سینتیك شیمیائی با سرعت انجام یك فرآیند شیمیائی و عوامل مؤثر بر سرعت سر و كار دارد.

اگر در محیط اطراف زندگی خود نگاه كنیم در اثر گذشت زمان، واكنش های شیمیائی در حال رخ دادن می باشند. برخی كند مانند زنگ زدن ، آهن و برخی تند مانند سوختن و یاخنثی شدن اسید و باز می باشند.

نكته: دقت شود در مورد سرعت خودبخودی بخودن معنا ندارد، به عبارتی خودبخودی بودن مفهوم سریع بودن را نمی رساند. بسیاری از واكنش های خودبخودی آنچنان كند می باشند كه شاید هفته ها و سالها در دمای معمولی رخ ندهند. مانند:

نكته: خودبخودی بودن واكنش بحثی است ترمودینامیكی و ترمودینامیك با تعیین سطح انرژی واكنش دهنده ها و فرآورده ها و تغییر آنتروپی است. وقوع واكنش را بررسی می كند، در حالی كه سینتیك دوباره چگونگی تبدیل آن‌ها به یك دیگر و شرایط بهینه برای انجام شدن واكنش را بررسی می كند.

نكته: سینتیك تابع مسیر است.

سرعت یا شتاب یك فرآیند عبارت است از تغییر یك كمیت معین در یك زمان معین. حال این كمیت معین می‌تواند غلظت –بو – زنگ و … باشد.

همچنان كه در علم فیزیك سرعت یك متحرك را با تغییرات جابه‌جائی متحرك در تغییرات واحد زمان. بیان می كنیم در علم شیمی نیز به دنبال یك كمیت مستقیم تا در واحد زمان تغییر كند. از آنجائی كه در حین یك واكنش شیمیائی تعداد مولها دستخوش تغییر می شوند بنابراین سرعت یك واكنش شیمیائی عبارت است از تغییر غلظت یك واكنش گر و یا یك فرآورده در واحد زمان.

مثلاً در واكنش  اگر بخواهیم سرعت را برحسب جزء A حساب كنیم. (در علم شیمی سرعت را با R نمایش می‌دهیم و از آنجائی كه سرعت یك واكنش ثابت نیست و با گذشت زمان تغییر می كند. همچون علم فیزیك به بیان سرعت متوسط واكنش می پردازیم یعنی  ) حرف R از كلمه Rate به معنای سرعت گرفته شده است.

توجه: [A] یعنی غلظت A بر پایه مول بر لیتر

حرف یونانی  (دلتا)‌به معنای تغییر یك كمیت اندازه گیری شده است.

نكته : سرعت در لحظه های مختلف واكنش با یكدیگر تفاوت دارد. به عبارتی سرعت یك واكنش در ابتدا زیاد و با گذشت زمان از آنجائی كه غلظت واكنشگرها رو به كاهش می‌گذارد كم می گردد.

. تكنولوژی برای ایجاد اولتراسوند و اختصاصات امواج صوتی سالها بود كه دانسته شده بود. اولین كوشش مهم برای استفاده عملی در جستجوی ناموفق برای كشتی غرق شده تیتانیك در اقیانوس اطلس شمالی در سال 1912 بكار رفت سایر كوششهای اولیه برای بكارگیری ماوراء صوت در تشخیص پزشكی به همان سرنوشت دچار شد. تكنیكها, بویژه تكنیكهای تصویرسازی, تا پژوهشهای گسترده نظامی در جنگ دوم بطور كافی بسط نداشت. سونار, Sonar (Sound Navigation And Ranging) اولین كاربرد مهم موفق بود. كاربردهای موفق پزشكی به فاصله كوتاهی پس از جنگ, در اواخر دهة 1940 و اوایل دهة 1950 شروع شد و پیشرفت پس از آن تند بود.

اختصاصات صوت

یك موج صوتی از این نظر شبیه پرتو X است كه هر دو امواج منتقل كننده انرژی هستند. یك اختلاف مهمتر این است كه پرتوهای X به سادگی از خلاء عبور می‌كنند درحالیكه صوت نیاز به محیطی برای انتقال دارد. سرعت صوت بستگی به طبیعت محیط دارد. یك روش مفید برای نمایش ماده (محیط) استفاده از ردیفهای ذرات كروی است, كه نماینده اتمها یا ملكولها هستند كه  بوسیله  فنرهای  ریزی از هم جدا شده اند (شكل A 1-20). وقتی كه اولین ذره جلو رانده می‌شود, فنر اتصالی را حركت می‌دهد و می فشرد, به این ترتیب نیرویی به ذره مجاور وارد می آورد (شكل 1-20). این ایجاد یك واكنش زنجیره ای می‌كند ولی هر ذره كمی كمتر از همسایه خود حركت می‌كند. كشش با فشاری كه به فنر وارد می‌شود بین دو اولین ذره بیشترین است و  بین  هر  دو  تایی  به طرف   انتهای خط كمتر می‌شود. اگر نیروی راننده جهتش معكوس شود, ذرات نیز جهتشان معكوس می‌گردد. اگر نیرو مانند یك سنجی كه به آن ضربه وارد شده است به جلو و عقب نوسان كند, ذرات نیز با نوسان به جلو و عقب پاسخ می دهند. ذرات در شعاع صوتی به همین ترتیب عمل می‌كنند, به این معنی كه, آنها به جلو و عقب نوسان می‌كنند, ولی در طول یك مسافت كوتاه فقط چند میكرون در مایع و حتی از آن كمتر در جامد.

به كار می گیرند، كه این معنا شامل آكوستیك نمی شود. آب جذب شده توسط اسفنج دوباره در دسترس خواهد بود، اما نوفه «جذب» شده توسط آكوستیك تایل را نمی توان دوباره به دست آورد. زیرا به صورت حرارت تلف شده است. مفهوم جذب آكوستیكی در درجه نخست شامل فضاهای داخلی می شود. اگر دیواری وجود نداشته باشد، صدا فقط در اثر افزایش فاصله منبع كاهش می یابد.

اگر فرض كنیم كه یك موج با انرژی تابشی معینی با زاویه ای تصادفی به سطحی برخورد كند، مقداری از انرژی تابشی به طرف محیطی كه سرچشمه شعاع تابشی در آن قرار گرفته است، منعكس می شود و بقیه انرژی تابشی به داخل مادة سطح مزبور نفوذ و غالباً از میان آن عبور می كند. با استفاده از روش شعاعی ضریب جذب به صورت زیر تعریف می شود

بنابراین ضریب جذب نمایانگر نسبتی از انرژی صوتی تلف شده به انرژی سرچشمه صداست كه مقدار آن از صفر تا یك متغیر است( یعنی از صفر تا صددرصد) بنابراین اگر ضریب جذب مساوی صفر باشد، به این معناست كه انرژی تلف شده و تمام صدا در فضایی كه سرچشمه در آن است باقی می ماند. این بدان معنی است كه تمام دیوارهایاز نظر آكوستیكی «سخت» هستند و انرژی باتابیده شده با انرژی تابشی برابر است. همان طور كه این ضریب به سمت 1.0 میل می كند، یعنی انرژی بیشتر و بیشتر تلف شده است و انرژی بازتابشی رفته رفته جزء كوچكتری از انرژی تابیده شده خوهد شد. از نظر آكوستیكی به چنین سطحی «نرم» گفته می شود.

به طریق مشابه ضریب عبوری را می توان به صورت زیر تعریف كرد:

انرژی كلی از جمع ضریب جذب و ضریب عبوری به صورت زیر به دست می آید.

از اتلافی كه به علت اصطحكاك به وجود می آید (تبدیل به حرارت) صرفنظر شده است. این اتلاف بر اثر اصطحكاك، بسیار اتلاف ناچیزی است، حتی در بالاتری مقدارش. بعداً خواهیم دید.

 مقدار عددی ضریب جذب همان طور كه قبلاً گفته شد، برای تمام موارد شناخته شده مقداری معین بین 1% (یك درصد) برای سطوح بسیار سخت مثل فولاد صیقلی یا بتن فشرده تا 99% برای مواد بسیار جاذب است. ضریب جذب یك پنجره باز 100 درصد  در نظر گرفته می شود.

بعضی ازكارخانه ها مواد جاذب آكوستیكی با ضریب جذب بالاتر از یك (یعنی جذب بهتر از 100 درصد) را هم در فهرستهای خود گنجانیده اند كه البته این كار، سود بردن از فقدان دانش پایه ای در مورد مفهوم جذب است.

در مورد تولیداتی كه معمولاً با نام « یونیت جاذب »  مشخص می شوند، ماده جاذب مثل جعبه كوچكی كه روی دیوار نصب شده باشد، نسبت به سطح  دیواره برآمده است. سطح بیرون آمده از دیوار تماماً با مواد جاذب پوشیده شده است، ولی جعبه به اندازة یك وجه خود از سطح دیورار را اشغال می كند. بنابراین، در این حالت در هر فوت مربع دیوار جذب بیشتری نسبت به حالتی كه سطح دیوار به طور عادی پوشیده شده باشد، خوهیم داشت. بنابراین سازندگان ضریب جذب این تولیدات را بیشتر از صد درصد ذكر می كنند. حال اگر این یونیتها متصل به هم نصب شوند، به طوری كه صدا ب وجه های كناری برخورد نداشته باشد، ادعاهای سازندگان تحقق نخواهد یافت. برای اینكه یونیتهای جاذب موثر باشند، باید با فاصله از یكدیگر قرار بگیرند. در غیر اینصورت جذب در هر فوت مربع سطح دیوار به كمتر از صد درصد نزول می كند.

در حال حاضر با توجه به پایین بودن قیمت انرژی در ایران، هزینه مصرف انرژی در صنعت سرامیك كشور حدود 48/11 درصد از كل هزینه تمام شده محصول است.

فرآیند تولید:

در فرآیند تولید با حذف فرآیندهای زاید و كاهش تلفات مواد و انرژی می توان بهره وری سیستم تولید را افزایش داد كه موجب پائین آمدن هزینه های تولید، افزایش راندمان تولیدی و بالا رفتن كیفیت محصول می گردد. این امر با بهبود راندمان مصرف انرژی در فرآیندها، سیستم ها و تجهیزات مصرف كننده انرژی و بازیافت انرژی در صنایع امكان پذیر می باشد.

در صنایع كاشی بخش پخت بیشترین مصرف انرژی الكتریكی را به خود اختصاص می دهند كه با توجه به نمودارهای شاخص انرژی در صنعت سرامیك كشور به طور میانگین به ازاء تولید یك متر مربع كاشی دیوار 3/173 كیلو وات ساعت انرژی الكتریكی 62/133 مگاژول انرژی فسیلی مصرف می شود.

شاخص پایین تر از خط متوسط مصرف ویژه انرژی در بعضی كارخانه ها به مفهوم مصرف بهینه انرژی در آن كارخانه نیست بلكه میتوان گفت كه نسبت به سایر كارخانه ها وضعیت بهتری دارد و ممكن است. با انجام بررسی وضعیت انرژی كارخانه پتانسیل صرفه جویی داشته باشد و بایستی با استانداردهای جهانی مصرف انرژی این صنعت مقایسه گردد.

راهكارهای بهینه سازی مصرف انرژی:

1- راهكارهای عمومی:

- استفاده از كنترل كننده های توان و سرعت در كمپرسورهایی كه به طور متناسب
بی بار می شوند.

- تفكیك مصارف بخش های مختلف كارخانه  از طریق نصب كنتورهای دائم در مسیر تغذیه الكتریكی هر بخش.

- نصب خازن در كنار مصرف كننده های عمده جهت اطلاع ضریب قدرت

- كاهش ضریب همزمانی مصرف كننده های عمده برق به منظور كاهش دیماند و افزایش ضریب بار كارخانه

- كاهش نشتی در سیستم تولید و توزیع هوای فشرده

- كاهش دمای هوای ورودی به كمپرسور ( جهت افزایش راندمان كمپرسور)

- اجرای برنامه منظم تعمیر و نگهداری تأسیسات و تجهیزات

- نصب درب های اتوماتیك و یا سیستم پرده هوا

- ( Air Curtain System ) به منظور جلوگیری از اتلاف حرارت و انرژی در ورودی سالن های تولید

- اجرای برنامه های مدیریت روشنایی در كارخانه

- عایق كاری لوله های بخار آب گرم در طول مسیر انتقال و توزیع

- بارگذاری مناسب موتورهای AC و ترانسفورماتورها

2- فرآیند تولید:

* بخش آماده سازی مواد و شكل دهی

- كاهش مصرف انرژی الكتریكی در ساعات اوج بار در بخش سنگ شكن، بالمیل های تهیه بدنه و لعاب.

- بكارگیری كنترل كننده های توان و راه اندازهای نرم در الكترو موتورهای بالمیل ها

- جایگزین كردن الكترو موتورهای كوچكتر متناسب با بار در همزن های دوغاب

* بخش كوره های پخت:

بازیافت حرارت اتلافی گازهای خروجی حاصل از احتراق ( با استفاده از یك مبدل حرارتی) و هوای داغ خروجی از قسمت های خنك كن كوره ( به طور مستقیم) كه كاربرد آن به صورت موارد زیر می باشد:

1- تغذیه هوای مورد نیاز مشعل ها

2- خشك كردن بیسكویت های خروجی از پرس ( قبل از ورود به كوره پخت لعاب)

3- خشك كردن كاشی های لعاب كاری شده ( قبل از ورود به كوره پخت لعاب)

- جایگزینی كوره های تونلی به جای كوره های غلتكی

- تنظیم هوای اضافی در مشعل و كوره

- كنترل فرآیند و سیكل پخت كوره ها

- تنظیم و كالیبره كردن ترموكوپل های كوره

- درزبندی و پر كردن منافذ بین دیوار كوره و ریل و واگن در كوره های تونلی

- استفاده از الكترو موتورهای راندمان بالا در فن كوره ها

مواد اولیه:

مواد اولیه مورد نیاز برای تهیه كاشی از منافع مختلف تهیه می شود. این مواد كه بدنه كاشی را شكل می دهند به شرح زیر می باشند:

1- فلداسپات مظفری از اردكان

2- كائولن SP300 از آباده شیراز

3- كائولن SPk از آباده شیراز

4- كائولن رسی- آهكی از كازرون

5- كائولن فردوس

پوشش الكیدی یا اپوكسی برای همه آشناست ولی كسی تا به حال نام پوشش دی اكسید تیتانیم یا متیل اتیل كتون به گوشش نخورده است . در این فصل ، انواع رزین یا پلیمرهای مورد استفاده در پوشش بهمراه نقاط ضعف و قوت آنها بحث می شود . حتی در یك خانواده پوشش ، ممكن است پوششهای با خواص فیزیكی و شیمیایی كاملاً متفاوت وجود داشته باشد . یكی از جذابیتهای علم پلیمر ، گسترده بودن آن است مثلاً تغییرات جزئی در ساختار مونومر یك اكریلیك ، پلیمری با خواص كاملاً متفاوت ایجاد خواهد كرد. اپوكسی ممكن است سخت و شكننده یا نسبتاً نرم و انعطاف پذیر باشد . در این بحث های كلی بایستی مواظب استثناها بود .

رزین ها  و روغن های طبیعی :

قرنها است كه از این مواد برای ساخت پوشش تزئینی و محافظ استفاده  می شود . این مواد از منابع طبیعی نظیر باقیمانده گیاهان ، حیوانات و فسیلها بدست می آیند . هر چند روغنهایی مثل روغن بزرك یا روغن ماهی ، رزینهای طبیعی هستند ولی به صورت جداگانه توضیح داده می شوند .

رزین های طبیعی :

بسیاری از رزینها طبیعی از شیره درختان حاصل می شوند كه برای حفاظت درخت در برابر بریدگیها و زخمها از آن تراوش می نماید . بسیاری از آنها دارای گروه عامل كربوكسیل و اسیدی هستند كه اسیدی بودن آن برحسب عدد اسید بیان می شود (میلیگرم هیدروكسید پتاسیم لازم برای خنثی كردن اسید یك گرم رزین). رزین های طبیعی معمولاً وزن ملكولی نسبتاً بالا و در حالت خالص در دمای اطاق ، جامدند ، اغلب برای تولید روغن جلا ، آنها را با مقادیر مختلف روغن نباتی ، حرارت می دهند. رزین طبیعی باعث سختی ، جلا ، مقاومت در برابر رطوبت و بهبود زمان خشك شدن می شود در حالیكه روغن نباتی باعث انعطاف پذیری و دوام می شود .

المی ، كوپال ، دامار و روسین نمونه هایی از رزین های طبیعی هستند كه از درختان ، گیاهان و فسیلها بدست می آیند .

المی رزین نرم دارای محدوده ذوب C 120 – 80 و عدد اسید پایین  (35 - 20) است كه از درختی در فیلیپین بدست می آید . با بسیاری از رزینها و حلالها سازگار است و به لعاب و جلا ، انعطاف پذیری می بخشد .

بر خلاف المی ،كوپال ماده سخت دارای وزن ملكولی بالا و دمای ذوب بالا  (C 149) است و عدد اسید آن در انواع نیوزیلندی 50 و در انواع آفریقای مركزی 140 است . دارای مواد فسیل شده كه از درختان مختلف TROPICAL بدست می آید می باشد كه اگر تحت دما و فشار ، تقطیر نشود كاربرد كمی خواهد داشت . پس از تقطیر ، جلاهای با دوام و مقاومت اتمسفری عالی تولید می نماید . كوپال مانیلی كه در فیلیپین یا هند شرقی بدست می آید فسیل نیست بلكه از Tapping درختان زنده بدست       می آید كه تا حدی نرمتر از كوپال فسیلی و در الكل قابل حل است . انواع فسیلی    سخت تر نیز در دسترس می باشد .

دامار رزین نسبتاً نرمی با محدوده ذوب C113 – 70 و عدد اسید پایین (30 - 20) است . دامار از درختان خاصی در هند شرقی بدست می آید و حتی در حلالهای هیدروكربنی ضعیف نیز قابل حل است .

این ماده برای جلاها ، لعاب های نیتروسلولزی و حتی به عنوان اصلاح كننده در پوشش های الكیدی خاصی استفاده می شود . دامار براقیت و دوام رنگ را بهبود  می بخشد.

روسین كه به كولوفونی نیز معروف است یكی از كاربردی ترین رزین های طبیعی است كه دارای نقطه ذوب حدود C80 است . بسیار اسیدی( دارای عدد اسید 180 - 150) و در الكل و هیدروكربنها قابل حل است . از Pine درختان تراوش می شود و بصورت DOMESTICALLY می تواند بدست آید . از نظرشیمیایی دارای مشتقات فنان ترین (هیدروكربن آروماتیك چند   هسته ای) نظیر اسید ابتیك (شكل 5-1)است.

