر و از 10متر. بهرحال امتدادAY كه عمود بر امتداد خطAX می­باشد بدست می­آید.

آن گاه سایر خطوط را موازی با دو خط فوق­الذكر رسم می­نمایند. ممكن است به علت قناس بودن زمین دو خط كناری نقشه برهم عمود نباشد. دراین صورت یكی ازخطوط میانی نقشه را كه حتماً بر خط اول عمود است انتخاب و رسم می­نمائیم. ممكن است برای عمود كردن خطوط از گونیای بنائی استفاده نمود. در این صورت دقت كار كمترمی­باشد. در موقع پیاده كردن نقشه برای جلوگیری از جمع شدن خطاها بهتر است اندازه­ها را همیشه از یك نقطۀ اصلی كه آنرا مبدأ می­نامیم، حساب نموده و روی زمین منتقل نمائیم بهتر است ابتدا از نقطۀA طول 3متر را جدا نموده تا نقطۀ Bبدست آید. آنگاه دوباره از نقطۀ‌A طول 7متر را (مجموع دو اندازه) جدا می­نمائیم تا نقطه C بدست آید. برای سایر اندازه­ها نیز همیشه باید از نقطۀ A اندازه بگیریم.

بعد از اتمام كار پیاده كردن نقشه و قبل از اقدام به گود برداری یا پی­كنی باید حتما ً مجدداً اندازه­های نقشۀ پیاده شده را كنترل نما ئیم تا حتی­المقدور از وقوع اشتباهات احتمالی جلوگیری شود. برای اینكه مطمئن شویم زوایای بدست آمدۀ اطاقها قائمه می­باشد باید دو قطر هر اطاق را اندازه بگیریم. چنانچه مساوی بودند ، آن اطاق گونیا می­باشد. به این كار اصطلاحاً چپ و راست می­گویند. البته چنانچه در این مرحله اطاقها در حدود 3 الی 4 سانتی متر گونیا باشد ندارد زیرا با توجه به اینكه پی­ها همیشه قدری پهن­تر از دیوارهای روی آن می­باشند لذا در موقع چیدن دیوار می­توان ناگونیائیها را برطرف نمود بطور كلی باید همیشه توجه داشت كه پیاده كردن نقشه یكی حساس­ترین و مهم­ترین قسمت اجرای یك طرح بوده و كوچكترین اشتباه درآن موجب خسارتهای فراوان می­شود.