روسین معمولاً مقاومت ضعیفی در برابر آب و قلیاها دارد ، با گذشت زمان اكسید   می شود تا حدی TACKY است . بخاطر این نواقص ، اغلب از روسین بعنوان PRECURSOR در ساخت دیگر رزین ها استفاده می شود . وقتی روسین با گلیسرول یا دیگر الكل های پلی هیدریك واكنش بدهد به محصولی بنام GUM استری تبدیل می شود كه ماده ای سخت و برای تولید جلا از آن استفاده می شود . واكنش ، بین گروه اسیدكربوكسیلیك (- COOH) روسین و گروه هیدروكسیل گلیسرول برای تولید استر با وزن ملكولی بالاتر ، انجام می پذیرد.

وقتی روسین با ایندریك مالئیك (شكل 5-2) و سپس با گلیسرول (شكل5-3) واكنش بدهد استرهای مالئیك روسینی ایجاد می شود . عدم اشباع CONJUGATED روسین اولیه حذف می گردد بنابراین دوام رنگ بیشتر می شود و محصول كه دارای وزن ملكولی بالاتر است  TACKINESS روسین را ندارد . استرهای مالئیك روسین همراه با روغن های نباتی برای تولید چسب هایی كه به مرور زرد نخواهد شد ، برای بهبود براقیت و سختی الكیدها و در ساخت جلاها استفاده می شوند . شلاك یك رزین طبیعی است كه نسبت به موادی كه تاكنون توضیح داده شد دارای منشاء كاملاً متفاوت می باشد . شلاك EXCRETION حشره LAC است كه بومی هند و تایلند  می باشد.

برای تغذیه چهارگروه از جوجه ها (شامل دو گروه شاهد و دو گروه واكسینه شده) از جیره غذایی فاقد داروهای ضد كوكسیدی استفاده گردید. در جیره غذایی دو گروه دیگر به میزان 2/0 درصد داروی كلوپیدول به غذا اضافه گردید. در سن 26 روزگی از هر یك از گروههای شاهد، واكسینه شده دریافت كننده دارو، یك گروه از طریق خوراندن سوسپانسیون حاوی مخلوط چهار گونه ایمریا، مورد چالش قرار گرفته و آلوده گردید.

جهت بررسی میزان ااسیست دفع شده از طریق مدفوع، از روز هفتم پس از ایجاد آلودگی تجربی، نمونه های فضولات جمع آوری از نظر میزان OPG مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین نسبت به اندازه گیری شاخص های تولیدی در سنین 21، 42 و 49 روزگی اقدام شد. نتایج بدست آمده نشان دادند كه استفاده از دارو (كلوپیدول) یا واكسن (ایراكوك) موجب كاهش معنی دار میزان دفع ااسیست در مقایسه با گروه شاهد گردید (05/0)، در حالی كه بین دو گروه تحت درمان با دارو یا واكسن تفاوت معنی دار وجود نداشت (05/0P>).

ایجاد آلودگی تجربی موجب كاهش معنی دار میانگین وزن بدن و بازدهی غذا جوجه‌های آلوده در مقایسه با جوجه های غیر آلوده گردید (05/0). در ارتباط با اثر روش كنترل، نتایج حاصل بیانگر آن می باشند كه تجویز دارو یا واكسن ضد كوكسیدی برای جوجه های آلوده سبب افزایش معنی دار وزن بدن (05/0) و بهبود نسبی بازدهی غذا گردید، اما اختلاف بین گروه تحت درمان با دارو (كلوپیدول) و گروه دریافت كننده واكسن (ایراكوك) از نظر شاخص های تولید معنی دار نبود (05/0P>).

به منظور بررسی اثر ویتامین A بر افزایش كارآیی واكسن ضد كوكسیدیوز در جوجه‌های گوشتی، تعداد 480 قطعه جوجه گوشتی نو یكروزه از سویه تجاری Ross براساس طرح آماری كاملاً تصادفی و با آرایش فاكتوریل 2*2 به چها گروه مساوی تقسیم گردید. بطوریكه هر گروه شامل سه زیر گروه و هر زیر گروه مشتمل بر 40 قطعه جوجه بود. شرایط نگهداری برای تمامی گروهها یكنواخت و استاندارد بود. برای تغذیه دو گروه اول و سوم از مكمل ویتامین A استفاده گردید و نیز دو گروه سوم و چهارم در برابر عفونت تجربی كوكسیدیوز واكسینه گردیدند و گروه دوم بدون دریافت ویتامین A و واكسن به عنوان شاهد انتخاب شد.

جوجه های هر چهار گروه آزمایشی در سن 26 روزگی (سه هفته بعد از تجویز واكسن ضد كوكسیدیوز) با دریافت 100 میكرولیتر از سوسپانسیونه حاوی مخلوطی از چهار گونه ایمدیا بطور تجربی آلوده شدند.

در نهایت، میزان OPG در روزهای 7-13 و شاخصهای تولید در سنین 3، 6و7 هفتگی مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج بدست آمده، نقش واكسیناسیون در كاهش میزان OPG معنی‌دار بود لیكن با افزایش ویتامین A تأثیر مشخص و معنی‌داری بر كفایت و كارآیی واكسن مشاهده نگردید. مكمل ویتامین A میزان تلفات را در حد قابل قبولی كاهش داد. تجویز واكسن همراه با مكمل ویتامین A تا حدودی شاخصهای تولید را بهبود بخشید.

مقدمه

مسئله كمبود مواد غذایی و بخصوص پروتئین حیوانی یكی از بزرگترین مشكلات كشورهای در حال توسعه می‌باشد. عوامل مختلفی از جمله ارزش غذایی، سلامت گوشت، سرعت رشد، بازده بالای لاشه و سهولت تغذیه باعث گردیده است كه از نظر تأمین پروتئین، گوشت طیور نسبت به گوشت سایر حیوانات حائز اهمیت و برتری باشد. بنابراین باید گامهای موثرتری جهت پیشبرد صنعت طیور برداشته شود. یكی از مهمترین اقدامات، پیشگیری از بروز بیماریهای عفونی مانند بیماری كوكسیدیوز است.

كوكسیدیوز بیماری مهمی از لحاظ اقتصادی در صنعت طیور می‌باشد كه باعث كاهش جذب غذا و به دنبال آن كاهش راندمان تولید می‌گردد. بطور معمول از داروهای مختلفی همراه با غذا یا آب برای مهار بیماری و افزایش میزان تولید استفاده می‌شود، لیكن گران بودن داروهای شیمیایی، بروز مقاومت دارویی و ایجاد گونه های مقاوم در مقابل داروهای شیمیایی، تضعیف سیستم ایمنی، مسمومیت های سلولی همراه با كاهش بازدهی در گله و نیز آثار سوء زیست محیطی ناشی از ورود مستمر داروهای شیمیایی در طبیعت و عواقب نامطلوب حاصل از حضور بقایای دارویی در فرآورده های غذایی از جمله مهمترین عوامل محدود كننده مصرف این تركیبات می‌باشند. از طرف دیگر پیچیدگی چرخه حیات ارگانیسم و پاسخ ایمنی، توسعه واكسیناسیون را با مشكل مواجه كرده است. لذا با توجه به مشكلات فوق، اتخاذ یك روش كنترل نوین بدون عوارض سوء كه مبتنی بر ایمنی، تغذیه و ژنتیك باشد، ضروری به نظر می رسد. در این طرح، اثرات استفاده از ویتامین A در خوراك همراه با انجام واكسیناسیون جهت پیشگیری از وقوع كوكسیدیوز مورد مطالعه قرار گرفته است.

جرم ویژه پایین دلیل دیگر استفاده از آنها می‌باشد. این دو مزیت عمده را می‌توان با استفاده از لایه‌های تقویت شده با الیاف برای طرفین بهبود بخشید. زمانی كه چنین ساختاری تحت بار فشاری در جهت Q یا بارهای برشی صفحه‌ای قرار بگیرد بطرق مختلفی احتمال شكستن آن وجود دارد. یكی از راههای واضح با تنش بیش از اندازه می‌باشد. قبل از اینكه تنش بیش از حد وارد شود، ساختار می‌تواند به روشهای مختلفی خم شود. در نتیجه پیدات كردن یك روش كلی برای آنالیز خمش صفحات كامپیوزیتی ساندویچی بسیار مطلوب می‌باشد.

از نقطه نظر ایزوتروپی مواد، محققان اولیه بر روی صفحات ساندویچی فرض كردند كه محورهای اصلی ماده موازی محورهای مختصات می‌باشد. یعنی مایه ارتوتروپ می‌باشد. بعدها بعضی از محققان آنالیز صفحات ساندویچی غیر ایزوتروپ را با روش ریلی- ریتز (Rayleigh0 Ritz) مورد مطالعه قرار دادند. ما اینجا یك كلی‌ترین حالت پیشنهاد شده توسط هوو و هو (Hwu and Hu) را بررسی خواهیم كرد. با استفاده از این مدل یكی روش عددی كلی ترین بدست خواهد آمد. كه لایه‌های ساندویچی دلخواه (مقارن و یا غیر متقارن، ارتوتروپ و یا ایزوتروپ، balanced یا  unbalanced  را می‌توان با این روش مطالعه كرد. علاوه بر این یك راه حل آنالیتچكال برای یك حالت خاص صفحات ساندویچی متشكل از دو لایه با الیاف عمود و متقارن بدست خواهد آمد.

برای اپتیمم كردن خمش، مطالعه زیادی روی صفحات چند لایه كامپوزیت انجام شده است. اما تحقیقات بسیار كمی روی صفحات ساندویچی كامپوزیتی زمانی كه مواد هسته و پوسته بسیار متفاوت هستند و تأثیر تغییر شكل برشی عمود مهم است انجام شده است.

در این تحقیق آرایش یافتگی الیاف دو پوسته متغیرهای طراحی و بار خمشی تابع در نظر گرفته می‌شود. نتایج نشاندهنده آنست كه چیدمانی بهینه همیشه بصورت مستقل از شرایط مرزی و بارگذاری می‌باشد. یعنی ماكزیمم نیروی خمشی زمانی كه پوسته صفحات بصورت لایه‌های argle- ply هستند اتفاق می‌افتد.

آنالیز خمشی و رقمهای ساندویچی

یك مدل ریاضی برای آنالیز خمش صفحات ساندویچی توسط هوو و هو (Hwu and Hu) ارائه شده است. طبق مدل آنها روابط برآیند تنش‌ها – كرنش ، روابط تغییر شكل محدود و معادله تعادل برای صفحات خم شده عبارتست از:

كه و نیروهای در صفحه و ممان‌های خمشی می‌باشند. كه توسط رویه‌ها تحمل می‌شوند. نیروهای برشی عرضی می‌باشد كه توسط هسته تحمل می‌شود. و بترتیب كرنش‌های صفحه میانی و خمش صفحه می‌باشد. و كرنش عرضی صفحات x-t و y-t می‌باشد. در ابتدا c ضخامت هسته و و مدول برش عرضی در صفحات x-t و y-t می‌باشند. ،  و سفتی‌های كششی ، اثرات مقابل و سختی خمشی می‌باشد  كه به موقعیت و ماتریس سفتی تبدیل یافته مربوط به هر لایه بصورت زیر هستند.

ا مروزه بدلیل مسائل و مشكلات زیست محیطی و آلودگی ناشی از سوخت اینگونه سوخت های فسیلی، پائین بودن راندمان حرارتی، عمر كم تجهیزاتی كه در ارتباط با این سوختها هستند و غیر اقتصادی بودن آنها دیده می شود كه صاحبان صنایع به فكر جایگزینی این منابع با گروه دیگری از سوخت ها هستند یكی از بهترین جایگزین ها گاز طبیعی است كه هم ارزان و در دسترس بوده و علاوه بر آن آلودگی بسیار كمی برای محیط بوجود می آورد.

در ادامه در طی این طراحی هدف تبدیل یك نیروگاه تولید انرژی مازوت سوز به یك نیروگاه تولید انرژی گازسوز می باشد بدیهی است كه این نیروگاه در سیكل رانكین كار می كند بنابراین كافی است سیستم تولید انرژی نیروگاه از حالت مازوت سوز به گاز سوز تبدیل شود. این عملیات از خط انتقال سراسری گاز شروع شده و تا مشعل های مربوطه به هر دیگ بخار ادامه دارد.

بدلیل اهمیت طرح و استراتژیك بودن فعالیت یك نیروگاه هیچگاه نباید نیروگاه بر اثر قطع جریان گاز دچار خاموشی شود به همین دلیل طراحی باید به گونه‌ای باشد كه هر گونه استرس ناشی از وزن و تنش های حرارتی كه ممكن است در هنگام نصب تجهیزات و در زمان عملكرد سیستم بروز كند را تحمل نموده و علاوه بر آن هر گونه دبی ناگهانی و فشار تناوبی را كه حداكثر آنها كمتر از شرایط تست است را تحمل كند.

با توجه به مطالب فوق باید برای تعمیرات و نگهداری سیستم مربوطه اقدام لازم را بعمل آورد. این مطلب بیانگر آن است كه در دسترس بودن تجهیزات و سایر اجزا كه نیاز به تعمیر و نگهدرای و تعویض دارند از اهمیت خاصی برخوردار است این دسترسی شامل دسترسی اپراتور به تجهیزات، دسترسی ماشین آلات حمل و نقل برای تجهیزات سنگین می باشد كه باید جاده های مورد نظر به طور كامل در نظر گرفته شود.

برای عملكرد بهینه سیستم و كنترل مناسب نیازمند یك سری تجهیزات ابزار دقیق هستیم كه در ادامه به طور مفصل در بخش های جداگانه به هر یك از موارد فوق خواهیم پرداخت.

2-1-منابع و استانداردها

تمامی مراحل طراحی و ساخت و نصب تجهیزات بر طبق استانداردهای زیر صورت گرفته است. در مورد استانداردهای زیر استفاده از آخرین ویراش ضروری است.

اكثر قطعات صنعتی در صنایع مهم مانند ماشین‌سازی، خودروسازی و صنایع نظامی با روش فورج تهیه می‌شوند. عملیات فورج قطعات را می‌توان با استفاده از پتك های تمام اتوماتیك و  پیشرفته كه قادر است تعداد ضربات لازم و ارتفاع صحیح هر ضربه را كنترل و تنظم نماید، تعیین نمود.

در روش فورجینگ (آهنگری) مواد كار با قابلیت كوره كری، و در حالت گداخته، فرم لازم را می‌گیرند. این قطعات دارای مقاومت و استحكام بیشتری نسبت به قطعات مشابه ماشین‌كاری شده هستند. زیرا در پروسه‌ی آهنگری مواد اولیه قطعات به هم فشرده شده و قعطات مهمی مانند میل لنگ‌ها، دسته‌ پیستون‌ها، آچارها و . . .  ساخته می‌شوند. از قابلیت‌های روش فورج در تولید فرآوره‌های صنعتی می توان به كاهش هزینه و انبوهی تولید و از معایب این روش به كمتر دقیق بودن قطعات تولید شده اشاره كرد. اكثر قلزات چكش‌خوار مانند فولادها، و آلیاژهای مس، آلیاژهای آلومینیوم و . . .  قابلیت عملیات آهنگری را دانرد. چدن خاكستری جزء فلزاتی است كه خاصیت آهنگری نداشته، زیرا امكان شكستگی در آن وجود دارد.

قابلیت كوره‌كاری و فورج قطعات فولادی؟، به مواد آلیاژی موجود در آن ها بستگی دارد. هر چه مقدار كربن فولادها كمتر باشد، می‌توان حرارت شروع آهنگری را افزایش داد.

در پروسه‌ی فورجینگ با افزایش مدقار كربن در فلزات، از قابلیت فرم گیری و آهنگری آ‌نها كاسته می‌شود. همچنین فولادهایی برای عملیات فورج مناسب می‌باشند كه مقدار فسفر و گوگرد آنها از 1% بیشتر نباشد و اگر مقدار گوگرد در وفلاد زیاد باشد باعث ایجاد شكستگی و ترك‌هایی بر رئی فولاد گداخته می‌گردد. در ساخت قالب‌های فورج از روش‌های جدید تكنولوژی ماشین‌كاری و اسپارك استفاده می‌كنند، به این شكل كه ابتدا محفظه‌ی قالب‌های فورج را با روش سنتی ماشین‌كاری می‌كنند و اندازه‌ی نهایی را با ساختن الكترودهای مسی كه شكل و ابعاد دقیق قطعه كار است، با عملیات اسپارك اورژن انجام می‌دهند. البته مدل‌های مسی (الكترودها) با روش كپی كاری گرافیت روی دستگه سه بعدی كپی ساز طراحی و ساخته می‌شوند كه در بخش‌های بعدی كتاب مورد بحث قرار می‌گیرد. در طراحی و ساخت قالب‌های فورج باید به قدرت بولك‌ها، اسكلت قالب‌های فورج، با توجه به فشار بالا، و مدقار تناژ لازم و نیرویی كه برای تولید به كار می‌رود، توجه نمود. بلوك‌ها و ساختمان قالب باید توانایی تحمل فشارهای عمودی (فشارهای پرسی) و فشارهای جانبی (عكس‌العمل داخلی قالب ) را داشته باشند و در به كارگیری فولاد‌های آلیاژی با استفاده از جداول فولادها ، بهترین انتخاب را انجام داد.

·اصول طراحی قالب‌های فورج

قالب‌های فورج با استفاده از تكنولوژی پیشرفته و محاسبات دقیق و به كارگیری نرم افزارها و تجارب كاربردی طراحی می‌شوند.

خاصیت تغییر فرم پذیری قطعات فلزی بر اثر حرارت، فشار و ضربه‌ی قابلیت فورجینگ آن‌ها می‌باشد. فلزاتی مانند فولادها، آلیاژهای مس، آلومینیوم و غیره خصیت این شكل‌پذیری در پروسه‌ی فورجینگ (آهنگری) را دارند. قطعات فورج كوره‌كاری شده، دارای كیفیت و قدرت بیشتری هستند. در طراحی قالب‌های فورج، خواص فیزیكی، تكنولوژیكی، قابلیت‌های آهنگری و كوره كاری فلزات كه تعیین كننده هستند، باید در نظر گرفته شوند.

طراح قالب‌های فورج برای پتك‌كاری آلیاژهای مقاوم در برابر دما، باید توجه ویژه‌ای نسبت به طرح مواد قالب و عملیات ماشین‌كاری و قالب سازی داشته باشد و در پروسه‌ی پتك كاری آلیاژها، قالب‌های فورج باید دارای مقاومت، تحمل حرارت بالا و استحكام لازم باشند.

در طراحی قالب‌های فورج، نیازی نیست حفره‌های قالب از حفره‌هایی كه برای پتك‌كاری همان شكل از فولاد استفاده می‌شود، متفاوت باشد. به خاطر لزوم نیروی بیشتر برای پتك‌كاری آلیاژهای ضد حرارت باید توجه بیشتری به نیروی قالب به منظور جلوگیری از شكستگی معطوف شود. قالب‌های اصلی باید ضخیم‌تر باشند. یا تعداد فرورفتگی‌هایشان كمتر باشد. برای قالب‌های بسیار عمیق باید از حلقه‌های تكیه‌گاه استفاده شود تا از شكستن قالب جلوگیر كند.

آلیاژهای آهن‌دار در قالب هایی ریخته می‌شوند كه قبلاً برای قالب گرفتن همان شكل از فولاد Forged steel آهنگری شده استفاده می‌شد. برای پتك كاری آلیاژهای نیكل‌دار، از قالب‌هاییی كه قبلاً برای فورج فولاد به كار رفته است استفاده نمی‌شود. این آلیاژها نیازمند قالب‌هایی كه قبلاً برای فورج فولاد به كار رفته است استفاده نمیشود. این آلیاژها نیازمند قالب‌های قوی‌تر هستند. در طراحی و ساخت قالب‌های فورج، كاربرد مستمر و طول عمر قالب یك مشكل بزرگ در پتك‌كاری آلیاژهای ضد حرارت است و اغلب قالب‌ها باید بعد از كوبیدن حدود 400 قطعه مودد بازسازی قرار گیرند. در مقابل، اگر فولاد كربن به همان شكل ریخته شده باشد قالب ها عموماً قبلاز بازسازی اصلی قادر به تولید 10000 تا 20000 قطعه، پتك كاری خواهند بود. این تفاوت مربوط به نیروی بیشتر آلیاژهای ضد حرارت در دمای بالا و تلرانس نزدیك‌تری است كه معمولاً برای پتك‌كاری آلیاژهای ضد حرارت لازم است. در نتیجه هر گونه تلاشی صورت می‌گیرد تا انتخاب مواد قالب درست و سختی و استحكام آن برای طول  عمر قالب بیشتر باشد.

اكثر قالب‌ها برای پتك‌كاری توسط چكش و ماشین‌های پرس از فولاد ابزرای گرم كاری (Hot-work) مانند H13 و H12 وAISI H11 ساخته شده‌اند. ایده‌آل‌ترین طول عمر قالب از قالب‌هایی به دست می‌آید كه در اثر عملیات حرارتی صحیح درست شده‌اند و به حداكثر ممكن سختی رسیده‌اند. گر چه گاهی سختی باید فدای قدرت شود و از احتمال شكستگی قبل از درست شدن قالب جلوگیری شود. برای مثال، در قالب‌گیری پرده‌های توربین در یك پرس مكانیكی، سختی قالب فوق ممكن است از HRC 56-47 باشد. برای پتك‌كاری‌هایی كه از حداقل سختی برخومردارند قالب زیر درHRC 56-53 در مقابل حرارت عمل آورده می‌شوند و با افزایش شدت ضربه، میزان سختی قالب‌ها كاهش می‌یابد. برای پتك‌كاری در حداكثر سختی حدود HRC 49-47 استفاده می‌شود.

در طراحی قالب‌های لغزشی باید فرآیند پروسه‌ای پتك‌كاری پرچ گرم مورد بررسی دقیق قرار گیرد. فرآیند پتك كاری پرچ گرم تنها محدود به س یا ته میله نیست. به وسیله‌ی این كار می‌توان مواد را برای پهن‌سازی در هر نقطه در طول میله جمع كرد. این شیوه بخصوص پهن‌سازی كه می‌تواند روی میله‌های گرد یا كتابی صورت یگرد نیازمند ابزار ویژه‌ای به شكل قالب‌های لغزشی است. این قالب‌ها درچارچوب گیره قالب قرار می‌گیرند.

این مواد انسان را قادر می ساخت تا در وهلة نخست نیازهای ضروری از قبیل دفاع، غذا، پوشاك و سپس وسایل آسایش خود را فراهم سازد.

بدین منظور، ابتدا سنگ آتشزنه.‌چوب شاخ، و عاج را، كه به ترتیب از منابع معدنی،‌نباتی، حیوانی فراهم می شدند. به كار گرفت. استفاده از فلزات اولیه و در رأس آنها طلا، مس، آهن، و سپس فلزات مختلف دیگر، كه انسان می توانست به طور پیاپی از منابع زیرزمینی معدنی به دست آورد، در مراحل بعد قرار گرفت.

حدود سالهای 1870، مادة جدیدی به نام سلولویید در بازار تجارت ظاهر شد. این ماده می توانست نرم شود،  حالت بخ خود گیرد، وپیچیده ترین شكلها را براحتی به دست آورد. سلولویید محصول آزمایشگاههای شیمیدانها بود و از سنتز دو مادة طبیعی سلولوز و كافور به دست آمد.

طی سی سال، سلولویید تنها نمایندة محصولات سنتزی بود كه به عنوان مادة اولیه برای ساخت وسایل به كار گرفته می شد. البته وقتی به عقب بر می گردیم، این امر تا اندازه ای عجیب به نظر می رسد. حدود سالهای 1900، تولید صنعتی گالالیت از كازیین و فرمالدهید پدیدار شد. بهای تما شدة این ماده تا حدود سالهای 1922 بالا بود و بدین ترتیب كاربرد آن را محدود می ساخت.

در سال 1907، باكلند[1] از فنون و فرمالدهید رزین تراكمی به نام باكلیت، (مأخوذ از نام سازندة آن) با خواص مشابه خواص صمغ لاكی، تهیه كرد و با ابهام پیش بینی كرد كه سلولویید و گالالیت تنها موادی نیستند كه شیمیدان میتواند در آزمایشگاه خود آنها را بسازد و سپس با استفاده از چنین مواد اولیه ای، درمقیاس صنعتی، به مجموعة مواد مناسب برای ساخت محصولا كاملا منتفاوت برسد.

آینده چنین امیدی را تأیید كرد سالهای مدیدی كه از پیدایش باكلیت تاكنون گذشته است شاهد به وجود آمدن شمار بسیاری از محصولات جدیدی بوده ایم كه از آزمایشگاه بیرون آمده است و كم كم.  و گاهی به طور چشمگیر، با مواد طبیعی قدیمی به رقابت برخاسته است و موجب به وجود آمدن عملیات كاملا جدیدی شده است.

در حال حاضر این مواد سنتزی بنا به خواص فیزیكی و مكانیكی و طبعاً بنا به ماهیت كاربرد شان، كه ناشی از خواص آنها می باشد، به سه دسته تقسیم می شوند:

1- مواد پلاستیكی، كه معمولا با عبارت سادة پلاستیكها مشخص می شوند. یكی از خواص اساسی پلاستیكها سخت و صلب بودن آنها در دمای اتقا است این ماده وقتی به اندازة كافی گرم شود صلابت خود را از دست می دهد و بدین ترتیب برای قالبگیری آماده می شود. همة ما با توسعة شگرفی كه تاكنون در زمینة صنعت پلاستیك انجام گرفته است و نیز با عملیات شگفت آن آشنایی داریم. ما در این كتاب چنین مواد پلاستیكی را بررسی نخواهم كرد و خوانندگان علاقه مند به این مواد را به مطالعة كتابی كه به این موضوع اختصاص دارد دعوت می كنیم.[2]

2- لاستیكهای سنتزی( به نام كشپارها نیز معروفند ) این مواد كشسان می باشند یعنی، دارای این خصایت هستند كه پس از رفع فشار یا انقباضی كه بر آنها اعمال شده است مجدداً شكل اولیة خود را به دست آورند.

3- الیاف سنتزی موادی هستند كه می توان به آسانی آنها را به صورت نخ قابل ریسیدن در آورد.

در این كتاب تنها دو دستة آخر مواد سنتزی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

برای اینكه خوانندگان بهتر بتوانند مشكلاتی را كه هنگام اجرا و به كار بستن این مواد مطرح می شود و نیز راه حلهایی را كه برای آنها آورده ایم متوجه شوند به نظر می رسد در ابتدا لازم باشد به صورت فشرده برخی تعریفهای اساسی مربوط به تهیة چنین مواد سنتزی را در اختیار ایشان قرار دهیم.

دو نوع تغییر و تبدیل ضروری كه در شكل مولكول یك مادة سنتزی دخالت دارند عبارتد از: بسپارش افزایشی و بسپارش مرحله ای،‌بسپارش را هنگامی افزایشی ( یا زنجیری) می نامیم كه ازیك مولكول پایه به نام تكپار، ماده ای با جرم مولكولی بیشتر به نام بسپار به دست آید و نتیجة آن رشد مناسب مولكول تكپار بدون حذف مادة سوم باشد.

این كارخانه در مساحتی بالغ بر 2315170 متر مربع قادر به تولید انواع خودروها از قبیل اتوبوس، مینی بوس، سواری و وانت و كامیونت می باشد.

این كارخانه در سال 1341 به نام كارخانجات صنعتی ایران ناسیونال بنیان نهاده شد و در مهرماه 1342 عملا فعالیت خود را با تولید اتوبوس آغاز كرد. اولین تولیدات كارخانه اتوبوس مدل 302 و مینی بوس 0309 بنز آلمان غربی بود. در شهریور ماه 1345 نیز مجوز ساخت خودروسواری چهارسیلندر را دریافت كرد.

در اوایل سال 1349 سالن تولید پیكان با امتیاز از شركت تالبوت یا گروه دوتس انگلستان در كارخانه شمالی شروع به كار كرد در بدو امر تولید پیكان 6000 دستگاه در سال بود ولی در سال 1354 با توسعه سالن پرس و شاب و سالنهای رنگ و صافكاری در كارخانه جنوبی ظرفیت تولید تا 150000 دستگاه در سال بالا رفت.

در حال حاضر محصولات ایران خودرو عبارتند از:

1- انواع اتوبوس

2- مینی بوس شامل مینی بوس های 309 در دو نوع سقف بلند و سقف كوتاه، آمبولانس، كامیونت یك و دو كابین.

3- سواری پیكان 1600 و پژو 405 در دو مل GL و GLX پژو پرشیا – پژو RD سمند و پژو 206

4- وانت پیكان كه اخیراً تولید آن در محل كارخانة مینی بوس سازی از سر گرفته شده.

همانطور كه گفته شد كارخانه ایران خودرو از دو بخش شمالی و جنوبی تشكیل شده است كه در مجموع 10 كارخانه در آن به فعالیت مشغول هستند. این كارخانجات عبارتند از:

1- كارخانة اتوبوس سازی (302)

2- كارخانه مینی بوس سازی (309)

3- كارخانه سواری سازی

4- كارخانه صندلی سازی

5- كارخانه پرس و خم

6- ریخته گری

7- ماشین شاب

8- سالن شاتل

9- سالن RD

10- سالن 206

تاریخچه زمانی

تردیدی نیست كه سیستم برقی اتومبیلهای جدید ویژگیهای فنی بسیار رعب انگیز، اما در عین حال بسیار جذابی دارد. سیستمها و مدارهای پیچیده ای كه امروزه بكار می روند به شیوه ای جالب تكامل یافته اند.

چنان كه در مورد بسیاری از تحولات تاریخی صادق است، نمی توان یقین حاصل كرد كه فلان قطعة خاص را چه كسی و در چه زمانی «اختراع» كرده است، زیرا این تحولات هم به صورت موازی و هم به صورت متوالی رخ می دادند!

تأمل در باب تعیین پدر سیستم برقی اتومبیل جالب است. بدیهی است كه میشل فارادی سزاوار تحسین است، اما تین لنور هم هست، رابرت بوش هم هست، نیكلاس اوتو هم هست… و این رشته سر دراز دارد!

شاید درست آن باشد كه عقبتر برویم تا به تالس ملطی، فیلسوف یونانی، برسیم كه كهربا را به خز مالید و الكتریسیتة ساكن را كشف كرد و برای نخستین بار واژه «الكترون» را مطرح ساخت. كهربا را به زبان یونانی «الكترون» می نامند.

در حدود 600 قبل از میلاد تالس ملطی، با مالیدن كهربا روی خز، الكتریسیتة ساكن را كشف كرد.

در حدود 1550 ویلیام گیلبرت نشان داد كه بسیاری از مواد «الكتریسته» دارند. او دریافت كه دو نوع «الكتریسته» ناهمنام یكدیگر را جذب و دو نوع الكتریسیته همنام یكدیگر را دفع می كنند.

1672 اوتو فون گوریك اولین دستگاه برقی، یك گلولة چرخان از گوگرد را اختراع كرد.

1742 آندریاس گوردون نخستین مولد الكتریسیتة ساكن را ساخت.

1747 بنجامین فرانكلین بادبادكی را در هوای رعد و برقی به پرواز درآورد!

1770 دلیجان بخار كونیو تماما از چوب، ساخته شد.

1780 لوییجی گالوانی یك رشته فعالیت را آغاز كرد كه به اختراع باتری منتهی شد.

1800 نخستین باتری را آلكساندر ولتا اختراع كرد.

1825 ویلیام استورژن الكترومغناطیس را كشف كرد.

1830 سر همفری دیوی كشف كرد كه با مدار شكنی جرقه ایجاد میشود.

1831 فارادی مبانی القای الكتریسته را كشف كرد.

1851 رام كورف برای اولین بار پیچك القایی ساخت.

1859 گاستون پلاشه، فیزیكدان فرانسوی انباره را ابداع كرد.

1860 لنور نخستین شمع را ساخت.

1860 لنور احتراق « در داخل سیلندر» را ابداع كرد.

1861 لنور نوعی كوئل مرتعش ساخت.

1861 رابرت بوش در قریة البك در نزدیكی شهر اولم در آلمان متولد شد.

1870 اوتو طرح موتور چهارزمانه را به ثبت رساند.

1875 سیستم جرقة گسسته در موتور زیگفرید به كار گرفته شد.

1879 لئوفونك سیستم جرقه زنی لولة داغ را ابداع كرد.

1885 گوتلیب دایملر و مارل بنز موتور اتومبیل را ابداع كردند.

1887 هرتز امواج رادیویی را كشف كرد.

1887 ماگنتوی ولتاژ پایین بوش در موتورهای زمینی با سوخت گازی به كار رفت.

1888 پروفسور آیرتون نخستین اتومبیل برقی آزمایشی را ساخت.

1899 نخستین كیلومتر شمار (مكانیكی) به بازار آمد.

1899 دستیابی به ركورد جهانی 66 مایل (105 كیلومتر) در ساعت با استفاده از یك خودرو برقی.

و از آنجایی كه اسناد و نقشه ها و مطالعات فرانسوی ها ملاك ساخت قرار گرفت بنابراین ساختار و پیكره ی ایستگاه ها و تونل های و كم و بیش كلیه ی ساخت و سازهای در رابطه با مترو بر اساس شیوه های پیشنهادی فرانسویان صورت پذیرفت.

خطوط مترو چه تعداد و هر كدام در چه مرحله ای كاری است؟

مهندس حیدریان: پیش بینی خطوط مترو برای 9 خط است. در حال حاضر 4 خط مورب مترو است كه نزدیك به 80% دو خط آن به بهره برداری رسیده و مابقی در حال ساخت می باشد.

خط یك مترو از مرقد امام (ره) تا میر داماد در حال بهره برداری است و ادامه ی آن تا تجریش در دست ساخت و اجرا می باشد.

خط دو از میدان صادقیه تا میدان بهارستان به بهره برداری رسیده و مابقی در حال ساخت تا خیابان رسالت چهار راه در دشت می باشد كه امیدواریم تا پایان سال آینده به بهره برداری برسد. از چهار راه در دشت تا سرخه حصار نیز در دست طراحی مسیر و ایستگاه های مربوطه می باشد.

خط سه كه خطی است شمال شرقی به جنوب غربی شهر تهران از لویزان آغاز و با گذار از خیابان استاد حسن بنا و خیابان شهید بهشتی و خیابان ولی عصر تا میدان راه آهن و در ادامه به سمت اسلام شهر كشیده می شود كه مسیر شمالی از لویزان تا تقاطع رسالت و استاد حسن بنا آن در حال حاضر در دست مطالعه و طراحی مهندسین مشاور طرف قرارداد مترو می باشد. بخش میانی از چهار راه استاد حسن بنا و رسالت تا میدان راه آهن طراحی و مطالعات مسیر و ایستگاه ها آماده است و در بخش جنوبی از میدان راه آهن به سمت اسلام شهر نیز مشاورین در حال انجام مطالعات آن می باشند.

خط 4 كه سمت و سوی شرقی غربی دارد نیز از شهرك اكباتان آغاز می شود و با گذار از خیابان انقلاب وارد خیابان پیروزی می شود و انتهای آن به منطقه افسریه و اسب دوانی شرق تهران ختم می شود. این چهار خط مصوب هستند و همان گونه كه گفتیم خط یك و دو بخش معظم آن در حال بهره برداری و بخش دیگر در حال ساخت می باشد. اما خطوط سه و چهار به مناقصه ی بین المللی گذاشته شده و با گزینش شركت های برنده، كار مطالعه و طراحی آنها نیز آغاز شده است.

لازم به ذكر است كه خط پنج مترو كه تهران را به كرج وصل می كند مسیری روی زمینی است و به لحاظ برق گیری كاملاً با داخل شهر متفاوت می باشد در داخل شهر خطوط مترو از طریق ریل سوم كه در كنار ریل های آهن قرار دارند تغذیه می گردند ولی در خط 5 تغذیه برق بالاسری و از كابلهای بالای مسیر قطار برق مورد نیاز را كسب می نماید و نیز با توجه به جمعیت روز افزون شهر كرج و مسیر مابین طول ایستگاه ها و به پیروی از آن قطارها به 300 متر افزایش یافته و برای سهولت بیشتر جابه جایی، قطارها نیز دو طبقه در نظر گرفته شدند. در حال حاضر خط پنج از ایستگاه صادقیه تا ایستگاه مهرشهر در دست بهره برداری است و بزودی نیز ایستگاه پارك جنگلی به بهره برداری خواهد رسید.

با توجه به استقبال بیش از اندازه ی شهروندان تهرانی و برای جلوگیری از ازدحام بیش از اندازه ی جمعیت امیدواریم هر چه زودتر خطوط شش و هفت و هشت و نه نیز به گونه یی جدی در دست مطالعه و اجرا قرار گیرند تا در آینده یی نه چندان دور شهروندان بتوانند با آرامش بیشتری در سطح شهری در زیر شهر تهران جابه جا شوند.

چه بخش هایی از كار احداث مترو را شركت های خصوصی و چه بخش هایی از آن را خود مترو انجام می دهد؟

مهندس حیدریان: از سال 65 كه دوباره مترو آغاز به كار كرد قسمت عمده كار طراحی و محاسبات ساختمان ها و مطالعات مربوط به تجهیزات و تاسیسات را دفتر فنی متشكل از بخش های ساختمانی و تجهیزاتی انجام می داد و هم زمان گروه های اجرایی شركت مترو به صورت تنگاتنگ كارهای ساختمانی را پیش می بردند كه البته با توجه به اینكه كار مطالعه و طراحی زمان قابل ملاحظه ای را می طلبید و گروه های قدر اجرایی مترو نیز سرعت خوبی برای اجراء داشتند در سال های 68 و 69 از تعدادی مهندسین مشاور معیار و یا سازه برای كمك به دفتر فنی و انجام بخش های بازبینی و تهیه نقشه های اجرایی معماری صفت كاری سازه ها در نظر گرفته شد كه این گروه ها همراه با دفتر فنی مترو و بخش قابل توجهی از نقشه های اجرایی را تهیه و آماه ساخت نمودند و مابقی كار ایستگاه ها و تونلها و ساختمانهای كناری مترو نیز توسط دفتر فنی صورت گرفته و بخش اجرایی تمام تونلها؛ ایستگاه ها و كلیه ساختمان های دیگر مربوط به مترو را كه امروز به بهره برداری رسیده است را با همهم مشكلات مالی آن زمان و لقمه لقمه پول دادن ها كه باعث طولانی شدن كار شده بود تا سال 75-76 به صورت امانی به پایان رساند و آماده نازك كاری نموده بودند از سال 76 هم نازك كاری و دكوراسیون ( آرایه بندی) داخلی ایستگاه ها به مهندسین مشاور یعنی بخش خصوصی واگذار گردید و بدین سان كار دفتر فنی مترو بیشتر كنترل كارها شد و ناگزیر بود مشاوران را در زمینه انتخاب مشخصات یاری كند و با راهنمایی آنها كیفیت كار طراحی ایستگاه ها را هر چه بیشتر پسندیده تر و جذب تر نماید. در خطوط 3 و 4 نیز از مدیریت طرح بهره گرفتیم. سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور در سالهای اخیر نوعی قرار داد برای اداراتی كه فاقد دفتر فنی و متخصصان كار بودند و یا می خواستند دفتر فنی خود را كوچك و یا تعدیل نمایند تا از بخش خصوصی استفاده نمایند تهیه نمود كه از آن طریق این نوع ادارات مشاورینی را به عنوان دفتر فنی خود انتخاب می نماید و نام این گونه قرارداد را مدیریت طرح یا عامل چهارم می گویند.

نحوه انتخاب مسیرها و اینكه بهتر است كه مترو در زیر زمین اجرا شود به چه ترتیب است؟

مهندس حیدریان: این نكته را باید در نظر داشته باشیم كه ایجاد مترو یعنی اضافه كردن یك راه جدید به شهر. اگر مترو را به روی زمین بیاوریم بدین معناست كه یك بخش از وضع موجود را اشغال كرده و به مترو اختصاص داده ایم.

اما در زیر زمین راه جدیدی ایجاد می شود و یك راه به راه های شهر افزوده می گردد. البته اگر در محل هایی بتوان آنها را با فضای باز و نور طبیعی آرایش نمود هم معماری زیبا و دلنشین پیدا می كند و هم برای تصفیه ی هوا، برق و انرژی كمتر مصرف خواهیم كرد و بدین سان عمل بهینه سازی صورت می گیرد.

چه مشكلاتی در هنگام اجرای مترو بیشتر داشتند؟

مهندس حیدریان: عمده ترین مشكل ناهماهنگی است كه بین ارگانهای شهری وجود دارد كه انطباق كارهای زیر زمینی را با آنچه در روی زمین قرار است انجام شود را مشكل می نماید و متأسفانه عدم شناخت از مترو باعث ایجاد یك سری از برخوردهای منفی در رده های كارشناسی سازمان ها می نماید و ما را در همه اوقات كمك نمی نمایند. یكی دیگر از مشكلات بزرگ رفع موانع تاسیسات شهری و استملاكات مترو می باشد و مسئله مهم دیگر هدایت آبهای نفوذی است كه البته برای رفع مشكل اول به نظر بهتر است كه دانشجویان رشته های مربوط به ساختمان در حال تحصیل حتماً با مترو آشنا شوند و تجربیات بیست ساله این سیستم كه با صرف هزینه گرانی بدست آمده را به صورت آكادمیك در اختیار دانشجویان و مهندسان آینده قرار گیرد و تا در شرایطی كه هر كدام در آینده در سازمان ها و ادارات خود قرار می گیرند با آن آشنایی داشته باشند و داشتن این اطلاعات هر چند كم مشكلات ما را خیلی كمتر می كند. و مهندسان سازمان های دیگر نیز حداقل شناختی نسبت به این كار داشته و درك صحیحی از اجرای مترو خواهند داشت. نتیجتاً در جایی اگر خیابانی بسته می شود یا تعرضی به ملكی صورت گرفت و یا در پاركی بنا به شرایط پروژه قسمتی از آن دست می خورد یا باید لوله آبی جابجا گردد؛ كابل برقی مشكل پیدا می كند از دید همه مهندسان مورد قابل درك می باشد و بی جهت با این پروژه ضدیت نمی نمایند.

كشورها طلا را به عنوان ذخیره ثرونت ووسیله ای برای تبادل معاملاتیپذیرفته اند و افراد برای كسب اطمینان از تغییرات و عدم ثبات پولهای كاغذی، همواره بدنبال خرید و ذخیره طلا بوده اند. در حال حاضر، معاملات طلا بجای شیوه های سنتی استفاده از شمش، سكه و جواهرات، در بازارهای بورس بین المللی صورت می گیرد. قراردادهای سلف خرید و فروش طلا، از ابزارهای معاملاتی با ارزش هستند كه تولید كنندگان تجاری و مصرف كنندگان طلا از آنها استفاده می كنند.

طلا در طبیعت به صورتهای مختلفی یافت می شود: در تركیبات نقره و سرب، رگه های كوارتز، طلای بستر رودخانه و یا به همراه سولفیدها، در آب شور مقادیر قابل توجهی طلا یافت می شود اما استحصال آن مقرون به صرفه نیست.

تلاشهای اولیه برای كسب طلا از هنگام اولین سفر دریایی كریستلف كلمب صورت گرفت. از سال 1492 تا 1600، كشورهای آمریكایی شمالی و جنوبی و جزایر واقع در كارائیب بیشترین میزان استخراج طلا را داشتند و معاملات تجاری عمدتا توسط این كشورها انجام می شود. در اواسط قرن 17، كلمبیا، پرو، اكوادور، پاناما، و جزایر اطراف آن بیش از 61% از طلای كشف شده جدید را در اختیار گرفتند. در قرن 18، این كشورها 80% طلای جهان را عرضه می كردند. پس از اكتشاف طلا در كالیفرنیا در سال 1848، آمریكای شمالی به عنوان بزرگترین تولید كننده و عرضه كنده طلای جهان شناخته شد. از سال 1850 تا 1875 مقدار اكتشاف طلا در جهان از 350 سال گذشته آن، بیشتر شد و در سال 1890، رگه های یافت شدة طلا در آلاسكا و یونان مهمترین منابع طلا شناخته شدند و تنها اندك زمانی پس از آن، طلا در آفریقا كشف شد و امروزه، بزرگترین تولید كنندگان طلا : آفریقای جنوبی، ایالات متحده آمریكا، استرالیا، كانادا، چین، اندونزی و روسیه هستند.

ایلات متحده آمریكا، اولین نقش رسمی مبادلاتی طلا به عنوان پولرا در سال 1792 اجرا كرد و كنگره پشتوانه پول كشور را با دو فلز طلا و نقره تعیین نمود. طی ركود بزرگ اقتصادی در دهه 1930، بیشتر كشورها برای تثبیت بیشتر وضعیت اقتصادی، پول خود را از طلا جدا كردند، بار دیگر، در سال 1944 طلا به سیستم پولی بازگشت و آن زمانی بود كه معاهده (Bertton Woods) ارزش پول كاغذی كشورهای جهان را با دلار آمریكا تعیین كرد كه خود دلار نیزپشتوانه طلا را بخود گرفت. این معاهده تا سال 1971 پایدار بود و سرانجام نیكسون، رئیس جمهور وقت آمریكا، بالغو این قرارداد، به تسلط طلا بر دلار پایبان دادژ در حال حاضر، قیمت طلا به صورت آزاد و با چرخه عرضه و تقاضا تعیین می شود و عوامل سیاسی و اقتصادی در تغییر است قیمت آن نقش دارند.

طلا یكی از كالاهای تجاری حساس و حیاتی است. از ویژگی های این فلز قیمتی می توان به این موارد اشاره كرد: بهترین هدایت كننده الكتریسیته، مقاومت بسیارزیاد در مقابل خوررگی و نیز یكی از مواد پایه كه در تركیبات شیمیایی و ابزارهای جدید مورد استفاده قرار می گیرد.

در حال حاضر طیف وسیعی از شركتهای معدنی، تولید كنندگان، بخشهای صنعتی و مصرف كنندگان در معاملات طلای بازارهای بورس جهانی فعالیت دارند و از آنجایی كه بطور سنتی، طلا ثروت و سرمایه محسوب می شود، بسیار از سرمایه گذاران اقدام به تبدیل بخشی از سرمایه های خود به این فلز گرانبها و خرید و ذخیره آن می نمایند.

1- تاریخچه طلا

طلا اولین عنصری است كه انسانها تحت عنوان فلز آنرا شناختند. در اواخر عصر حجر و آغاز قرن نو سنگی ( عصر حجر جدید neolithic ، 8000 سال قبل از میلاد مسیح) آب  وهوای جهان تا حد زیادی تغییر كرد. نواحی زیادی خشك شدند، و ناگزیر به ایجاد اقامتگاههای دائمی در اطراف رودخانه هایی مثل فرات، دجله و نیل گشتند. اولین یافته های باستانشناسی كه به مصر باستان و بین النهری باز می گردد، حكایت از آن دارد كه سومریان در 3000 سال قبل از میلاد در آنجا مقیم بودند. یافته های مهمی نزدیك وارنای جدید، mosern Varna در كرانة سواحل دریای سیاه در بلغارستان به دست آمده است. ابتدا از طلا در مذهب هنر و Insian Vedanta (1000 سال قبل از میلاد) و نوشته های هرودوتوسHerodotus (484- 425 سال قبل از میاد) و وصیت نامه های قدیم (1000 سال قبل از میلاد) نام برده شد.زمان قبل از میلاد مسیح مصر اصلی ترنی كشور دارندة طلا بود و این وضع را تا 1500 قبل از میلاد حفظ كرد. تولید طلا در 1300 سال قبل از میلاد به حد اعلاء خود رسید. در آن زمان اولین قوانین تولید طلا با مجوز انحصاری فرعون وضع شد. در 2700 سال قبل از میلاد از حلقه های طلا به عنوان پول استفاده می شد؛ اولین سكه های طلا در 600 سال قبل میلاد به ظهور رسید.

منشاء طلای استفاده شده توسط مصریان نامشخص است. بخش عمدة آن به نظر می رسد از حبشه در مصر باستان آمده باشد اما مقادیر قابل توجهی در پی سفرهای مكرر به پونت“Punt”وارد شد. ایالات حاص بهرهمند از طلا در مصر بر روی كشورهای همسایه اثر گذاشتند. كشور او فیرophir ذكر شده توسط حضرت سلیمان كه در قرن 10 قبل از میلاد بر اسرائیل حكومت می كرده، به عنوان منشاء طلا می تواند معادل پونت باشد. اما هندوستان غیر ممكن است فروشنده و عرضه كننده بوه باشد. تجارت طلای مصریان بخصوص تحت انگیزة دریانوردی فینیفیه ای ها و رومی ها توسعه یافت. گرچه مصر اصلی ترین كشور ارائه دهندة طلا تا تقریباً یكسال قبل از میلاد بود، با این همه طلا در مناطق دیگری همچون هندوستان india، ایرلند Ireland ، بوهمیا Bohemia ، كوههای كارپاتیان، Carpathian Mountains ، گاال Gaul  در Iberian peninsula  و caucasus پیدا و استفاده می شد.

استقرار این استاندارد بعهده نماینده مدیریت می‌باشد.

2- معرفی استاندارد 16949 ISO/TS:

این استاندارد، استاندارد سیستم مدیریت كیفیت و خاص صنایع خودروسازی است.

الزامات این استاندارد  مكمل الزامات و یا خواسته‌های مشخص شده برای محصول است هدف از این استاندارد تكوین یك سیستم مدیریت كیفیت به منظور ایجاد بهبود مداوم تاكید بر جلوگیری از شكست، كاهش انحرافات و تلفات در زنجیره تامین است. این استاندارد دیدگاه فرآیند گرایی دارد، بدین معنا كه برای كاركرد اثر بخش یك سازمان فعالیت‌های مختلفی انجام می‌پذیرد كه با یكدیگر در ارتباط و تعامل هستند فعالیتی كه با استفاده از منابع و با مدیریت آن ورودی‌ها را به خروجی‌ها تبدیل می‌كند به عنوان فرآیند در نظر گرفته می‌شود. بكارگیری سیستمی از فرآیندها در درون یك سازمان همراه با مشخص كردن و تعامل این فرآیندها و مدیریت نمودن آنها رویكرد فرآیندگرا نامیده می‌شود.

استاندارد 2002: 16949  ISO/TS  شامل هشت بند اصلی می‌باشد كه عبارتند از:

1- هدف و دامنه كاربرد.

2- مراجع قانونی.

3- اصطلاحات و تعاریف.

4- سیستم مدیریت و كیفیت.

5- مسئولیت مدیریت.

6- مدیریت منابع.

7- پدیدآوری محصول.

8- اندازه‌گیری و تحلیل و بهبود.

3- خلاصه‌ای  از گزارش:

گزارش فوق برای خط مونتاژ موتور نیسان نوشته شده است كه متشكل از چندین ایستگاه اصلی و فرعی می‌باشد.

بدین صورت كه در هر كدام از ایستگا‌ه‌ها قطعه‌ای از موتور مونتاژ شده و در پایام خط تولید موتور تكمیل و به اتاق تست برده می‌شود.

یادآوری می‌شود كه موتور نیسان برای مدل‌های متفاوتی مونتاژ می‌شود مانند 140. 160 . ARIC .

ایستگاه: شستشو و بادگیری

دستورالعمل

1) باز كردن شمع پلاستیكی پالت بلوك سیلندر

توجه:

1- كنترل بلوك از نظر زنگ زدگی

2) برداشتن بلوك سیلندر توسط بالا بر و فیكسچر مخصوص و استقرار بر روی رولر  خط تولید

توجه:

 1- كنترل سطوح دیگر بلوك از نظر زنگ زدگی .

2- كنترل بلوك از نظر شكستگی و كامل بودن مجموعه و عدم شكستگی قلاویز در رزوه‌های سطح محل نصب سینی جلو.

3- كنترل پیستون از نظر داشتن گریدپیستون وگرید میل لنگ.

4- كنترل فیكسچر بلند كردن بلوك.

3) جازدن جت روغن زنجیر موتور و كوركن روغن (با ابزار مخصوص) جلوی سیلندر ( در صورتیكه بلوك به صورت مجموعه نباشد)

توجه:

1- اطمینان از سوراخ بودن جت روغن زنجیر موتور.

2- جت روغن زنجیر موتور و كوركن جلوی سیلندر پس از مونتاژ باید هم سطح بلوك یا یك میلی متر داخل تر از سطح بلوك سیلندر باشد( mm1-0)

3- كنترل ابزار جازدن كوركن روغن

4- جازدن دو عدد پین موقعیت سینی جلوی سیلندر در جلوی سیلندر (با ابزار مخصوص)

توجه:

1- اطمینان از صحت جازدن پین موقعیت بطوریكه پین به اندازه mm 7-4 از  سطح بلوك بیرون قرار گیرد.

2- كنترل ابزار جازدن پین موقعیت جلوی سیلندر

تذكر:

جهت آماده سازی مجموعه پیستون مطابق با گرید سیلندر گرید پیستون های  بلوك در برگه ثبت گرید پیستون نوشته و به ایستگاه فرعی پیستون داده می شود.

5) برگرداندن بلوك سیلندر بطوریكه سطح كارتل به سمت بالا قرار گیرد. (سمت عقب بلوك به سمت دستگاه شستشو باشد.)

6) قرار دادن فاصله اندازه بلوك در قست كپه 1 (كپه جلوی بلوك)

7) انتقال دادن بلوك سیلندر به داخل دستگاه شستشو.

توجه:

1- قبل از اینكه بلوك سیلندر و قطعات دیگر به دستگاه شستشو منتقل گردد لازم است كه دمای مایع شستشو باشد.

تذكر: جهت تمیز شدن قطعات شستشو مطابق با جدول زیر محلول و مایع شستشو باید تهیه شود.

8) بعد از شستشوی بلوك باید آن را باد گرفت

توجه:

1- قطعات باید كاملا خشك و تمیز شود.

9) جازدن مجموعه ساچمه ای روغن با (ابزار مخصوص) در محفظه فیلتر روی بلوك سیلندر ( در صورتیكه بلوك سیلندر به صورت مجموعه نباشد.)

توجه:

1- اطمینان از صحت مونتاژ مجموعه ساچمه روغن

2- كنترل ابزار مخصوص جازدن مجموعه ساچمه روغن

10) مونتاژ پیچ دو سر رزوه فیلتر (ابزار مخصوص) با گشتاور kgm5/2 -1/2( درصورتیكه بلوك سیلندر به صورت مجموعه نباشد.)

توجه:

1- اطمینان از صحت مونتاژ پیچ دو سر رزوه فیلتر روغن

2- كنترل ابزار مخصوص مونتاژ پیچ دو سر رزوه فیلتر روغن

11) مونتاژ لوله رابط بخاری بر روی بلوك سیلندر ( ابزار مخصوص) با گشتاور kgm 2/5-4/3 (در صورتیكه بلوك به صورت مجموعه نباشد.)

تذكر: لازم است كه هنگام مونتاژ باید رزوه لوله رابط آب را لاكتایدازد.

غلات از اولین غذاهای شناخته شده بشر بوده كه از زمانهای بسیار كهن تاكنون همواره نقش مهمی در اقتصاد و تغذیه مردم دنیا به ویژه كشورهای در حال توسعه داشته است به همین جهت سمبل غلات یعنی گندم ونان حاصل از آن، همواره در میان مذاهب و فرهنگهای كشورهای دنیا مقام والا و ارزنده ای داشته و خواهد داشت.

گنـدم یكی از بزرگترین نشانه های عظمت خلقت و نان یكی از مطبوع ترین و لذت‌بخش ترین مواد غذائی مصرفی انسان در بسیاری از جوامع متمدن و سنتی امروز است.

نزد ما مسلمانان گندم و نان از حرمت و منزلت خاصی برخوردار است و در بیشتر مراسم مذهبی و اعیاد و حتی سفره روزانه مردم از نان به عنوان نشانه ای از یمن و بركت الهی استفاده می شود.

مسیحیان نان را مقدس می شمردند و هنوز هم در مراسم مذهبی خود قرصهای كوچك نان را به نشانه جزئی از پیكر عیسی مسیح (ع) به شركت كنندگان می دهند و در دعای سفره خود از خداوند بزرگ می خواهند كه نان روزانه آنان را عطا كند و در واقع از نان به عنوان سمبل رزق و روزی یاد می كنند.

كلیمیان نیز نان را مقدس می دانند و معتقدند كه در مهاجرت بزرگ قوم یهود به صحرای سینا در زمان فرعون هنگامی كه در بیابان بدون غذا مانده بودند و از خدای بزرگ طلب روزی كردند، یك روز صبح وقتی سر از خواب برداشتند بیابان را پر از قرصهای كوچك نان یافتند كه خداوند از آسمان برایشان فرو فرستاده بود تا از گرسنگی نجات یابند.

پیشینیان ما، غلات را به طرق مختلفی در زیر سنگهای آسیاب خرد می كردند و سپس آن را با آب مخلوط كرده و به صورت حریره مانند مصرف می كردند.

با گذشت زمان این حریره ها را برروی سنگها یا خاكسترهای داغ پخته تا به صورت نان‌های امروزی در آمدند.

در كشور ما نان به تنهائی 80% از غذای مردم را تشكیل می دهد و حدود 65ـ60% پروتئین و كالری و حدود 3ـ2 گرم املاح معدنی و قسمت اعظم نمك طعام مورد نیاز روزانه از خوردن نان تأمین می شود.

در چند سال اخیر مصرف نان به دلایل متعدد از جمله بالارفتن هزینه سایر مواد غذایی افزایش قابل ملاحظه ای یافته است.

بدیهی است باتوجه به محدودیت منابع و عدم امكانات تأمین مواد غذائی، می بایست جهت رفع نیازهای تغذیه ای مردم به ویژه اقشار كم درآمد از ساده ترین روش جهت تأمین مواد مورد نیاز آنها استفاده گردد. یكی از این راه ها، تهیه نان های مخصوص و غنی شده با پروتئین و املاح و ویتامینهای گوناگون می باشد.تهیه نان خوب و ماكول نیاز به اطلاعات دقیق در شناخت آرد و روشهای تهیه خمیر و عمل آوری آن و سیستمهای پخت دارد.

علاوه بر این بسته بندی و نگهداری صحیح نان می تواند زمینه های لازم را جهت تقلیل ضایعات فراهم آورده و در نتیجه حركت به سوی خودكفائی در تولید و صرفه جوئی در مصرف گندم را تسهیل و از خروج مقادیر قابل توجه ارز از كشور جلوگیری به عمل آورد.

«فصل اول»

معرفی انواع نانهای صنعتی

معرفی انواع نان های صنعتی

در آئین نامه اجرائی مصوب هیئت محترم وزیران مورخ 15/2/1378 منظور از نان های صنعتی و مرغوب، انواع نان های حجیم و نیمه حجیم است. به طور كلی نان های قابل تولید صنعتی شامل سه گروه زیر می باشد:

1ـ نان حجیم (مانند انواع نان های اروپائی)

2ـ نان های نیمه حجیم (مانند نان بربری و انواع مشابه)

3ـ نان های غیرحجیم یا مسطح (مانند نان های لواش، تافتون، عربی و غیره)

از نظر كارشناسی تعریف زیر برای نان حجیم و نیمه حجیم ارائه شده است.

نان حجیم

نان حجیم نانی است كه دارای بافتی متخلخل، اسفنجی و یكنواخت بوده و ضخامت آن از 3 سانتی متر بیشتر باشد.

نان نیمه حجیم

نان نیمه حجیم نانی است كه دارای بافتی متخلخل، اسفنجی و یكنواخت بوده و ضخامت آن بین 2 تا 3 سانتیمتر باشد.

در صفحات بعد تصاویر برخی از انواع نان حجیم و نیمه حجیم آلمانی و فرانسوی نشان داده شده است.

ویژگی های گندم و آرد مناسب جهت تولید انواع نان های صنعتی

در زمینه انتخاب و تأمین گندم و آرد مناسب نان صنعتی دو حالت مختلف زیر در نظر گرفته می شود.

1ـ حالتی كه كارخانه های نان آزادی عمل داشته باشد تا برای تولید هر یك از انواع نان‌های تولیدی خود بهترین شرایط لازم را برای تأمین مرغوبیت و كیفیت در نظر بگیرند كه در آن صورت یكی از مهمترین عوامل، انتخاب آردهائی با مشخصات دقیق كیفی از نظر كمیت و كیفیت پروتئین و گلوتن، دانه بندی، مقدار خاكستر و غیره است كه كارخانه های آرد طرف قرارداد برای تولید چنان آردهائی در شرایط آزاد و رقابتی ناگزیر به استفاده از تجهیزات و ماشین آلات لازم، نیروی انسانی متخصص و روشهای تولید مناسب و ماده اولیه یعنی گندم- های مناسب و مشخص خواهند بود.

2ـ حالت فعلی و تأمین آرد برای نانوائی ها و واحدهای صنعتی و صنفی.

در این شرایط تعیین هرگونه مشخصاتی برای آرد و گندم به علت عدم امكان اجرای آن منتفی به نظر می رسد زیرا كارخانه های آرد به صورت دستمزدی گندم های تحویلی سازمان غله كشور را به 4ـ3 نوع آرد مشخص برای انواع مصارف تبدیل می نمایند.

از آنجا كه نوع گندم های تحویلی به كارخانه های آرد تابع نوسانات پیش بینی نشده است لذا تهیه آرد از چنین گندم هائی نیز نمی تواند تابع نظم و استاندارد خاصی باشد. در هر حال استاندارد ویژگی ها و روش آزمون گندم كه توسط مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی تدوین گردیده كارخانجات آرد سازی را ملزم به تولید آرد با مشخصات مورد نیاز خواهد نمود. هسته خودكفائی صنایع همگن آرد و نان مشخصات تقریبی آردهای مورد مصرف برای تهیه انواع نان های صنعتی را به شرح زیر ارائه نموده است.[1]

به منظور بهبود كیفیت نان كارخانجات پس از آزمایش آرد تحویلی مواد افزودنی مناسب و مورد نیاز را اضافه می كنند به طور مثال آرد مورد نیاز نان لواش صنعتی با تركیب 1/0 درصد نمك، 1/0 درصد شكر، 5/0 درصد مخمر و 300 گرم روغن تهیه می گردد.

تلویزیون نیز به عنوان یكی از بزرگترین و پردامنه ترین رسانه همواره توجه جامعه شناسان و ارتباط گران، سیاستمداران و..... دوم خود معطوف داشته است موضوع اصلی، بررسی سازه ها شاخص ایفای صدا وسیما است. سازه شخصی یكی از نظریه ها، جورج كلی ( 1967-1905) می باشد. سازی نحوة‌نگاه كردن فرد به رویدادهای موجود در دنیایی دوست به عبارت دیگر سازه فرضیه ای عضلانی است كه برای توضیح یا تعبیر رویدادهای زندگی ساخته می شود. ما طبق  این انتظار كه سازه هایمان واقعیت های زندگی رزمره را پیش بینی خواهندكرد و آنها را توضیح خواهند داد، رفتار می كنیم همانند دانشمندان ،  همواره این فرضیه ها را آزمایش می كنیم، ما رفتار خود را بر پایة سازه هایمان قرار می دهیم و آثار آن را ارزیابی می كنیم.

برای بررسی سازه های القایی صدا وسیما در این تحقیق طی بررسی های مختلف و مطالعه تعداد 15 سازة مختلف درك تصور می كنم صدا و سیما در جهت القای آنها در مخاطبان در داخل كشور انجام می دهد را انتخاب كردم و آن را داخل جدول 4 گزینه ای با گزینه های موافقم، تا حدودی موافقم، مخالفم، و نظری ندارم قرار دادم و با تأیید استاد این پرسشنامه ها در 100 نفر از دانشجویان به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن دارم و از آنها خواستم تا به مناسب میل و نظر خود به سوالات پاسخ دهند.

روش آماری كه در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت روش  خی دو   X₂  بود.

پس از بررسی های انجام گرفته شده شخص گرد یرك سازه های ( توهم توطئه) (تهاجم فرهنگی) مورد قبول اكثریت آراء بدست آمده بود و این سازه ها و فرضیه های مربوط به آن مورد پذیرش قرار گرفت.

فصل  اول

مقدمه:

تأثیری پذیری مخاطبان از محتوای پیمامهای وسایل ارتباط جمعی اعم از مطبوعات، رادیو، سینما، علی الخصوص تلویزیون سابقه ای دیرینه و همراه پیدایش آنها دارد. از همان آغاز انتشار نخستین روزنامه ها در یونان باستان ( آكتادیورنا وآكتاسناتوس) همواره میزان و نحوه اثر گذاری آنها بر خوانندگان ودریافت گنندگان مطالب آنها در كانو توجه نویسندگان و گردانندگان آنها و دغه دغه خاطر سیاستمداران و حكام آن زمان بوده است میزان و كیفیت تأثیرات رسانه های جمعی علی الخصوص تلویزیون به عنوان بزرگترین و پردامنه تری رسانه همواره با توجه  جامعه شناسان، ارتباط گران، سیاستمداران و ....به خود معطوف داشته است.

افزایش پژوهشهای ارتباطی با ابعاد وسیعتر و موضوعات دیر گاهی را تقویت كرد كه بر مبنای آن رسانه جمعی به وضع اجتماعی- فرهنگی، سطوح نیازها و خصوصیات شخصیتی مخاطبانشان ذی نفوذ و تأثیر گذار و تأثیر آنها ممكن است غیر مستقیم، نامحسوس، طولانی و نیز تحت اشعاع سایر عوامل تقویت كننده یا تضعیف كننده این فراینند باشد،

بسیاری از صاحب نظران انتقاد گر جدیدی ، نسبت عملكرد مثبت و بهنجار رسانه های جمعی ابراز تردید كرده اند آنها بر این باورند كه وسایل ارتباط جمعی من جمله تلویزویون مثل هر نهاد اجتماعی دیگری دارای كاركردهایی آشكار و مغایر با نیازهای واقعی مخاطبان نیز به دنبال دو رشته باشد و به ابراز تهاجم فرهنگی و الت دست صاحبان قدرت و ثروت تبدیل شود.

با سروری اجمالی بر مباحث مطرح شده در برخی از منابع می توان نتیجه گرفت كه در تأثیر پذیری مخاطبان از وسایل ارتباط جمعی عوامل زیادی دخیل هستند كه می تواند تأثیرات آنها را افزایش یا كاهش دهد و حتی خنثی كند. بنابراین در مورد میزان  و چگونگی تأثیر گذاری بر مخاطبان نمی توان اظهار نظر قطعی كرد كه رسانه ها قدرت تأثیر گذاری نامحدود و جادویی دارد و یا تأثیرات  آنها ناچیز و محدود است.

مطالعه و پژوهش در روستای شناخت ویژگیهای فرهنگی- اجتماعی، و ..... مخاطبان گام نخست برای پیام سازان و گردانندگان رسانه های جمعی است.

موضوع پژوهش:

بررسی تنش صدا وسیما در ایجاد و القای سازه های شخصی در مخاطبان ( بر اساس نظریه سازه های شخصی جرح كلی)

رشد پژوهش:

صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران چه نوع سازه هایی را به مردم القاء می نماید؟

هدف پژوهش:

شناخت سازه های شخصی كه صدا وسیما به مردم و بینندگان خود القاء می نماید.

ضرورت و اهمیت پژوهش:

با توجه به وسعت و دامه فراگیر رسانه بزرگی همچون صدا و سیما و همچنین گستردگی و مورد توجه بودن این رسانه می توان به اهمیت این رسان پی برد. تأثیری مخاطبان از محتوای برنامه های تلویزیون از اهمیت بالایی در دنیای امروز برخوردار می باشد  همانطور كه یكی از صاحب نظران در این زمینه پیامهایی كه تلویزیون به مخاطبانش ارائه می كند را به گلوله ها جائ.یی تفسیر و تعبیر نموده است « همانگونه كه یك تفنگ سر پر هنگام شلیك به روی نوجی پرنده» ساچمه هایش در طیف وسیعی آنها را مورد  اصابت قرار می دهد به همان صورت هم پیامهایی كه از طریق یك رسانه شلیك می شود بر مخاطبی كه آنها را دریافت می كنند اثر می گذارد تلویزیون از جمله ارتباط وسایل جمعی بسیار نیرومندی است كه می توان از آنها  در  روه خیر وشد با تأثیر شگفت سود گرفت و چنانچه كنترل مطلوب وجود نداشته باشد می تواند اثر بسیار مخرب و ناسودمندی را برای اجتماع  داشته باشد.

ما در اینجا اثر گیماند لیت ساز عصبی و Trien را روی فلوتاسیون یون کاتیون دبی با دودکیل سولفات DS و به صورت دودکیل سولفات سدیم SDS اضافه شده را نشان می دهیم. فلورتاسیون یون در سیستم (II) Trien SDS- CU باعث حذف ترجیحی CU (II) می شود که بر عکس قابلیت گزینش مشاهده شده در سیستم (II) Trien SDS- CU بدونTrien است. سرعت دی حذف Ni²⁺, Cu²⁺  با DS خیلی سریعتر از (وجود Tries) نسبت به یون های ساده بود و غلظت نهایی فنر به طور قابل توجهی کمتر بود. اندازه گیری دی کشش سطحی نشان دادند که Trien باعث بهبود فعالیت سطحی و چگونگی جذب سطحی محلول های SDS- CU (II), SDS – Ni (II) شد. تغییر کمی انرپی آزاد گیبس برای جذب سطحی حاصل از کمپلک یون به ازاء CU (II) برابر -3.6 kg/mol و به ازاء Ni (II) برابر -3.5 kg/mol بود و شامل اثرات فعل و انفعالات هیدروفولیک بین مجموعه دی Trien فلزی در حد فاصل هوا / محلول می باشد و با تغییرات میزان دهیدراسیون مربوط به جذب مشترک مجموعه Trien – فلز با DS در حد فاصل هوا/ محلول همراه است.

1- مقدمه:                                  

فلتاسیون یون ، یک تکنیک تفکیک استفاده شده برای حذف یونهای غیر فعال سطحی از محلول دی آلی از طریق اضافه کردن یک ماده فعال می باشد. ماده فعال به طور خود به خود در حد فاصل هوای محلول متمرکز شده و یونهای حذف شده با فعل و انفعال الکترو استاتیک یا کی سیت به ماده فعال متصل شده اند. یونهای در حال واکنش با ماده فعال سوتعی از محلول زدوده شده اند که گاز در محلول پخش شده و حباب دی حاصل تشکیل یک فوم پایدار می دهند. در مقایسه با روش دی تفکیک های دیگر فلوتاسیون یون مزایایی از لحاظ سهولت عملیات و هزینه دی پائین دارد و برای پردازش حجم دی زیاد محلولت های آبسی رقیق خیلی برجسته است.

فلوتاسیون یون یک پدیده حد فاصلی (میانی) بوده که مسائل جذب ساده فعال و کاتنریون غیر فعال سطح است. لیو و دویل از لحاظت تئوری فرایند جذب سطحی را در فلوتاسیون یون از نقطه نظر فرمودینامیکی بررسی نموده اند با اعمال معادله گیسبس به یک سیستم آبی، Na A + M X_n  چگالی جذب سطحی و ماده فعال یون نفر با معادلات زیر مشخص شده است.

در اینجا  Y بر ابر کشش سطحی، R برابر ثابت گاز و T برابر از دمای مطلق است. این روابط فرض می کند که محلول رقیق بوده و هیچ گونه نمک اضافی ندارد. در بررسی قابلیت گزینش بین یون دی فلز این دو تحقق نشان دادند که به ازای گوگیانددی کاتیونی ساده هر چه شعاع یونی کریستال بزرگتر باشد چگالی جذب سطحی آن بیشتر است و عوامل دیگری را به صورت مشابه فراهم می نمایند. این یافته مطابق با کار قبلی است. مورگان و شونر و وارد دیدند که مراتب گزینش برخی از یون های فلز هالیدی به صورت بوده و مراتب کاهش شعاع یونی کریستال هستند مانموهان پی به مرتبه گزینش و جذب سطحی یون های فنر زمین قلیایی بوده اند که بود که مرتبه نزولی شعاع یونی کریستال است.

ما قبلاً دو مدل تعیین گزینش جذب سطحی بین دو یون فنر را در حد فاصل بار شده نشان دادیم یک مدل بر اساس داده ای کشش سطحی محلول دی حاوی نمک سدیم کلکتور همراه با نمک فنری مجزا بود و دیگری از معادله گراهام با در نظر گرفت انرژی آزاد گیبس انواع مختلف فعل و انفعالات کمک گرفت و ممکن است در جذب سطحی رخ دهد در حالی که اکثر عملیات اولیه انرژی آزاد گیبس جذب سطحی گونه ای حمل شده را در حد فاصل جامد/ محلول در نظر گرفته این مدل یون دی کوگیما غیر فعال سطح جذب شده در سطح بار شده ماده فعال عالی را در حد فاصل بخار / محلول در نظر گرفت به دلیل سیار بودن مولکول های ماده فعالی عالی جذب شده در لایه یون های کوگیماند ممکن است توسط ماده فعال کی لت شده در حالی که طی جذب سطحی در سطوح جامد به ندرت نمونه دی جذب سطحی شده توسط جذب سطحی جامد کی لت شده اند از این رو دوره ای انرژی بر مختلف می تواند در عملیات کلاسیک جیمز وهلی و دیگران وجود داشته باشد. بر آن جذب مشترک یک یون غیر فعال سطح عبارت اصلی به صورت   در نظر گرفته شده بود که عامل دی الکتریکی هیدروفوبیک کی لت و هیدراسیون را نشان می دهد شکل معاده به صورت روبروست:

در اینجا S وC_b برابر نمونه دی جذب شده و غلضت یون فلز انبوه هستند  عبارت معادله 3 با در نظر گرفتن کس لایه هیدراسیون ثانویه بر آورده شده که برای فعل و انفعال با گروه عملی ماده فعال یونی جایگزین یک یون فلزی خواهد شد:

در اینجا rian برابر شعاع کریستال یون فنر rw برابر شعاع ملوکول آب، e برابر با الکنریکی، N برابر عدد آوگادرو ،4 برابر نفوذ پذیری خلا و 78.5 برابر ثابت دی الکتریک آب در 25C است عدد ها فرض می شوند که ثابت دی الکتریکی آب را در میدان الکتریکی خیلی بالادر حد فاصل هوا / محلول نشان دهد. این روش امکان محاسبه ضرائب گزینش بین یون دی نظر را فراهم می سازد. این مورد سازگار با موارد گزینشی تجربی بدست آمده از جذب سطحی در حد فاصل یونهای دود کیل سولفات است.

این علم با ترکیب و ساختار و نیروهایی که این ساختارها را برپا نگه داشته است، سروکار دارد.

شرح تفصیلی درباره چگونگی واکنش‌ها و سرعت پیشرفت آنها ، شرایط لازم برای فراهم آوردن تغییرات مطلوب و جلوگیری از تغییرات نامطلوب ، تغییرات انرژی که با واکنش‌های شیمیایی همراه است، سنتز موادی که در طبیعت صورت می‌گیرد و آنهایی که مشابه طبیعی ندارند و بالاخره روابط کمی جرمی بین مواد در تغییرات شیمیایی در علم شیمی مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

پیدایش دانش شیمی (Chemistry science)

انسان از بدو خلقت که بناچار پیوسته با اشیای محیط زیست خود سرو کار پیدا کرد، با شناخت تدریجی نیازهای زندگی خویش و کسب اطلاعات بیشتری درباره خواص آنها ، آموخت که برای ادامه حیات خود به ناچار باید از آنها استفاده کند. با گذشت زمان دریافت که برای استفاده هر چه بیشتر و بهتر از این مواد ، باید در وضعیت و کیفیت آنها تغییراتی وارد کند. این کار با استفاده از گرما و بویژه کشف آتش بصورت عملی در آمده بود.

آغاز دانش بشری را در واقع می‌توان همان آغاز استفاده از آتش دانست. زیرا گرم کردن و پختن مواد و … ، تغییراتی شیمیایی می‌باشد و این خود نشان دهنده این واقعیت است که شیمی ، علمی است که در ارتباط با اولین و حیاتی‌ترین نیازهای جامعه بشری بوجود آمده و برای برآورده کردن هر چه بیشتر این نیازها که روز به روز تنوع حاصل می‌کرد، توسعه و تکام یافته است.

از آنجایی که شیمی ، علم تجربی است و بشر اولیه قبل از هر نوع تفکر و نظریه پردازی ساختار و چگونگی پیدایش مواد موجود در محیط زیست خود ، در اندیشه حفظ خود از سرما و آزمایش‌های مربوط به گرما ، رفع گرسنگی و احتمالا دفاع از هستی خویش بوده و در راه دسترسی به چگونگی تغییر و تبدیل آنها به منظور استفاده هر چه بهتر و بیشتر از آنها قدم برمی‌داشت، بر همین اساس بود که بخش شیمی نظری خیلی دیرتر از بخش کاربردی آن آغاز شد و پیشرفت کرد.

 سیر تکامی و رشد

اولین نظریه درباره ساختار مواد ، حدود 400 سال قبل از میلاد توسط فلاسفه یونان بیان شد، در صورتی که شاخه کاربردی شیمی چندین هزار سال قبل از میلاد رواج داشت و قابلیت توجیه پیدا کرده بود. به چند مورد اشاره می‌کنیم.

•  طلا ، اولین فلزی بود که توسط بشر کشف شد و نقره پس از طلا کشف شد و در زندگی بشر کاربرد پیدا کرد.

مس سومین فلزی بود که کشف شد. سرب ، قلع و جیوه بعد از مس و قبل از آهن کشف شدند.

آهن به علت دشواریهایی که در استخراج آن وجود داشت، دیرتر از فلزات فوق کشف و مورد استفاده قرار گرفت.

• ساختن شیشه رنگی (سبز و آبی) و شیشه بی‌رنگ در مصر و بین‌النهرین و در کشورهای مجاور دریای اژه و دریای سیاه و تهیه بطری‌های شیشه‌ای در بین‌النهرین متداول شد.

• کوزه‌گری ، سفالگری و استفاده از لوحه‌های سفالی و تهیه لعاب و لعاب دادن ظروف سفالی در مصر و بین‌النهرین متداول شد.

• تهیه پارچه‌های نخی ، ابریشمی و پشمی و رنگرزی آنها با رنگهای نیلی ارغوانی و قرمز و … رواج یافت. رنگ قرمز از حشره‌ای به نام قرمزدانه ، رنگ نیلی از گیاهی بنام ایندیگو و رنگ بنفش از جانور دریایی بدست آمد.

• دباغی پوست با استفاده از زاجها ، تهیه الکل ، سرکه ، روغن ، مومیا و استخراج نمک از آب دریا انجام گرفت.

او عقیده داشت در مقیاسهای بسیار كوچك خواص مواد با خواص فعلی اشان فرق می كند و لذا با كنترل ماده در مقیاس اتمی و مولكولی می توان به خواصی از مواد دست یافت كه اكنون از آنها استفاده نمی كنیم.

در سال 1974، Taniguchi ایده های فینمن را نانوتكنولوژی نامید. او بین مهندسی در اندازه میكرومتر مانند میكروالكترونیك كه در آنها روزها دوران اوجش را می‌گذارند و مهندسی در مقیاس زیر میكرومتر تفاوت قائل شد.

از آن زمان تا كنون تلاش برای كشف خواص جدیدی از مواد در در مقایس نانومتر با سرعت روبه پیشرفت است. دو تا از دستاوردهای بزرگ آن میكروسكوپهای SPM (Scanning Probe Microscope) و كشف آلوتروپی جدیدی از كربن به نامBuckminister Fullerenene یا Buckyball هستند. اختراع میكروسكوپهای SPM كه دو تا از معروفترین آنها STM و AFMهستند كار مطالعه و بررسی ساختارهای بسیار ریز و در حد نانومتر را تسهیل كردند و كشف باكی بال ها باعث ایجاد ساختارهای تیوب- مانند شد كه در آنها ورقه های گرافیت به شكل لوله در می آیند و دو سر آنها با دو نیم فولرن بسته می شود. ضخامت این لوله ها فقط چند میلیونیم متر یا چند نانومتر و طول آنها به حدود 100 میكرومتر می رسد. این نانولوله ها از فولاد محكمتر اما سبك وزن اند، خم شدنهای پی در پی، تابیدن و پیچیدن را تحمل می كنند، می توانند به اندازه مس رسانای الكتریسیته و یا مانند سیلیسیم خاصیت نیم رسانایی از خود نشان بدهند. بهتر از هر ماده شناخته شده دیگری گرما را منتقل می كنند و خاصیت جذب هیدروژن را نیز دارا می باشند.

علم و تكنولوژی نانو در واقع یك نگاه و یك رویكرد جدید در علوم و مهندسی با كنترل ماده از مقیاس اتم و مولكول و یا از مقیاس نانومتر می باشد و لذا در تمامی حوزه های علم و تكنولوژی و صنایع مختلف تحول و تغییر ایجاد خواهد كرد.

سیر پیشرفت مواد با ساختار بسیار ظریف یا نانو ساختار:

در زمینه علم مواد می توان دو مرحله را به عنوان مراحل توسعه و پیشرفت مواد با ساختار Ultrafine یا همان مواد با ساختار نانومتر مشخص كرد.

اولین مرحله را می توان از سال 1870 تا سال 1970 دانست. در این مرحله میكرو ساختار به عنوان پارامتر اصلی كنترل كننده خواص مكانیكی، مغناطیسی و الكتریكی معرفی شد. سرآغاز آن كارهای Sorby روی خواص مكانیكی آهن بود كه نشان داده سختی مارتنزیت بخاطر تغییرات آلوتروپیك در آلیاژهای آهن و میكروساختار بسیار ظریف باقی مانده است. پدیده رسوب سختی نیز ارتباط بین میكروساختار و خواص را پیشنهاد نمود. Wilm در سال 1906 آلیاژ Ag-Co-Mg-Mn را كوئینچ نمود و بعد از چند هفته مشاهده نمود كه سختی آن بیشتر شده است. بعدها متوجه شدند كه این افزایش سختی ناشی از رسوب یك فاز جدید در مقیاس زیر میكرومتر است. در سال های بعد نظریه های عیوب شبكه ایی و مشخصه های آن روی جامدات كریستالی و اختراع میكروسكوپهای با قدرت تفكیك پذیری بالا باعث پیشرفت بسیار زیادی در درك خواص وابسته به ساختار و میكرو ساختار شد.

قدرت پایداری در درجه حرارتهای زیاد اگر چه یك عامل تعیین كننده برای گروه بندی یك ماده به عنوان یك دیر گداز می باشد ولی با این حال انتظار می رود كه ماده نسوز در مقابل نیروهای مخرب دیگری كه احیاناً در شرایط عمل رو به رو می شوند نیز مقاوم باشد . عوامل مخرب عبارتند از سایش ، ضربه ، ضربه های حرارتی ، حمله شیمیایی و بار مكانیكی زیاد در درجه حرارت بالا . موارد استعمال گوناگون مواد نسوز و شدت وضعیت نسوز را برای ارضای آن شرایط روشن می گرداند تعداد محصولات نسوز كه با توجه به تركیبات متنوع و نامحدود موارد موارد دیر گداز مختلف به دست می آید آنقدر زیاد است كه برای بحث در مورد این محصولات ، باید مواد نسوز را طبقه بندی نمود .

نسوزها را به چندین طریق می توان بندی كرد ولی مناسبترین آنها بر پایه تركیبات كلی و در درجه دوم شرایط فیزیكی و خواص مشخصه آنها می باشد .

نمونه های اولیه آجر نسوز شامل موارد زیر است :

1. آجرهای آلومینو سیلیكاتی
2. آجرهای بازی
3. آجرهای سیلیسی
4. آجرهای عایق بندی
5.  نسوزهای مخصوص : C-Sic –Zro2  زیركن – بریدها و نیتریدها

البته آجرها قبلاً شكل داده شده و معمولاً قبل از مصرف در درجه حرارت بالا حرارت داده می شوند ولی در بعضی موارد گرما ندیده و با پیوند های شیمیایی محكم می گردند مانند گروهی از آجرهای دو لومیتی و منیزیتی زفت اندود شده كه اساس به هم پیوستگی آنها اتصالات شیمیایی است .

آجرها از نظر ابعاد و شكل خارجی نیز طبقه بندی می شوند و معمولاً به صورت اندازه های استاندارد و شكل های مخصوص به كار می روند كه در قسمت شكلهای استاندارد آجرها مفصلاً به آنها خواهیم پرداخت .

از نگاهی دیگر می توان محصولاتی را كه در دماهای بالا (بین 600 تا 2000درجه سانتیگراد ) در دستگاههای و كوره ها در صنایع مختلف به كار گرفته می شوند را به عنوان دیر گدازها توصیف كرد و می توان چهار گروه از موارد دیر گداز را به صورت زیر از یكدیگر متمایز كرد :

1. محصولات شكل دار (آجرها)
2.  محصولات بی شكل كه مونولیتیك نیز نامیده می شوند (جرمهای سازه ای و تعمیراتی و مواد اتصال دهنده )
3.  محصولات ویژه (المانهای سازه ای)
4.  محصولات عایق

از آنجایی كه نقطه خمیری شدن مواد نسوز در بكارگیری آنها همیت به سزایی دارد نمونه آزمایشی ان را به صورت مخروطهای زیگر می سازند و ابتدا در آزمایشگاه نقطه خمیری شدن آن را بدست می آورند . مخروط زیگر یك مخروط سه گوش مثلث القاعده باریك و بلندی می باشد و روی قاعده اش در كوره آزمایش قرار داده می شود . مخروط بر حسب تركیب خود در درجه حرارت معینی نرم و سرش به سمت قاعده خم می گردد . در موقع آزمایش با بهره گیری از نمودارهای استاندارد كه درجه حرارت خمیری شدن آنها معلوم است ، درجه حرارت كوره را به تدریج بالا می برند و زمانی كه نمونه آزمایشی نرم و خمیری گردید در مقایسه با مثلاً سه مخروط استاندارد دیگر كه یكی وا رفته و دیگری خم گشته و سومی هنوز نرم نشده به درجه حرارت خمیری شدن ماده نسوز مورد آزمایش پی می برند .

مواد اصلی دیر گداز

مواد دیر گداز بر پایه شش اكسید اصلی Sio2,AL2O3 ,Mgo ,cao,cr2o3 ,zro2 و تركیبات بین انها كه اخیراً اغلب در تركیب با كربن نیز هستند ، قرار دارند .(شكل 1)

علاوه بر كربن و كاربید سیلسیم مقدار كمی كاربید بور (B4C) و نیتریدها (si3N4) و (BN) نیز برای كاربردهای ویژه به مجموعه فوق اضافه می شود . این مواد و تركیبات اصلی بواسطه این حقیقت كه در  دماهای بالا ذوب می شوند ، اهمیت دارند . (جدول 1) به منظور درك رفتار پیچیده نرم شوندگی مواد چند فازی ساخته شده از مواد دیر گداز ، می توان به دیاگرام های فازی مراجعه كرد .

شناسایی بر اساس رفتار شیمیایی

شناخت رفتار واكنشی یا مواد شیمیایی مواد دیر گداز برای اطمینان از كاربرد صحیح این محصولای اهمیت زیادی دارد . بیشترین سازگاری این مواد با سرباره ها و ذرات معلق كه جزیی از محصولات فرایند هستند مطرح است تاكمترین واكنش را داشته باشند و در نتیجه ، فرسایش حاصل از خوردگی كاهش می یابد . ا ز دیدگاه شیمیایی مواد دیر گداز با عنوان اسیدی ، قلیایی و یا تقریباً خنثی نامگذاری می شود .         

اجسامی كه مواد دیر گداز مورد حمله قرار می دهند نیز اغلب بر اساس رفتار واكنش شیمیایی نام گذاری می شوند . در رابطه با سرباره ها نسبت مولی cao/cio2 پایین تر از یك ، به عنوان سرباره اسیدی و نسبت دو و بالاتر به عنوان سرباره قلیایی مطرح هستند . محدوده میانی برای هر دو نوع اكسیدهای قلیایی و اسیدی مقدار كمی خورنده است .

طبقه بندی مواد دیرگداز

طبقه بندی مواد دیرگداز بر اساس تك تك ویژگی های اصلی آنها كه معمولاً دارای محدودیت هستند انجام می شود . مواد اولیه مصرفی ، همچنین روش های ساخت و كاربرد ، فاكتورهای دیگری هستند كه معیارهای طبقه بندی مواد دیرگداز را تشكیل      می دهند .

خواص زیر به عنوان معیارهای دیگری برای تعیین ویژگی های مواد دیر گداز بكار      می روند :

- طبقه بندی گروهی بر طبق اجزای شیمیایی اصلی (یعنی AL2O3 یا Mgo)

• نوع ماده  اولیه اصلی (طبیعی ،سنتز شده یا ماده مركب ، بعنی پیش زینتر شده و نپخته ، كلیسینه شده ، زینتر شده یا ذوب شده )
•  نوع اتصال (سرامیكی با پخت در دمای كمتر از 800 درجه سانتیگراد ، شیمیایی ، معدنی با واكنش در دمای بیشتر از 800 درجه سانتیگراد ، هیدرولیك ، ((گیرش در دمای اتاق )) و آلی و ذوب شده )

از سوی دیگر ، از نور با نفوذتر بوده و به آسانی از بدن انسان ، چوب ، قطعات نسبتاً ضخیم فلزی ، و دیگر اشیاء كدر عبور می كنند .

برای استفاده از هر وسیله ای همواره به شناخت كامل آن نیاز نیست ، به این دلیل تقریباً بی درنگ فیزیك دانها و چندی بعد مهندسان علاقه مند به مطالعه ساختار درونی اجسام كدر ، پرتوهای X را بكار گرفتند . با قرار دادن لامپ پرتو X در یك سوی جسم و فیلم عكاسی  در سوی دیگر ، می توان تصویری سایه مانند و یا پرتونگار به دست آورد، بخشهایی از جسم با چگالی كمتر ، نسبت به بخشهایی با چگالی بیشتر مقدار بیشتری از تابش X را عبور می دهند . بدین وسیله نقطه ی شكست در  استخوانی شكسته و یا محل تركی در یك فلز قالب  گیری شده مشخص می شود.

بدین ترتیب پرتونگاری بدون آگاهی دقیق از تابش بكار برده شده ، آغاز شد ، زیرا ماهیت كامل پرتوهای X تا سال 1912 ، مشخص نبود ،‌ در این سال ، پدیده ی پراش پرتو X در بلوها كشف شد ، و همزمان با این كشف ، ماهیت موجی پرتوهای  X به اثبات رسد از این رو روش جدیدی برای بررسی ریز ساختار ماده نیز فراهم شد . هر چند پرتونگاری در این نوع خود وسیله بسیار مهمی است و از زمینه ی كاربردی گسترده ای برخوردار است ، اما معمولاً توان تفكیك آن برای آشكارسازی جزئیات درونی ، تا مرتبة  محدود می شود . از سوی دیگر ، پراش می تواند به طور غیر مستقیم جزئیات ساختار درونی را تا اندازه ی آشكار كند ، و در این كتاب به این پدیده، و كاربردهای آن در مسائل متالورژیكی پرداخته می شود . در اینجا پرتوهای X و ساختار دورنی بلورها در دو فصل اول به عنوان پیش نیازهای لازم برای بحث پراش پرتوهای Xدر بلوها كه به دنبال خواهد آمد ، توصیف شده است.

تابش الكترومغناطیس

امروزه می دانیم كه پرتوهای X ، تابش الكترومغناطیسی با ماهیتی كاملاً همانند نور مرعی ،‌‌ اما با طول موجی بسیار كوتاهتر از آن هستند ،‌ واحد اندازه گیری در ناحیه پرتو X آنگسترم برابر با  است و پرتوهای X بكار رفته در پراش ، تقریباً طول موجهایی در گستره ی 5/0 تا 5/2 دارند ، در حالی كه طول موج نور مرئی در محدودة 6000 است . بدین ترتیب پرتوهای X ،‌ ناحیه ای میان پرتوهای گاما و فرابنفش را در طیف كامل الكترومغناطیسی اشغال می كنند.

گاهی در اندازه گیری طول موج پرتو X از واحدهای دیگری مانند واحد X ، (XU) ،‌ و كیلو ‌X  (KX=1000XU) استفاده می كنند . واحد KX ،‌‏ اندكی از آنگسترم بزرگتر است كه منشا آن در بخش 3 ـ 4 توصیف می شود . واحد پذیرفته شده ی SIبرای طول موج در ناحیه ی پرتو X ، نانومتر است:  نامومتر

اما این واحد رایج نشده است.

طیف پیوسته

هنگامی پرتوهای X ایجاد می شوند كه شتاب هر ذره ی باردار الكتریكی با انرژی جنبشی كافی، بسرعت كند شود ، معمولاً برای چنین منظوری از الكترونها استفاده می  شود. این تابش در یك لامپ پرتو X با منبعی از الكترونها و دو الكترود فلزی ، تولید می شود . ولتاژ زیادی كه به میزان چند ده هزار ولت در دو سر الكترود وجود دارد موجب گسیل الكترونها به سوی آندو یا هدف می شود و در آنجا الكترونها با سرعت زیاد به هدف برخورد می كنند . پرتوهای X در نقطه ی برخورد تولید شده و در تمام جهات منتشر می شوند. اگر e بار الكترون ( ^19-10×6/1 كولمب ) و V ولتاژ دو سر الكترودها باشد ، در این صورت انرژی جنبشی ( بر حسب ژول ) الكترونها هنگام برخورد از معادله ی زیر به دست می آید.

( 3 ـ  1 )                  

كه در  آن m جرم الكترون ( kg ^31- 10×11/9 ) و V سرعت آن بر  حسب متر بر ثانیه درست پیش از برخورد است . در لامپی با ولتاژ 30000 ولت ، این سرعت نزدیك به سرعت نور است . بیشتر انرژی جنبشی الكترونهایی كه به هدف برخورد می كنند به حرارت تبدیل شده و كمتر از یك درصد از این انرژی به پرتوهای X تبدیل می شود.

هنگامی پرتوهای خارج شده از هدف ، مورد واكاوی قرار گیرند ، آشكار می شود كه مجموعه ای از طول موجهای گوناگون هستند ، و تغییرات شدت با طول موج ، به ولتاژ لامپ بستگی دارد .

 شدت تا طول موج ویژه ای صفر است كه به آن حد طول موج كوتاه می گویند، سپس بسرعت تا بیشینه ای افزایش می یابد و آنگاه بدون هیچ مرز مشخصی در ناحیه ی طول موجهای بلند كاهش می یابد . هنگام افزایش ولتاژ لامپ ، شدت تمام طول موجها افزایش یافته و مرز طول موج كوتاه و مكان بیشینه به سوی طول موجهای كوتاهتر
تغییر مكان می دهد .

تابشی با این منحنی ها نشان اده شده را تابش چند رنگ ،‌ پیوسته ، و یا سفید گویند ، زیرا مانند نور سفید از پرتوهایی با طول موجهای گوناگوی ساخته شده است . تابش سفید را تابش ترمزی نیز گویند كه واژه ای آلمانی است ، زیرا از شتاب كاهش یافته ای الكترونها ناشی می شود.

طیف پیوسته ، از كند شدن سریع الكترونهای برخورد كننده  به هدف ناشی می شود ، زیرا همانگونه كه در بالا گفته شد ، هر بار كند شونده ،  انرژی آزاد می كنند .

از آنجائیكه محصول واكنشها شناخته  شده می باشند. شناسایی  آنها از روی نقطه ذوب خود محصول یا مشتق 2 و 4  دی نیتروفنیل هیدرازون یا طیف زیر قرمز آنها صورت گرفت .

پیشرفت واكنشها توسط كروماتوگرافی لایه نازك بر روی سیلیكاژل با كمك صفحات TLC آماده (SILG/UV 254) دنبال شدند. بازده واكنشها از روی وزن محصول جدا شده یا وزن مشتق  2 و 4 دی نیتروفنیل هیدرازون محاسبه شد.

طیفهای IR توسط اسپكتروفوتومتر Shimadzu مدل 470 گرفته شده اند.

تهیه واكنشگر پرمنگنات تثبیت شده بر روی رزین تبادل آنیونی Dowex1-x8 و تعیین ظرفیت رزین نسبت به آنیون پرمنگنات :

به محلولی ا kMnO­ ( g  474/0 و mmol 3 ) در آب (cc40) در حال هم خوردن به تدریج رزین تبادل آنیونی مرطوب (g5 رزین تبادل آنیونی كه به مدت 4 ساعت در آب مقطر خیس می خورد) اضافه كرده و مخلوط حاصله به مدت 3 ساعت توسط همزن مغناطیسی بهم می خورد. پس از این مدت مخلوط توسط كاغذ صافی صاف و توسط آب مقطر و سپس استون (cc40) كاملاً شسته می شود. وجود Clدر محلول زیر صافی و بی رنگ بودن كامل آن نشان می دهد كه تمامی پرمنگنات روی رزین تثبیت می شود. بنابراین مقدار یون پرمنگنات بر هر گرم رزین mmol6/0 (g0948/0) می‌باشد.برای تایید این مقدار ، ظرفیت ، زرین نبت به یون پرمنگنات توسط تیتراسیون برگشتی باواكنشگر فروآمونیوم سولفات در محیط اسیدسولفوریك نتیجه یاد شده را تایید نمود. سپس رزین به مدت 15 دقیقه در داخل آون در دمای50 قرار می گیرد تا كاملاً خشك شود.

لازم به ذكر است كه روش ارائه شده در بالا برای تهیه واكنشگر چه از رزین دانه‌ای با مش  50-20 ومش           و چه از رزین كاملاً پودر شده استفاده شده باشد، یكسان است.

بر ای تعیین ظرفیت رزین نسبت به آنیون پرمنگنات مقدار شخصی مقدار رزین تثبیت شده در روش بالا در مقدار اضافی از اسید سولفوریك دو نرمال ( ml 60-40 ) بمدت یكساعت هم می خورد، مقدار مشخص و اضافی از محلول استاندارد آمونیم فروسولفات اضافه شده و تا زمانیكه رنگ تیره رزین كاملا از بین برود و تقریبا سفید شود هم می خورد. سپس محلول فروآمونیم سولفات واكنش نكرده با محلول استاندارد پتاسیم پرمنگنات  تیتر شده و یون پرمنگنات تثبیت شده بر روی رزین بدست می آید.

روش عمومی اكسایش الكلهای بنزیلیك و آلیفاتیك توسط 50-20 DMn[1] در حلال:

به محلولی از الكل مورد نظر (mmol6/0) در استونیتریل (ml10) واكنشگر Dowex1-x8 حامل یون پرمنگنات (تهیه شده از رزین دانه ای بامش 50-20 در قسمت 2-2 ) اضافه شده و مخلوط واكنش به مدت 15-1 ساعت رفلاكس می گردد. پیشرفت واكنش توسط TLC دنبال می شود. (تتراكلرید كربن /دی اتیل اتر: 1/4) بعد از كامل شدن واكنش واكنشگر تثبیت شده توسط كاغذ صافی جدا و  با استونیتریل (ml5*2) شسته می شود.سپس بازده واكنش باتوزین محصول جدا شده با كروماتوگرافی ستونی  یا مشتق 2 و4 دی نیتروفیل هیدارزین محاسبه می شود .

اكسایش بنزیل الكل بعنوان یك نمونه از الكلهای بنزیلیك توسط 50-20DMn در حلال:

به محلول بنزیل الكل (g 065/0 و    mmol6/0) در استونیتریل (ml10) واكنشگر Dowex1-x8 حامل یون پرمنگنات (تهیه شده از رزین دانه ای بامش 50-20 در قسمت 2-2) اضافه شده و مخلوط واكنش رفلاكس شد، تعقیب پیشرفت واكنش توسط TLC (تتراكلرید كربن اتر: 1/4) نشان از اتمام واكنش پس از 1 ساعت بود. در ادامه واكنشگر تثبیت شده توسط كاغذ صافی جدا و با  استونیتریل (ml5*2) شسته شدبرای تعیین بازده بنزالدئید بدست آمده به محلول زیرصافی غلیظ شده محلول 2 و 4- دی نیتروفنیل هیدرازین اضافه شد. بعد از تشكیل مشتق مربوطه ، مشتق توسط كاغذ صافی جدا پس از شستشو با آب خشك شد . و از روی وزن آن بازده بنزالدئید محاسبه شد.

روش عمومی اكسایش الكلهای بنزیلیك و آلیفاتیك توسط PDMn[2] در حلال:

به محلولی از الكل مورد نظر (mmol75/0) در استونیتریل (ml10) واكنشگر Dowex1-x8 حامل یون پرمنگنات (تهیه شده از رزین پودریدر قسمت 2-2) اضافه شده و مخلوط واكنش به مدت 2:45-5/0 ساعت رفلاكس می گردد. پیشرفت واكنش توسط TLC دنبال می شود. (تتراكلرید كربن /دی اتیل اتر: 1/4) بعد از كامل شدن واكنش واكنشگر توسط كاغذ صافی جدا و  با استونیتریل (ml5*2) شسته می شود. سپس بازده واكنش باتوزین محصول جدا شده(كروماتوگرافی ستونی ) یا مشتق  2 و 4 دی نیتروفنیل هیدرازین محاسبه می شود.

اكسایش بنزیل الكل بعنوان یك نمونه از الكلهای بنزیلیك توسط PDMnدر حلال:

به محلول بنزیل الكل ( g 081/0   mmol75/0) در استونیتریل (ml10) واكنشگر Dowex1-x8 حامل یون پرمنگنات (تهیه شده از رزین پودری در قسمت 2-2) اضافه شده و مخلوط واكنش رفلاكس شد. تعقیب پیشرفت واكنش توسط TLC(تتراكلرید كربن /دی اتیل اتر: 1/4) نشان از اتمام واكنش پس از 5/0 ساعت بود. در ادامه واكنشگر تثبیت شدن توسط كاغذ صافی جدا و  با استونیتریل (ml5*2) شسته شد. سپس حلال تبخیر شد.

برای تعیین بازده بنزالدئید بدست آمده به محلول زیرصافی غلیظ شده محلول 2 و 4- دی نیتروفنیل هیدرازین اضافه شد. بعد از تشكیل مشتق مربوطه ، مشتق توسط كاغذ صافی جدا پس از شستشو با آب خشك شد . و از روی وزن آن بازده بنزالدئید محاسبه شد.

روش عمومی اكسایش آسیلوئینها توسط 50-20DMn در حلال:

به محلولی از آسیلوئین (mmol6/0) در استونیتریل (ml10) واكنشگر تثبیت شده Dowex1-x8 حامل یون پرمنگنات (تهیه شده از رزین دانه‌ای بامش 50-20 در قسمت 2-2) اضافه شده و مخلوط حاصله رفلاكس می گردد. پیشرفت واكنش توسط TLC دنبال می شود. (تتراكلرید كربن /دی اتیل اتر: 1/4) پس از پایان واكنش بین 5/8-2 ساعت واكنشگر توسط كاغذ صافی جدا و با استونیتریل (ml5*2) شسته می شود. سپس حلال تبخیر شده و بازده واكنش باتوزین محصول جدا شده با كروماتوگرافی ستونی محاسبه می شود.

اكسایش بنزوئین توسط50 –20  DMn بعنوان یك نمونه از آسیلوئینها در حلال:

به محلولی از بنزوئین (g127/ 0 ،mmol 6/0 ) در استونیتریل (ml10) واكنشگر Dowex1-x8 حامل یون پرمنگنات (تهیه شده از رزین دانه‌ای بامش 50-20 در قسمت 2-2) اضافه شده و مخلوط رفلاكس گردید. مطالعه پیشرفت واكنش توسطTLC (تتراكلرید كربن/ دی اتیل اتر: 1/4) نشان دهنده اتمام واكنش پس از 5/8 ساعت بود. در ادامه واكنشگر تثبیت شده توسط كاغذ صافی جدا و با استونیتریل (ml5*2) شسته شد. سپس حلال تبخیر شد و بازده واكنش با توزین بنزیل جدا شده توسط كروماتوگرافی ستونی (تتراكلرید كربن روی اتیل اتر (1 / 4 ) بر روی سیلكاژل بدست آمد .

روش عمومی اكسایش آسیلوئینها توسطPDMn در حلال:

به محلولی از آسیلوئین (mmol75/0) در استونیتریل (ml10) واكنشگر تثبیت شده Dowex1-x8 حامل یون پرمنگنات (تهیه شده از رزین پودری در قسمت 2-2) اضافه شده و مخلوط حاصله رفلاكس می‌گردد. پیشرفت واكنش توسط TLC دنبال می شود. (تتراكلریدكربن/ دی اتیل اتر: 1/4) پس از پایان واكنش بین 5-5/1 ساعت واكنشگر توسط كاغذ صافی جدا و با استونیتریل (ml5*2) شسته می شود. سپس حلال تبخیر شده و بازده واكنش باتوزین محصول جدا شده باكروماتوگرافی ستون محاسبه می شود

سینتیك شیمیائی با سرعت انجام یك فرآیند شیمیائی و عوامل مؤثر بر سرعت سر و كار دارد.

اگر در محیط اطراف زندگی خود نگاه كنیم در اثر گذشت زمان، واكنش های شیمیائی در حال رخ دادن می باشند. برخی كند مانند زنگ زدن ، آهن و برخی تند مانند سوختن و یاخنثی شدن اسید و باز می باشند.

نكته: دقت شود در مورد سرعت خودبخودی بخودن معنا ندارد، به عبارتی خودبخودی بودن مفهوم سریع بودن را نمی رساند. بسیاری از واكنش های خودبخودی آنچنان كند می باشند كه شاید هفته ها و سالها در دمای معمولی رخ ندهند. مانند:

نكته1: خودبخودی بودن واكنش بحثی است ترمودینامیكی و ترمودینامیك با تعیین سطح انرژی واكنش دهنده ها و فرآورده ها و تغییر آنتروپی امكان وقوع واكنش را بررسی می‌كند، در حالی كه سینتیك درباره چگونگی تبدیل آن‌ها به یك دیگر و شرایط بهینه برای انجام شدن، واكنش را بررسی می كند.

نكته2: سینتیك تابع مسیر است.

سرعت یا شتاب یك فرآیند عبارت است از تغییر یك كمیت معین در یك زمان معین. حال این كمیت معین می‌تواند غلظت –بو – زنگ و … باشد.

همچنان كه در علم فیزیك، سرعت یك متحرك را با تغییرات جابه‌جائی متحرك در تغییرات واحد زمان، بیان می كنیم در علم شیمی نیز به دنبال یك كمیت هستیم تا در واحد زمان تغییر كند. از آنجائی كه در حین یك واكنش شیمیائی تعداد مولها دستخوش تغییر می شوند بنابراین سرعت یك واكنش شیمیائی عبارت است از تغییر غلظت یك واكنش دهنده و یا یك فرآورده در واحد زمان.

مثلاً در واكنش اگر بخواهیم سرعت را برحسب جزء A حساب كنیم. (در علم شیمی سرعت را با R نمایش می‌دهیم و از آنجائی كه سرعت یك واكنش ثابت نیست و با گذشت زمان تغییر می كند. همچون علم فیزیك به بیان سرعت متوسط واكنش می پردازیم یعنی ) حرف R از كلمه Rate به معنای سرعت گرفته شده است.

توجه: [A] یعنی غلظت A بر پایه مول بر لیتر

حرف یونانی (دلتا)‌به معنای تغییر یك كمیت اندازه گیری شده است.

نكته3 : سرعت در لحظه های مختلف واكنش با یكدیگر تفاوت دارد. به عبارتی سرعت یك واكنش در ابتدا زیاد و با گذشت زمان از آنجائی كه غلظت واكنشگرها رو به كاهش می‌گذارد، كم می گردد.

سرعت یك واكنش كمیتی است تجربی و با اندازه گیری سرعت مصرف واكنش دهنده (ها) یا سرعت تولید فرآورده (ها) معین می گردد.

توجه گردد كه عبارت همواره یك عبارت منفی است. زیرا غلظت دوم A به دلیل مصرف شدن همواره از غلظت اول Aكوچكتر است و از آنجائی كه در علم شیمی سرعت بصورت مثبت بیان می‌شود، بنابراین سرعت متوسط مصرف A را با عبارت:

به عبارتی  همواره سرعت را با بیان یك علامت منفی برای واكنش دهنده (ها) بیان می كنیم.

بنابراین می توان سرعت را برحسب جزء (B) نیز تعریف نمود:

پرسش: تغییرهای سرعت واكنش با پیشرفت زمان به چه ترتیب است؟

1) سرعت واكنش در ابتدا كم است و در نزدیك پایان زیاد می شود.

2) در تمام مدت سرعت واكنش ثابت است.

3) سرعت واكنش در ابتدا زیاد و در نزدیك پایان كم می گردد.

4) با پیشرفت زمان سرعت واكنش به طور منظم افزایش می یابد.

نكته4 :

انتخاب واحد زمان در سطح دبیرستان اصولاً ثانیه (s) و دقیقه است (min) ولی برای واكنش كند مانند زنگ زدن آهن و یا خرد شدن صفحات كاغذی یك كتاب از واحدهای نظیر روز – هفته – ماه وسال استفاده می شود. در این بحث بیشتر از واحد ثانیه استفاده می گردد.

بنابراین سرعت واحدهای مختلفی دارد.

نكته5 : انواع واحدهای سرعت

1- واحد mol/s یا mol/min

2- واحد mol/lit/s یا mol/lit/min یا M/S

3- واحد lit/s كه بیشتر برای گازها استفاده می شود.

پرسش: در یك آزمایش 08/0 مول N₂ را در ظرف یك لیتری قرار داده تا با هیدروژن واكنش دهد. و مطابق واكنش زیر آمونیاك تشكیل گردد.

اگر در دقیقه های چهارم و هشتم پس از شروع واكنش مقدار N₂ باقیمانده در ظرف بترتیب 04/0 و 02/0 مول باشد سرعت متوسط مصرف N₂ در فاصله زمانی دقیقه های چهارم و هشتم برابر است با :

1) ^3-10*5       2) ^2-10*1       3) ^2-10*2       4) ^3-10*5/2

نكته5: زمانی كه سرعت واكنش بر حسب mol/s باشد آن را به صورت نمایش می دهند و زمانی كه سرعت واكنش برحسب مول بر لیتر بر ثانیه باشد آن را به صورت نمایش می دهند.

این افزایش ناشی از تاثیری است كه علم و صنعت بر سرنوشت آدمی گذاشته است . قرن هیجدهم دوره انقلاب صنعتی بوده . علوم طبیعی كه وارد عصر تجدد شده بود , اثرات خود را بر زندگی انسان ظاهر می نمود . پیشرفتهای پزشكی عمرها را دراز كرد و در نتیجه بر تعداد مردم افزود . تكنیك امكان داد, تا برای جمعیت به سرعت روز افزون مواد خوردنی و پوشیدنی تهیه شود. یكی از ثمرات مهم این پیشرفت ساختمان ماشیهای پر قدرت بخار بود كه تحقیق یافت. این نوع ماشینها در سالهای 1370 ابتدا در انگلستان ساخته شد به این منظور كه آبهای رخنه كرده را با پمپ از معادن خارج كنند. این ماشینهای پر سرو صدا در ابتدای امر طبعاً مقداری هنگفت جسته و سنگ می بلعیده كه برای تهیه آن باز نیروهای انسانی می بایست به كار رود . در آن هنگام جسته و گریخته این سئوال پیش می آید كه : آیا ساختن ماشین بخار می تواند در امر اقتصاد عملی و مقرون به صرفه باشد ؟چون همان طور كه در مورد این ((ماشینهای جهنمی )) مزاح می كرده اند برای جا دادن این ماشینها نخست لازم بود كه محوطه ای را بكنند و سپس تازه كار حفاریهای اصلی را آغاز كنند . مختصر اینكه بالا بردن كیفیت ماشینهای مزبور یك مسئله حاد و فوری روز شده بود  جیمز وات انگلیسی موفق شد در این راه قدمی قاطع بردارد. وی در سال 1769 ماشین بخاری ساخت كه برای نخستین بار حقیقتاً یك ماشین پرقدرت بود . این ماشین در ازای هر تن زغال كه مصرف می كرد پنچ برابر ماشینهای قبلی كار انجام می داد . عصر ماشین طلوع كرده بود به دنبال این طلوع فكر و سرعت صنعتی كردن بر اهمیت ماشین بخار افزود و وجود این نوع ماشینها را برای امر اقتصاد یك عامل حیاتی ساخت . بازده كارها براثر اختراعات جدید همواره بیشتر می شد و رفته رفته این سئوال پیش می آمد كه : این بهتر كردن ها سرانجام به كجا خواهد كشید  آیا به مرزی می رسد كه گذشتن از آن , به علت طبیعت چیزها , غیر ممكن گردد ؟ اما پیش از آنكه به پاسخ این سئوال برسند لازم بود كه بسیاری ازمسائل مبهم فیزیكی را روشن نمایند: گرما چیست ؟ گرما را چگونه می توان اندازه گرفت  ارتباط گرما با انرژی به چه صورت است ؟ پاسخ این پرسشها در طور قرن نوزده داده شد .

همین مسئله  ابهاماتی نظیر موارد زیر را بوجود آورده است :

5.  شاگردان زن می پرسند: آیا رنگ سرخ درون شقایق است؟
5. یك فیزیكدان سوال كرد كه: آیا پدیدة رنگ، حاصل بازتاب نور است؟
5. فیزیولوژیستها می گونید: رنگهای تنها بر اثر تخریب بیوشیمیایی بعضی سلولها در عمق چشم درك می شوند.
5. یك فیلسوف ودا در وجود رنگ صورتی شك كرده و مكی گوید:
6. آیا رنگ،صرفا یك تصور ذهنی ما نست؟
5. و سرانجام، یك هنرمند نقاش اختلافاتی را در رنگها می بیند كه یك روانشناس آن را ذاتی می داند.

فیزیكدان معروف، اسحاق نیوتن (1727 – 1643) با تجزیة نور خورشید به كمك یك منشور شفاف ثابت كرد كه نور سفید خورشید در اقع از نورهای رنگی با طول موجهای متفاوت تشكیل شده است. نیوتن توانست از این طریق، 7 رنگ اصلی را كه با ترتیب غیرقابل تغییر در كنار هم قرار دارند تشخیص می دهد.

رنگهای دارای طول موج كوتاه (بنفش ، نیلی ، آبی) شدیدتر از رنگهای دارای طول موج بلند انكسار پیدا می كنند و متقابلا شعاعهایی كه در بالا قرار گرفته اند، بهتر از اشعه پایین منعكس می شوند.

عمل عكس این تجزیة نیز امكان پذیر است، یعنی می توان با تركیب همان رنگها نور سفید را بدست آورد. اگر شما با فرفره ای كه با رنگهای رنگین كمان رنگ شده بازی كرده باشید، می دانید ك در سرعت زیاد، رنگ فرفره سفید بنظر می رسد.

در فیزیك مدنر، رنگها فقط بخش كوچكی از طیف الكترومغناطیسی را  تشكیل می دهد كه طول موج‌آنها را براساس واحد انگستروم محاسبه می كنند.

طیف الكترومغناطیس

جدولهای بعدی چگونگی قرارگرفتن رنگها را با طول موجهای متفاوت در طیف الكترومغناطیسی نشان  یدهد: اندازة امواج از كوتاهترین فركانسها شناخته شده (كه همان اشعه كیهانی است) آغاز شده و به طول موجهای كه توسط ایستگاههای رادیو و امواج الكتریكی كه بوسیلة ژانراتورها تولید می شوند ختم می گردد. طیف نورمرئی تنها بخش كوچكی از این طیف الكترومغناطیس كلی را دربر می گیرد.

واحد اندازه گیری، در فیزیك نور بكار می رود و خاص اندازه گیری مقادیر بسیار كم است. هر آنگستروم برابر با یك  میلیونیم متر می باشد.

نور خورشید بخش مهمی از طیف مرئی را اشغال كرده كه در ان رنگها آبی و سبز درمركز قرار دارند. ماراء بنفش‌ آخرین حد طیف نوری خورشید است كه در مرز 3000 آنگستروم به دلیل مقاوم بودن اتمسفر زمین متوقف می‌شود.

نوری كه از یك لامپ معمولی متصاعد می شود، عملا اشعة ماوراء بنفشس در خود ندارد ولی مقدار زیادی امواج مادوم قرمز با آن همراه است.

كه ازنظر چشمهای ما نامرئی بود و تنها از طریق متصاد كردن حرارتی كه همراه آن است، قابل تشخیص می باشد.  متقابلا لامپهای فلورسنت، از خودطول موجی متصاد می سازد كه متعلق به ماوراء بنفش است. این لامپ بوسیلة تركیب بخار جیوه و یك گاز كمیاب یعنی  آرگون از خود نور می می دهد. بخاطر داشته باشید كه در میان لامپهای مصنوعی، لامپهای حرارتی از خود امواج مادون قرمز و نورمرئی را متصاد می كنند كه آخرین حد آن نور آبی است. متقابلا لامپ فلورسنت اشعة ماوراء بنفش و بسیاری از نورهای مرئی را تولید می كند.

در یك جزوه نفتی همراه نفت خام همواره مقداری گاز ، آب و نمك و شن و ماسه وجود دارد كه این مواد بر اساس چگالی روی هم انباشته می گردند . نحوة قرار گرفتن آنها بدین شكل است كه در زیر یك لایة غیر قابل نفوذ ابتدا آب و نمك ، سپس نفت خان .و بر روی آن گازها قرار دارند .

نفت خام پس از استخراج به واحد بهره برداری انتقال داده شده كه در این واحد  نفت خام را با عبور از جدا كننده ها و كاهش تدریجی فشار ، از گاز همراه با آن عاری می سازند . سپس در واحد نمك زدایی ، آب و نمك ، شن و ماسة آن را جدا ساخته و در صورت ترش بودن نفت خام ( حاوی گازهای اسیدی مانند  ،  ، RSH و …. ) آن را در استریپرها [1]  با یك گازشیرین تماس داده و  را جدا می كند كلیة این اعمال بر ای جلوگیری از خوردگی تجهیزات پالایش می باشد.

طراحی پالایشگاه را بر اساس اجزاء تشكیل دهنده نفت خام مورد استفاده صورت می گیرد . در ضمن با افزایش مدت زمان استخراج از یك حوزة نفتی كیفیت نفت تغییر كرده و به طور معمول مقدار گوگود و  آن افزایش می یابد . در نتیجه با تغییر خوراك پالایشگاه نیاز است كه شرایط عملیاتی تغییر كند كه این تغییرات بر اساس نتایج حاصل از ارزیابی نفت خام صورت می گیرد.

2 ـ واحد ارزیابی نفت خام

هدف از انجام كلیه آرمایشات در واحد ارزیابی نفت خام ، ارزیابی و تعیین مشخصات نقت خام های ایران و كشورهای همسایه كه برای امور صادرات و طراحی پالایشگاهها مورد استفاده قرار می گیرد ، است .

از جمله كارهای این واحد ، تقطیر نفت خام و بدست آوردن فرآورده های سبك تا سنگین كه به ترتیب حلالها و بنزین و نفت سفید و گازوئیل و روغنها می باشند كه مشخصات فیزیكی و شیمیایی و ترمودینامیكی آنها مطابق روشهای استاندارد انجام می شود و همچنین حلالهای نفتی مورد نیاز صنایع در این واحد ساخته می شود.

تواناییهای این واحد علاوه بر موارد فوق در خصوص قسمتهای استاندارد به شرح زیر می باشد:

1. تقطیرهای ASTM و IP جهت تهیة برشهای كوتاه و تعیین نقاط جوش و تحت خلاء تا 001/0 میلی باد و تا نفاط جوش حدود 800 .
2. تعیین دانسیته ، وزن مخصوص ، گوگرد ، اسیدیته و گرانروی مایعات ، گازها و جامدات.
3. تعیین مقدار هیدروكربنتهای آروماتیكی ، نفتینكی، الفینی و پارافینی ( نرمال رایزو)
4. تعیین وزن مولكولی ،‌ فشار بخار ، باقیمانده ، كربن ، مقدار واكس و نقطة ذوب آن و خاكستر در نفت خام و فرآوردها
5. تعیین مقدار نمك، آب و رسوبات در نفت خام .
6. تعیین اندازه ذرات جامد معلق در مایعات و غلظت آنها.
7. تعیین ضریب رسانش ، PH‌ ، ارزش حرارتی ، مقاومت اكسیداسیون مایعات .
8. تصفیه روغن های خام و تعیین پارامترهای كنترل كیفیت بخصوص اندیس گرانروی ، قسمت رنگ فرآورده ها و نمرة برومین .
9. تعیین عددستان ، اندیش دیزل ، نقطة آنیلین ، نقطة آتش گیری ،‌ نقطة اشتعال ، نقطة ابری شدن ، نقطه انجماد ، نقطة ریزش و دمای بسته شدن فیلتر گازوئیل بر روی سوختهای نفت سفید و دیزل.
10. تست نوار خوردگی مس ، نقره ، خوردگی فلزات بر روی سوختها و ضدیخ.

معمولاً هر پالایشگاه دارای یك آزمایشگاه كنترل كیفیت است كه در آنها آزمایشهایی بر روی فرآورده های مختلف میانی یا نهایی به دو منظور انجام می شود:

• تشخیص صحت كار واحدهای تولید به طور سریع
• اطمینان از مطابقت فرآورده های نهایی با استانداردهای مربرطه

امروز یكی از مهمترین و بارزترین صنایعی چون پالایشگاهها ، نیروگاهها ، كارخانه های تولید سیمان ، پتروشیمیها ، صنایع خودرو سازی ، ساختمان و تاسیسات خانگی مبحث عایق بوده كه با استفاده از آن می توان فرایند اتلاف انرژی را كنترل كرد .

شركت تارابگین با هدف بازیافت سرباره حاصل از كوره بلند ذوب آهن اصفهان و همچنین تامین بخشی از نیازهای این مجموعه توسط شركت معتر اتریشی VOEST- ALPINE در منطقه صنعتی ذوب آهن در قطعه زمینی با مساحت چهل هزار متر مربع احداث گردید كه پس از نصب ماشین آلات و اموزش پرسنلدر كشور اتریش رسماً از سال 1357 به بهره برداری رسید .

این مجموعه از بدو سرمایه گذاری تا سال 1373 تحت پوشش شركت ملی فولاد بوده كه از ان سال در راستای سیاست خصوصی سازی دولت محترم به شركت تكادو كه خود از طلایه داران و پیشروان این جریان بوده واگذار گردید . از آن زمان تا به امروز توانسته ایم توجه كارخانجات و شركت های داخلی و خارجی بسیاری را به خود جلب كنیم . نگرش كلی و اساسی ما بر تامین كمی و كیفی نیازمندیهای صنایع مختلف بوده كه در این راه تخصص و فن آوری را خدمت گرفته ایم .

در حال حاضر با مجموعه ای در حدود یكصدو بیست نوع محصول متنوع با هفت خانواده همگن در خدمت چرخهای صنعت و توسعه میهن عزیزما ایران هستیم .

سخنی از مدیر شركت تارابگین

شریاط اقتصادی در كشورمان ایجاب می نماید كه افزایش كارائی كل شركت افزایش قابلیت رقابت و تسخیر بازار به عنوان اهداف كلان در دستور كار مدیران قرار گیرد .

بنابراین شناخت بایدها و نبایدهای این دوران از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و دستیابی به یك بنگاه اقتصادی ایده آل كخ بتواند ضمن احترام و اعتقاد متقابل بین افراد كل شركت ، خود رهبری و مشاركت فراگیر را توسعه بخشد ، همانا توجه داشتن به :

• مشتری و ارضاء نیاز و كسب رضایتمندی او
•  تهیه و تدوین آیین نامه ها و احرای استانداردها در جهت ارتقاء كیفیت تولید
•  بهسازی مستمر و تمركز بر فرایندها به منظور خلق مزیتهای خاص
•  بهینه كردن نقطه سربه سر با كاهش استراتژیك هزینه ها و تعیین قیمت تمام شده هدف
•  تحویل به موقع و توجه به كار گروهی با استقرار نظام پیشنهادات .
•  تقویت روحیه و احساس غرور بین همكاران با تشكیل هسته های تحول و تاثیر تصمیم سازیهای منتج از ان ، در تدوین استراتژی شركت می باشد كه به عنوان خط مشی در سر لوحه فعالیتهای شركت تارابگین قرار داشته و دنبال می شود .

سرباره

به منظور تولید آهن ابتدا سنگ معدن آهن كه شامل تركیبات اكسید آهن ، منگنز، كلسیم و سیلیكاتها می باشد . پس از حمل به كارخانه ذوب اهن طی مراحلی به صورت آگلومره در می آید . پس از شارژ آگلومره در كوره بلند آهك به ان اضافه می شود . همچنین در این مرحله كك هم اضافه شده كه نقش گرما زائی فرایند را دارد و عملیات اصلی كه همان احیاء آهن می باشد را انجام ی دهد .

پدیده رعد و برق و یا شوكهای ناشی از تماس دست با دستگیره در محلهایی كه مفروش میباشد نمونه هایی از پدیده الكتروستاتیك میباشد جالب این است كه امروزه به این پدیده در فرآیندهای صنعتی بسیار بزرگی برمیخوریم و البته در بعضی از موارد پیامدهای خطرناك و زیان باری را نیز از این پدیده نظاره گر هستیم. 

ماشین های مولد بارهای الكتریكی از سال 1600 میلادی ساخته شدند و پس از توسعه منجر به ساخت ماشین ویمشرست[1] wimsherst در سال 1878شدند این ماشینها امروزه هم وجود دارند ولی بصورت پیشرفته تر مثلاً ماشین تولدی ولتاژ بالای فلیسی[2] ، امروزه در بعضی سیستم های رنگ پاشی و در شتابدهنده ها بكار میرود نمونه دیگر مولدهای ولتاژ تسمه ای هستند كه ماشین وندگراف از نمونه آن است.

پیشرفت بزرگ الكتروستاتیك عملی از زمانی شروع شد كه كاترل[3] در سال 1906 ته نشین‌سازهای الكتروستاتیكی را در كارخانه‌های سیمان در آمریكا به كار برد در سال 1923 با نصب چنین دستگاهی روی دودكش یك كارخانه برق با سوخت زغال‌سنگ، از ورودی خاكستر زغال سنگ به داخل هوای محیط جلوگیری شد و بدین ترتیب از آلودگی محیط به میزان قابل ملاحظه‌ای كاسته گردید و در سال 1930 رنگ‌پاشی الكتروستاتیك پای به عرصه ظهور نهاد. [1]

چستر كارلسون[4] در 22 اكتبر سال 1938اولین فتوكپی به روش الكتروستاتیك را در نیویورك بدست آورد و در سال 1942 امتیازش را دریافت كرد و پنجره نوینی جهت كاربرد علم الكتروستاتیك گشود.

در سال 1976 اولین خط تولید لعاب پودر الكتروستاتیك در سپم فرانسه راه‌اندازی شد و از دهه 1970 به بعد شركت‌های تولیدی در كشورهای استرالیا، اروپای شرقی ژاپن كانادا زلاندنو و بخصوص آمریكا با مقایسه مجموع هزینه‌های كاربرد لعاب پودر به روش الكتروستاتیك با سایر روشها بهره گیری از پوشش الكتروستاتیكی را انتخاب و این تأسیسات را در خط تولید خود بكار گرفتند . [9]

كاربرد الكتروستاتیك در جداسازی مواد نیز از جله مواردی بود كه باعث توجه بیشتر به این علم شد در سال 1914 واتینگتون [5]  از الكتروستاتیك جهت جداسازی مواد و در واقع جهت جداسازی خاكستر از زغال استفاده كرد .

كلمه انفجار[1] از نظر فنی به معنی انبساط ماده به حجمی بزرگتر از حجم اولیه است. آزاد شدن ناگهان انرژی كه لازمه این انبساط است. غالباً از طریق احتراق سریع، دتونیشن[2] (كه در فارسی همان انفجار معنی می‌شود)، تخلیه الكتریكی با فرایندهای كاملاً مكانیكی صورت می‌گیرد. خاصیت متمایز كننده انفجار، همانا انبساط سریع ماده است. به نحویكه انتقال انرژی به محیط تقریباً بطور كامل توسط حركت ماده (جرم) انجام می‌شود. در جدول زیر مقایسه‌ای بین چند فرآیند آزادسازی انرژی انجام شده است:

جدول (بالا) مقایسه‌ای بین سه فرایند آزاد سازی انرژی

برای شعله تقریباً هیچ انتقال جرمی به اطراف رخ نمی دهد در حالیكه نیروی پیشرانش یك اسلحه قادر به راندن گلوله است و یك ماده منفجره قوی[3] هر چیز در تماس با خود را تغییر شكل داده و یا ویران می‌كند. قدرت منهدم كننده این مواد را «ضربه انفجار»[4] نامیده می‌شود كه مستقیماً با حداكثر فشار تولید شده مرتبط است. توجه كنید كه در جدول (بالا)، هیچگونه توصیفی از محل رخداد (تونیشن ماده منفجره قوی ارائه نشده است. این بدان معناست كه فرایند دتونیشن از محدودیتهای فیزیكی مستقل است.

با توجه به مطالب بالا واضح است كه دتونیشن تنها یكی از انواع حالات پدیده انفجار است بعبارت دیگر واژه دتونیشن تنها باید به فرآیندی اطلاق شود كه در طی آن یك «موج شوك»[5] انتشار یابد.

متاسفانه بعلت قفرلفات مناسب فنی در زبان فارسی، دتونیشن به معنی عام انفجار ترجمه می‌شود و بنابراین در ادامه این مبحث برای پرهیز از اشتباه و رسا بودن مطلب همان واژه دتونیشن را به كار برده خواهد شد.

سرآغاز تحقیقات اخیر بر روی دتونیشن به سالهای 45-1940 م. كه «زلدویچ» و «ون نیومان» هر یك به طور جداگانه مدل یك بعدی ساختار امواج دتونیشن را فرمولبندی كردند باز می‌گردد، گرچه یك مدل واقعی سه بعدی تا اواخر سال 1950 م به تاخیر افتاد.

2- پدیده دتونیشن:

دتونیشن یك واكنش شیمیائی «خود منتشر شونده»[6] است كه در طی آن مواد منفجره اعم از مواد جامد، مایع، مخلوطهای گازی، در مدت زمان بسیار كوتاه در حد میكروثانیه. به محصولات گازی شكل داغ و پرفشار با دانسیته بالا و توانا برای انجام كار تبدیل می‌شود. فرض بگیرید قطعه‌ای از مواد منفجره، منفجر گردد. به نظر می‌رسد كه همه آن در یك لحظه و بدون هیچ تاخیر زمانی نابود می‌گردد. البته در واقع دتونیشن از یك نقطه آغازین شروع شده و از میان ماده بطرف انتهای آن حركت می‌كند. این عمل بخاطر آن آنی بنظر می‌رسد كه سرعت رخداد آن بسیار بالاست.

از نظر تئوری دتونیشن ایده‌ال واكنشی است كه در مدت زمان صفر (با سرعت بی‌نهایت) انجام شود. در اینحالت انرژی ناشی از انفجار فوراً آزاد می‌شود اصولاً زمان واكنش بسیار كوتاه یكی از ویژگیهای مواد منفجره است. هر چه این زمان كمتر باشد، انفجار قویتر خواهد بود. از نظر فیزیكی امكان ندارد كه زمان انفجار صفر باشد. زیرا كلیه واكنشهای شیمیائی برای كامل شدن به زمان نیاز دارند.